لطف پروردگار متعال، مانند همیشه شامل حالم شد و توفیق یافتم پس از 11 سال تدریس و 3 سال مداوم تلاش و تحقیق، 2 کتاب دانشگاهی و کاربردی را به رشته نگارش، تدوین و تألیف در آورم. علاوه بر کار طاقت فرسا و شبانه روزی برای دستیابی به ساختار و محتوای قابل قبول از نگاه و منظر استادان و اعضای هیأت علمی دانشگاه جامع علمی، کاربردی و ناشر آن یعنی " شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران " وابسته به وزارت راه، مسکن و شهرسازی، بیش از 120 منبع و 1800 فیش دستی و الکترونیکی را مورد مطالعه، کنکاش و تحقیق قرار دهم. امیدوارم این 2 اثر مورد استفاده دانشجویان رشته های برنامه ریزی و توسعه شهری، کارشناسان و مدیران مراکز مدیریت بحران، امداد و نجات و ... قرار گیرد. انشاالله به زودی این کتاب ها در مراکز و انتشارات دانشگاهی و مدیریتی در معرض فروش قرار خواهد گرفت.

به نام خداوند جان و خرد

دوست گرامی و ارجمند

با سلام و تقدیم احترام،

      این ۲ اثر پژوهشی و کاربردی تحت عناوین " مدیریت سوانح انسانی و طبیعی و رابطه آن با توسعه و برنامه ریزی " و " نقش برنامه ریزی( مدیریت امداد و نجات ) در پیش گیری و کاهش خسارت های ناشی از سوانح انسانی و طبیعی "، ماحصل و دستاورد سال ها تلاش، تجربه، تفکر، تحقیق و تدریس مؤلف می باشد که می تواند گنجینه ای آموزشی و مدیریتی برای مدیران و کارشناسان سازمان های مرتبط با سوانح طبیعی و مصنوعی نظیر هلال احمر، بهزیستی، شهرداری، آتش نشانی، اورژانس، سازمان مدیریت بحران و حوادث غیرمترقبه و سازمان مسکن و شهرسازی و دانشجویان مقاطع کارشناسی و ارشد در رشته های مدیریت امداد و نجات، مدیریت بحران، پدافند غیرعامل و برنامه ریزی شهری باشد.

      در تألیف و تدوین این مجموعه سعی شده است ضمن استفاده از تجارب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و تحقیقات کاربردی کشورهای حادثه خیز هم چون ژاپن و زلزله فاجعه آمیز بم، به ارائه راهکارهای عملیاتی و اجرایی در مواجهه و مدیریت سوانح طبیعی نظیر زلزله، سیل، سونامی، آتشفشان و... و سوانح مصنوعی مانند آلودگی محیط زیست، ترافیک، تصادفات جاده ای، حوادث اتمی و شیمیایی پرداخته شده است. امید است به لطف خداوندگار آفرینش این کتاب ها به عنوان منبع و مرجعی برای افراد و گروه های ذکر شده مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد. باتشکر

حمیدرضا موحدی زاده

دانشجوی دکترای مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی

------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرایط خرید کتاب های منتشر شده از سوی سازمان عمران و بهسازی شهری

وزارت راه، مسکن و شهرسازی ایران

علاقه مندان به خرید این کتاب ها (۱- سوانح و رابطه آن با توسعه و برنامه ریزی ۲-  نقش برنامه ریزی در پیش گیری و کاهش سوانح ) می توانند مبلغ 410/000 ریال ( 290/000 ریال بابت قیمت کتاب ها و 120/000ریال بابت هزینه پست پیشتاز ) به شماره حساب جاری بانک ملی شعبه استانداری به شماره کارت

 ( 7330-8108-9914-6037 ) به نام حمیدرضا موحدی زاده واریز و به همراه آدرس پستی به شماره تلفن همراه زیر از طریق پیامک ارسال نمایند.

1- شماره همراه ۰۹۱۵۳۱۱۶۰۲۵ / حمیدرضا موحدی زاده

2- شماره همراه ۰۹۱۵۱۳۱۱۱۵۰ / مهندس جواد محبی، شرکت عمران و مسکن سازان شرق کشور

فهرست مطالب کتاب نقش برنامه ریزی شهری (مدیریت امداد و نجات)

در پیش گیری، کنترل و کاهش خسارت های ناشی از سوانح انسانی و طبیعی

       عنوان                                                                                                             صفحه

مقدمه

- مقدمه مولف................................................................................................................ ۷

- پیام سرپرست مرکز علمی، کاربردی بهزیستی استان خراسان رضوی.................................... ۹

- اهداف علمی و کاربردی درس «نقش برنامه­ریزی در پیش­گیری از سوانح»............................... ۱۰

بخش اول : تعاریف و مفاهیم برنامه ریزی و نقش آن در سوانح

قسمت اول : تعاریف و اصطلاحات

۱- تاریخچه برنامه ریزی شهری......................................................................................... ۱۵

۲- تعاریف برنامه ریزی شهری(urban planning).....................................................................

