نام شما:
ایمیل مقصد:

نيروي انساني ماهر حلقه مفقوده توسعه صنعت کشاورزي

نيروي انساني ماهر حلقه مفقوده توسعه صنعت کشاورزي


گروه: مدیریت استراتژیک منابع انسانی
تاریخ درج: 1391/11/11
نویسنده: مدیر سایت
تعداد بازدید: 0

بخش کشاورزي با توليد بيش از ۱۲۰ ميليون تن محصول، سهم ۱۴ درصدي از توليد ناخالص داخلي، ۲۳ درصد اشتغال ملي و تامين ۹۰ درصد مواد اوليه صنايع غذايي و کشاورزي يکي از مهم ترين بخش هاي اقتصادي کشور را تشکيل مي دهد. از طرف ديگر بر اساس آمار سازمان سنجش کشور تعداد دانش آموختگان کشاورزي حدود ۱۵۳ هزار نفر برآورد مي شود که از اين تعداد ۱۱۵ هزار نفر مشغول به کارند. (البته حدود ۴۰ هزار نفر از آن ها در بخش هاي غيرمرتبط به کار گرفته شده اند) و تعداد ۳۸ هزار نفر نيز بيکارند يعني نرخ بيکاري در بخش کشاورزي حدود ۲۵ درصد است. اگر شاغلان در بخش هاي غيرمرتبط را به اين آمار بيفزاييم در حقيقت بيش از نيمي از دانش آموختگان کشاورزي دراين صنعت به کار گرفته نشده اند و اين در حالي است که به نظر کارشناسان اگر از نيروي تحصيل کرده در حوزه کشاورزي به درستي استفاده شود مي توان از ظرفيت هاي فراوان اين بخش به شکل موثرتر و مطلوب تري در فرآيند توسعه بهره گرفت.

نيروي انساني ماهر حلقه مفقوده توسعه صنعت کشاورزي
خراسان - مورخ چهارشنبه 1391/11/11 شماره انتشار 18329
نويسنده: گروه گزارش info@khorasannews.com

عکس: مجيد فکري
بخش کشاورزي با توليد بيش از ۱۲۰ ميليون تن محصول، سهم ۱۴ درصدي از توليد ناخالص داخلي، ۲۳ درصد اشتغال ملي و تامين ۹۰ درصد مواد اوليه صنايع غذايي و کشاورزي يکي از مهم ترين بخش هاي اقتصادي کشور را تشکيل مي دهد. از طرف ديگر بر اساس آمار سازمان سنجش کشور تعداد دانش آموختگان کشاورزي حدود ۱۵۳ هزار نفر برآورد مي شود که از اين تعداد ۱۱۵ هزار نفر مشغول به کارند. (البته حدود ۴۰ هزار نفر از آن ها در بخش هاي غيرمرتبط به کار گرفته شده اند) و تعداد ۳۸ هزار نفر نيز بيکارند يعني نرخ بيکاري در بخش کشاورزي حدود ۲۵ درصد است. اگر شاغلان در بخش هاي غيرمرتبط را به اين آمار بيفزاييم در حقيقت بيش از نيمي از دانش آموختگان کشاورزي دراين صنعت به کار گرفته نشده اند و اين در حالي است که به نظر کارشناسان اگر از نيروي تحصيل کرده در حوزه کشاورزي به درستي استفاده شود مي توان از ظرفيت هاي فراوان اين بخش به شکل موثرتر و مطلوب تري در فرآيند توسعه بهره گرفت.
حرف کشاورزان
به عقيده بسياري از صاحب نظران، کشاورزي با روش  هاي سنتي ديگر مقرون به صرفه نيست. هزينه هاي گزاف بذر، سم، کود و ديگر نهاده هاي کشاورزي سبب شده است کشاورزي به روش هاي قديمي با مصرف زياد انواع نهاده هايي که قبلاً با پرداخت يارانه به دست زارعان مي رسيد اکنون با قيمت آزاد تهيه شود. ديگر صرفه اقتصادي نداشته باشد و اگر بهره برداران کشاورزي بي توجه به علم روز نتوانند از دانش جديد که امکان به حداکثر رساندن بهره وري را ممکن مي سازد استفاده کنند بايد به فکر فعاليت ديگري باشند. از طرف ديگر نبود حمايت دولتي لازم از بخش کشاورزي، نوسان قيمت محصولات، نبود قوانين ثابت و مشخص، تصميمات لحظه اي و غيرکارشناسي، واردات بي رويه و بي ضابطه محصولات کشاورزي و موازي کاري هاي متوليان متعدد صنعت کشاورزي، ايران را به يکي از ريسک پذيرترين کشورهاي اقتصادي تبديل کرده است که با روش هاي سنتي و غيرعلمي هرگز نمي توان ريسک و آسيب آن را کنترل کرد و يا کاهش داد.
قاسم پور کشاورز موفق که با بهره گيري از توصيه هاي کارشناسان و استخدام يک کارشناس کشاورزي به عنوان مدير مزرعه توانسته است از ۸۵ هکتار کشت پاييزه حدود ۹۰۰ تن گندم برداشت کند به ما مي گويد: کشاورزي هم اکنون کاري پرريسک و هزينه بر است و اگر نتوانيد عملکرد قابل قبولي داشته باشيد پس از چند سال بايد سراغ کار ديگري برويد چون از پس هزينه هاي هنگفت و سرسام آور آن بر نمي آييد. وي اضافه مي کند: چون اکثر هزينه هاي توليد مانند بذر، کود، سم، کارگرو کمباين تقريباً در يک هکتار ثابت مي ماند فقط با به کارگيري نکات علمي و فني است که مي توانيم مقدار برداشت محصول را افزايش دهيم و اين کار فقط از عهده کارشناسان خبره و ماهر و کارشناساني که با دانش کشاورزي آشنا هستند برمي آيد.
همچنين «مقصودپور» از کشاورزان منطقه تربت جام در اين باره مي گويد: هم اکنون کشاورزي صرفه اقتصادي ندارد. به عنوان مثال يک حلقه چاه عميق که در حدود يک ميليارد تومان ارزش دارد با روش هاي سنتي تا پايان سال زراعي بيش از ۵۰ تا ۶۰ ميليون تومان بازدهي ندارد در حالي که همين مقدار پول در بازار مسکن رقمي چندبرابر در سال سودآوري دارد. اگر کار به همين منوال پيش برود ترجيح مي دهم وارد کار ديگري شوم.
«درخشش» کشاورز فريماني نيز در اين مورد مي گويد: دولت از بخش کشاورزي حمايت نمي کند.
ما بايد کود و سم و بذر را به قيمت آزاد خريداري کنيم و با روش هاي سنتي و به دليل افت آب در منطقه فقط مجازيم ۵ ماه آب برداشت کنيم حال با اين شرايط دشوار بايد محصولات را به کمترين قيمت به دلالان يا نرخ هاي تضميني غيرکارشناسي بفروشيم.