۳-  مبانی واصول برنامه ریزی شهری................................................................................... ۲۵

۴-  اهداف برنامه ریزی برای مواجهه با سوانح........................................................................ ۲۹

۵-  انواع برنامه ها و برنامه ریزی شهری............................................................................... ۳۲

قسمت دوم : برنامه ریزی و سوانح

۶-  نتایج فقدان برنامه ریزی شهری و مسائل شهرک های اقماری............................................. ۳۴

۷-  برنامه ریزی و تصمیم گیری در مدیریت سوانح و بحران........................................................ ۳۷

۸-  نقش فرهنگ سازی در کاهش بلایای طبیعی از سوی مدیریت شهری.................................. ۳۹

۹-  برنامه‌ریزی شهری و نقش آن در کاهش آسیب‌های زلزله......................................... ۴۳

بخش دوم : مقدمه ای بر نظریه های برنامه ریزی شهری

 قسمت اول : نظریه ها و مدل ها

۱- مقدمه..................................................................................................................... ۵۱

۲-  برنامه ریزان ونظریه پردازان برجسته عصر جدید ............................................................... ۵۳

۳- نظریه های برنامه ریزی شهری ..................................................................................... ۵۸

قسمت دوم : مسائل شهرنشینی و سوانح

۴- مسائل و مشکلات شهرنشینی در عصر حاضر................................................................. ۷۴

۵- طرح احداث شهرهای جدید و آینده شهرنشینی در ایران.................................................... ۷۷

۶- مدیریت شهری و نقش آن در کنترل سوانح...................................................................... ۹۳

۷- ایمنی در مقابل سوانح باتاکید برطرح­های شهرسازی ( آتش سوزی) .................................. ۹۷

بخش سوم : روش های کنترل گسترش بی رویه شهرها

قسمت اول: نقش مهاجرت به شهرها و گسترش سوانح

۱- علل مهاجرت روستائیان به شهرها آثار وضعی آن ........................................................... ۱۱۱

۲- عوامل گسترش شهرها و رشد بی رویه شهرنشینی....................................................... ۱۱۶

۳- حاشیه نشینی در شهرها و اثرات آن بر روی سوانح......................................................... ۱۲۱

۴- ترافیک وآلودگی محیط زیست شهری دراثر افزایش جمعیت شهر......................................... ۱۳۵

قسمت دوم : راهکارهای کنترل رشد شهرها

۵- ساختن شهری انسانی برای تأمین رفاه و آسایش بیشتر شهروندان................................... ۱۴۱

۶- برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری و زلزله.............................................................. ۱۴۹

۷- مدیریت پایدار حمل و نقل شهری و راهکارهای آن............................................................ ۱۷۰

۸- استقرار نظام مدیریت کارآمد در دستگاه های اجرایی....................................................... ۱۷۷

بخش چهارم : مقدمه ای بر طرح­های جامع و تفصیلی شهرها

قسمت اول : تاریخچه طرح­های توسعه شهری

۱- جایگاه طرح‌های توسعه و عمران شهری در نظام شهرسازی کشور.................................... ۱۸۱

۲-  معرفی انواع طرح های شهرسازی و معماری................................................................ ۱۸۵

۳- طرح جامع تهران (طرح راهبردی عمران و تآثیر آن برسوانح).............................................. ۱۹۰

قسمت دوم : مسائل اجتماعی شهرها و موضوع مسکن

۴- نقاط ضعف و تهدیدهای موجود در برنامه ریزی مسکن..................................................... ۱۹۹

۵- رویکرد اجتماعی و فرهنگی به مدیریت شهر................................................................. ۲۰۶

۶- نقش شهرهای جدید در تعادل جمعیت مادر شهرها....................................................... ۲۰۹

بخش پنجم : آسیب پذیری شهرها نسبت به عوامل گوناگون

قسمت اول : تراکم های شهری ، سوانح و ایمنی

۱- مقدمه................................................................................................................... ۲۱۹

۲- انواع و علل حوادث و سوانح شهری............................................................................. ۲۲۰

۳- تراکم جمعیت و ساخت و سازها و نقش آن درخسارت­های سوانح....................................... ۲۲۴