نظر کارشناسان
کشاورزي تنها بخشي است که مي تواند کشور را از زير بار فشار تحريم هاي اقتصادي خارج کند و يقيناً استفاده حداکثري از ظرفيت هاي کشاورزي تنها با به کارگيري دانش نوين و فناوري هاي جديد ميسر است و در اين راه اولين گام تغيير نگاه مسئولان، مديران و بهره برداران کشاورزي در مورد استفاده از کارشناسان و دانش آموختگان ماهر و متخصص در صنعت کشاورزي است. بر اساس آمار اعلام شده از سوي بانک جهاني نرخ رشد بهره وري در کشور طي ۷ سال گذشته 1.7 درصد بوده در حالي که اين رقم در برخي کشورهاي همسايه ۷ تا ۹ درصد است و طبق قانون در پايان برنامه پنجم توسعه نرخ رشد بهره وري ۷ درصد پيش بيني شده است. اما سوال اساسي اين است که آيا با روش هاي سنتي فعلي مي توان به اين شاخص رسيد؟ دکتر قرباني استاد دانشگاه و صاحب نظر در حوزه کشاورزي مي گويد: تجربه کشاورزان نمونه و پيشرو که يا خود تحصيل کرده کشاورزي هستند يا از نظر کارشناسان کشاورزي بهره برده اند نشان دهنده ظرفيت بالاي کشاورزي در کشور است و متاسفانه با روش فعلي که اکثر کشاورزان از شيوه هاي سنتي و ناکارآمد استفاده مي کنند نمي توان انتظار بهره وري داشت. وي مي افزايد: در کشورهاي توسعه يافته اکثر کشاورزان از تحصيلات عالي برخوردارند و چون به ارزش کار علمي واقف اند مشکلاتشان را با مراکز دانشگاهي و علمي مطرح مي کنند و ضمن حمايت مالي از آن ها به دنبال حل مشکل با جديدترين و علمي ترين روش ها هستند.
آمار بهره برداران کشاورزي در کشورهاي پيشرفته بيانگر اختلاف فاحش ما در استفاده از توان علمي کشورمان در بخش کشاورزي است به عنوان مثال در فرانسه ۲۵ درصد کشاورزان داراي مدرک کارشناسي کشاورزي هستند همچنين در ژاپن ۲۲ درصد بهره برداران تحصيلات عالي کشاورزي دارند اما در ايران حدود ۴۰ درصد کشاورزان بي سواد يا کم سوادند و فقط 0.8 درصد تحصيلات کارشناسي با گرايش کشاورزي دارند.
دکتر اسماعيل نيا نايب رئيس کميسيون کشاورزي مجلس در اين باره مي گويد: ظرفيت کشاورزي ما زماني معلوم مي شود که بتوانيم از خيل عظيم جوانان تحصيل کرده بهره ببريم.
وي با ذکر چند مثال عيني از ظرفيت هاي مغفول مانده کشاورزي ادامه مي دهد:
در حالي که از اکثر مزارع کشت زعفران ۲ تا ۳ کيلوگرم زعفران برداشت مي شود کشاورز تحصيل کرده و پيشرو توانسته است بيش از ۳۰ کيلوگرم زعفران برداشت کند يا در باغ اناري که يک کارشناس کشاورزي بر آن نظارت داشته بيش از ۱۰۰ تن انار به دست آمده است در حالي که ميانگين عملکرد مزارع مجاور آن از ۵ تن تجاوز نمي کند. اين نشان مي دهد که اگر باور عميقي نسبت به نيروي جوان و تحصيل کرده در مسئولان و مديران ايجاد شود مي توان از همه ظرفيت کشاورزي کشور با حداکثر بهره وري استفاده کرد.
اين نماينده مجلس در ادامه سخنانش مي گويد: چندي قبل در بازديد از مرکز شبانه روزي در حوزه انتخابيه پيشنهاد کردم به جاي واردات کالا با واردکننده صحبت شود تا با حمايت از جوانان دانشجو و تحصيل کرده توليد آن کالا را به آن ها بسپارند تا هم ايجاد اشتغال شود و هم قيمت تمام شده کاهش پيدا کند واين کار با موفقيت انجام شد، بنابراين اگر عزم و اراده اي در نزد مديران و مسئولان شکل گيرد و ايمان و باور به نيروهاي تحصيل کرده و متخصص معطوف شود مي توان به طور فزاينده اي از همه ظرفيت هاي کشور با بالاترين سطح بهره گرفت.
دکتر مظهري، کارشناس سازمان تحقيقات خراسان رضوي در اين باره مي گويد: بخش اعظم بهره برداران کشاورزي افراد بي سواد و کم سوادند و اين کار انتقال يافته هاي علمي و پژوهشي به مزارع را دشوار مي کند و دولت بايد براي استفاده بهتر و موثرتر از دانش روز زيرساخت هاي لازم براي حضور دانش آموختگان در مزارع و واحدهاي توليدي را فراهم کند. مديران و مسئولان بايد با برنامه ريزي  جامع و طرحي کارشناسي شده امکان حضور نيروهاي تحصيل کرده را فراهم کنند تا از اين طريق دانش و فناوري جديد به صنعت کشاورزي منتقل شود.
تبعات ادامه روند کنوني
کشاورزي سنتي باعث هدر رفت منابع و نهاده ها مي شود و با ادامه روند کنوني تقريباً کشاورزي غيرممکن است. حسيني دانشجوي دکتراي کشاورزي با بيان اين جمله مي افزايد: کشور ما با محدوديت منابع آبي روبه روست. بخش اعظم کشور ما در ناحيه کم باران و خشک قرار دارد و استفاده بي رويه از ذخاير آب زيرزميني در سال هاي اخير علاوه بر افت سطح آب در اکثر دشت هاي کشور سبب مشکلات عديده اي از قبيل شور شدن آب هاي زيرزميني، نشست زمين و ايجاد گسل هاي زيرزميني و ... شده است. از طرف ديگر استفاده بي رويه از نهاده هايي از قبيل کودهاي شيميايي، سموم دفع آفات نباتي و... سبب ايجاد شرايط گاه خطرناک زيست محيطي، مقاوم شدن آفات و بيماري ها به سموم و تجمع باقي  مانده مواد شيميايي در محصولات و... شده است. مي توان گفت ناآگاهي ما نسبت به کاربرد مواد مختلف در کشاورزي و بي اطلاعي از روش هاي علمي و فناوري هاي نوين در ايجاد چنين شرايطي بيشترين سهم را دارد. وي مي افزايد: ما بايد بپذيريم که کشاورزي مانند هر فعاليت و صنعتي در جهان امروزي قبل از هرچيز يک علم است که نيازمند عالم و متخصص است و تداوم کشاورزي سنتي علاوه بر هدر رفت منابع و سرمايه هاي عظيم ملي و انساني از نظر اقتصادي ديگر مقرون به صرفه نيست. دکتر اسماعيل نيا در اين زمينه با ذکر مثالي مي افزايد: در حالي که گوجه کاران ما با مصرف بيش از ۱۶ هزار متر مکعب آب حداکثر ۲۵ تن گوجه از مزارع شان برداشت مي کنند، کشاورزي که از توصيه هاي علمي کارشناسان بهره گرفته است با مصرف فقط ۸ هزار متر مکعب آب توانسته تا ۲۰۰ تن گوجه فرنگي درهکتار برداشت کند. در نمونه اي ديگر در يکي از شهرستان هاي استان خراسان در حالي که در مزرعه يکي از دانش آموختگان کشاورزي با مصرف ۱۵۰ کيلوگرم بذر و ۱۰۰ کيلوگرم کود اوره بيش از ۱۰ تن گندم برداشت شده در زمين مجاور با مصرف بيش از ۴۰۰ کيلوگرم کود اوره و ۳۰۰ کيلوگرم بذر فقط 5.5 تن گندم به دست آمده است.
راهکارها
با توجه به ناتواني نظام سنتي کشاورزي در استفاده بهينه از منابع و نهاده ها و لزوم رقابت در عرصه منطقه اي و بين المللي بايد به دنبال راهکاري براي استفاده از تمامي ظرفيت هاي کشاورزي کشور باشيم.
دکتر قرباني در اين مورد مي گويد: ما نياز به سازمان يا نهادي داريم که به عنوان متولي، تمامي تجربه هاي پراکنده وموفق گذشته را جمع آوري کند و با سازمان دهي جوانان تحصيل کرده از توان علمي آن ها در پيشبرد طرحي جامع و کارشناسي شده که ضمانت اجرايي نيز داشته باشد بهره ببرد.