۴- منشور جامعه ایمن در برابر سوانح و حوادث.................................................................. ۲۳۲

 قسمت دوم : نقش برنامه ریزی شهری در کاهش سوانح

۵- برنامه پاکسازی و بهسازی مناطق حاشیه نشین.......................................................... ۲۴۰

۶- سیستم حمل و نقل درون شهری و برون شهری............................................................ ۲۴۴

۷- ضرورت و اهمیت کسب آمادگی در برابر خطرات.............................................................. ۲۵۰

بخش ششم : نقش برنامه ریزی شهری در پیش­گیری از سوانح

قسمت اول : نقش برنامه ریزی شهری در کنترل اثرات سوانح

۱- برنامه ریزی و آمادگی برای شرایط بحران و بروز سوانح.................................................... ۲۶۱

۲- نقش برنامه ریزی شهری در کنترل بحران ها (سیلاب،زلزله و...)....................................... ۲۷۰

۳-  برنامه استراتژیک کاهش حوادث سازمان ملل متحد...................................................... ۲۷۷

قسمت دوم : کارکرد سازمان های امداد و نجات و مدیریت بحران

۴- نقش سازمان پدافند غیر عامل (اهداف و کارکردهای آن)................................................ ۲۸۰

۵- نقش سازمانهای امدادونجات(هلال احمر،اورژانس،آتش نشانی و...)................................ ۲۹۰

۶- بررسی سیر تحول مدیریت سوانح ( مدیریت بحران ) در ایران.......................................... ۲۹۹

۷- نقش آموزش و ترویج فرهنگ خودامدادی و ایمنی......................................................... ۳۱۲

بخش هفتم : برنامه ریزی و مدیریت شهری در مواجهه با سوانح

قسمت اول:نقش برنامه ریزی و مدیریت شهری در مواجهه با سوانح

مقدمه.................................................................................................................... ۳۱۹

۱- برنامه ریزی برای واکنش صحیح و سریع در مقابل سوانح.............................................. ۳۲۰

۲- مدیریت شهری،اهداف و راهبرد‌(شهر مرکز فرصت و..‌.).................................................. ۳۲۶

۳- عوامل مؤثر در تصادفات جاده ای و اقدامات پیش گیرانه................................................. ۳۳۵

۴- برنامه ریزی راهبردی مدیریتی، کاربردی در بحران و سوانح............................................ ۳۴۶

قسمت دوم : راه حل ها و طرح های آمادگی در برابر سوانح

۵- جایگاه ارزیابی سانحه در مدیریت حوادث طبیعی........................................................ ۳۶۳

۶- ارزیابی سریع بهداشتی حلقه مفقوده مدیریت سوانح................................................. ۳۶۷

۷-  آمادگی و مدیریت بهداشت محیط برای کاهش اثرات بلایا............................................. ۳۷۰

۸- نتیجه­ گیری و ارائه پیشنهاد و توصیه اجرایی............................................................... ۳۸۹

ضمیمه

سرفصل مصوب شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم،تحقیقات وفناوری............................. ۳۹۳

فهرست منابع......................................................................................................... ۳۹۵

فهرست مطالب کتاب مدیریت سوانح انسانی و طبیعی و رابطه آن با توسعه و برنامه ریزی

عنوان                                                                                                                        صفحه

فصل اول : کلیات

۱-۱  مقدمه ( مؤلف و ناشر) ............................................................................................... ۷

۲-۱  پیش گفتار................................................................................................................ ۹

۳-۱  منظومه کتاب........................................................................................................... ۱۰

۴-۱ اهداف آموزشی......................................................................................................... ۱۳

فصل دوم : فرآیند توسعه

۱-۲ مقدمه و پیشینه تاریخی و پیدایش مفهوم توسعه پایدار..................................................... ۱۹

۲-۲  توسعه چیست ؟ شاخص های توسعه.......................................................................... ۲۰

۳-۲  اهداف توسعه........................................................................................................... ۲۴

۴-۲ مدل­ ها و اصول توسعه و ارتباط آن با سوانح..................................................................... ۳۳

۵-۲ شاخص ­های توسعه پایدار........................................................................................... ۳۶

۶-۲ موارد هفت گانه توسعه سیاسی ومشارکت مردم در اداره شهرها....................................... ۴۰

۷-۲  ویژگی های جوامع سنتی و مدرن و مقایسه آنها در جامعه ایران......................................... ۴۶

۸-۲  راه­ حل ­های موجود برای غلبه بر عوامل منفی توسعه...................................................... ۶۱

۹-۲  کشورهای در حال توسعه........................................................................................... ۶۳

۱۰-۲ شکاف در تجربیات رهبران جهان سوم بارهبران کشورهای صنعتی..................................... ۶۷

۱۱-۲  وجوه مشترک جوامع برای سنجش میزان توسعه یافتگی................................................ ۷۰

۱۲-۲  تآثیرگذاری توسعه یافتگی در کاهش وکنترل خسارات ناشی ازسوانح.................................۷۱

۱۳-۲  نتیجه گیری از مباحث فصل دوم.................................................................................. ۷۲

فصل سوم: خط اتصال توسعه پایدارشهری باسوانح

۱-۳  مقدمه ................................................................................................................... ۷۷

۲-۳  توسعه شهری پایدار.................................................................................................. ۷۸

۳-۳  جامعه وشهر ایمن..................................................................................................... ۷۹

۴-۳  دلایل وعلل توسعه شهرها.......................................................................................... ۸۷

۵-۳  مسائل مدیریت شهری درکشورهای درحال توسعه.......................................................... ۸۸

۶-۳  آموزش و ایمنی حق شهروندان................................................................................... ۸۹

۷-۳  عوامل محیطی توسعه ومدیریت سوانح........................................................................ ۹۱

۸-۳  توسعه اجتماعی و آسیب­ های ناشی از آن.................................................................. ۹۲

۹-۳ تجدید حیات شهری وارتقاء تجهیزات و فرهنگ ایمنی........................................................ ۹۵

۱۰-۳  مشارکت شهروندان درساختن شهرهای ایمن وپایدار.................................................... ۹۷

۱۱-۳  نتیجه­ گیری ازمباحث فصل سوم................................................................................ ۹۸

فصل چهارم :کارکردهای برنامه ریزی در ارتباط با سوانح

مقدمه ........................................................................................................................ ۱۰۳

۱-۴  برنامه ریزی شهری چیست؟ ..................................................................................... ۱۰۵

۲-۴  مدل ها ، اصول و مراحل برنامه ریزی............................................................................ ۱۰۶

۳-۴  منابع و عوامل انسانی............................................................................................. ۱۰۹

۴-۴  مهاجرت و حاشیه نشینی در شهرها و ارتباط آن با میزان سوانح...................................... ۱۱۳

۵-۴  تدوین نظریه بومی توسعه( متدولوژی بومی سازی دانش و تکنولوژی)............................... ۱۱۵

۶-۴  فرآیند مباحث مد یریت و ویژگی های مدیر بحران............................................................ ۱۱۸

۷-۴  مدیریت سوانح و برنامه ریزی شهری........................................................................... ۱۲۳

۸-۴   الگوی عملی برای مدیریت قبل، حین و بعد از فاجعه...................................................... ۱۲۷

۹-۴  طرح نهایی مدیریت بحران با اقتباس ازمدل وارینگ و گلندون............................................. ۱۳۲

۱۰-۴ برنامه ­ریزی واکنش اضطراری مناسب......................................................................... ۱۳۴

۱۱-۴ نتیجه گیری (ترویج فرهنگ ایمنی و خودامدادی)........................................................... ۱۳۶

فصل پنجم : تحلیل رابطه سوانح با توسعه و برنامه ریزی

چرخه دمینگ............................................................................................................... ۱۴۳

۱-۵ مقدمه.................................................................................................................. ۱۴۴

۲-۵ سوانح وامکانات توسعه جدید.................................................................................... ۱۴۵

۳-۵  توسعه و آثار تخریبی آن بر محیط­ زیست..................................................................... ۱۴۶

۴-۵  توسعه و نقش آن در پیش­گیری و کنترل سوانح............................................................. ۱۵۴

۵-۵  توسعه شبکه های اطلاع رسانی.............................................................................. ۱۵۵

۶-۵  سوانح و چالش­ های توسعه نیافتگی......................................................................... ۱۵۶

۷-۵  سازمان­ های امداد و نجات و الگوی جامع و مراحل مدیریت بحران..................................... ۱۵۸

۸-۵ ویژگی­ها، کاربری­ ها و اهداف تأسیس شهرک بین ­المللی امداد و نجات............................... ۱۶۴

۹-۵ شهر عمودی (متراکم) و توسعه پایدار.......................................................................... ۱۷۴

۱۰-۵ برنامه ­ریزی، توسعه و تأثیرگذاری آن بر روی سوانح....................................................... ۱۷۷

۱۱-۵ برنامه­ریزی مدیریت بلایا و مخاطرات محیطی در راستای توسعه پایدار...............................۱۸۰

۱۲-۵ بازآفرینی