وي پيشنهاد مي کند که در هر استان ومنطقه با تجميع وظايف و اختيارات بخش هاي مختلف نهادي مانند دانشگاه يا سازماني متشکل از دانش آموختگان و صاحب نظران کشاورزي متولي اين کار شود تا بدون موازي کاري ارتباط قوي و آگاهانه اي بين بهره برداران و مراکز علمي تحقيقاتي به منظور رفع مشکلات کشاورزان به بهترين نحو و با بالاترين بهره وري و برگرفته از آخرين روش ها و فناوري هاي روز ايجاد شود.
دکتر اسماعيل نيا نيز بر اين باور است که نظام مديريت کشوربايد با تغيير نگاه خود نسبت به نيروي عظيم جوان و تحصيل کرده کشور با اين مسئله صادقانه برخورد کند و با باورمندي و ايمان به دانش آموختگان زمينه مناسبي براي بهره گيري ازتوان علمي آن ها ايجاد کند. وي با ذکر مثالي عملي اظهار مي دارد شايسته است اداره منابع طبيعي و شهرداري ها توليد نهال و گياهان زينتي را به جوانان تحصيل کرده و دانشجو بسپارند و ضمن عقد قرارداد با آن ها انگيزه لازم را ايجاد کنند تا دانشجو از زمان تحصيل با کار درگير و عجين شود. نايب رئيس کميسيون کشاورزي مجلس همچنين معتقد است بايد فضاي فکري پشت ميزنشيني تغيير يابد تا دانشجويان و دانش آموختگان با علاقه و جديت بيشتر و با کسب مهارت هاي لازم وارد بازار کار شوند تا مديران واحدهاي توليدي و کشاورزان با حس اعتماد بيشتري با آن ها همکاري کنند. حسيني دانشجوي دکتراي زراعت نيز ورود دانش آموختگان به بدنه صنعت کشاورزي براي رسيدن کشاورزي ايران به جايگاه اول منطقه را امري اجتناب ناپذير مي داند و ادامه مي دهد: علاوه بر استفاده کارشناسي از توان علمي دانشجويان و دانش آموختگان در مزارع و واحدهاي توليدي مي توان با ايجاد تعاوني هاي فارغ التحصيلي و حمايت هاي دولتي از قبيل واگذاري زمين و وام هاي کم بهره و طولاني مدت اشتغال زايي کرد. همچنين با تاسيس شرکت هاي مشاوره اي و دانش بنيان، از نيروي آن ها بهره گرفت. علاوه بر اين دولت مي تواند با پذيرش طرح هاي بزرگ تحقيقاتي و مشاوره اي از کشورهاي ديگر و کوچک کردن آن به بخش هاي مختلف هر قسمت از کار را به تعدادي از دانش آموختگان بسپارد.
به هر حال به اعتقاد کارشناسان ظرفيت هاي کشاورزي فراواني در کشور وجود دارد که نيازمند حضور نيروهاي جوان، با انگيزه و تحصيل کرده است و اکنون خواسته يا ناخواسته اين فرصت بزرگ فراروي کشاورزي کشور قرار گرفته است که با بهره گرفتن از توان علمي خيل عظيم دانش آموختگان، صنعت کشاورزي را به صنعتي توسعه يافته، پويا، پايدار و در سطح اول منطقه و جهان تبديل کند.
بستن http://www.modarair.com/news/اخبار/صنعت-کشاورزي.html
مطالب مرتبطمطالب مرتبط:
بازديد کل : 494707     
تمام حقوق مادی و معنوی محفوظ و متعلق به سايت بنياد مدارا و تدبير مردم ایران ( تأسیس: سال 1384 ) می باشد.
نام شما:
ایمیل مقصد: