مؤمنان و بیایمانان در عصر جدید / دکتر مصطفی ملکیان |
دکتر مصطفی ملکیان مقدمه جالبی در کتاب 'تنوع دین در روزگار ما، دیداری دوباره با ویلیام جیمز' اثر 'چارلز تیلور' دارد که توسط ملکیان ترجمه شده است.
چارلز تیلور (متولد 5 نوامبر 1931 میلادی) فیلسوف سیاسی، اجتماعی و تاریخی، اهل مونترآل کانادا است. وی از جمله شارحین هگل و منتقد مدرنیته است و برخی او را در جرگهٔ اجتماعگرایان قرار دادهاند. رورتی او را در میان مهمترین دوجین فیلسوفانی که اکنون مینویسند میدانست.
گزیده ای از متن مقدمه دکتر ملکیان بر کتاب چارلز تیلور را در زیر می خوانید:
چهار ویژگی میشناسیم که، ظاهراً، تا پیش از قرن بیستم، مؤمنان و بیایمانان جز بندرت واجد آنها نبودهاند، ولی امروزه در میان هر دو گروه شیوع و رواج تامّ یافتهاند؛ و ما در شناخت این ویژگیها وامدار جیمزیم.
الف) مؤمنان و بیایمانان دیگر گمان – و امید – ندارند که بتوان فقط به مَدَدِ دلیل و برهان و قرائن و شواهد عقلی و نظری طرف مقابل را مُجاب و متقاعد کرد و سخن خود را بر کرسی نشاند. روزگاری، مؤمنان گمان میکردند که به قدری روشن است که بیایمانی نوعی کوری خودخواسته است که انسانها، روزی، بیدار میشوند و دیگر فریبش را نمیخورند. فقط کافی است که سوءِ نیّت و خبث طینت نداشته باشند و با صداقت و جدّیّت به ادلّه و براهین مؤمنان توجه کنند. از سوی دیگر، بیایمانان به این امید بودند که، با پیشرفت علوم تجربی و روشناندیشی، و تدوین یک اخلاق جدید انسانگرایانه، توّهمی بودن دین آشکار شود.
امّا، امروز، هم مؤمنان میدانند که هر دلیل و برهانی که برای تأیید موضع ایمانی و تثبیت و اثبات عقائد دینی اقامه شود، در هر گام، با چنان مسائل فیصلهناپذیر و مشکلات غیرقابل رفع روششناختی، معرفتشناختی، منطقی، مابعدالطبیعی، و ارزششناختیای مواجه میشود که امید به مجاب و متقاعد کردن بیایمانان چیزی نیست جز حلقهی اقبال ناممکن جنباندن؛ و هم بیایمانان میدانند که چیزهایی که هر کس میتواند آنها را یافتههای بیچون و چرای علوم تجربی جدید بداند واقعاً به حدّ برهانی بر مادّیانگاری و بیایمانی و خداناباوری نمیرسند. امروزه، مؤمنان و بیایمانان میدانند که طرف مقابلشان محیط تامّ و تمامی پدید آورده است که در آن هر واقعیتی تبیین خود را پیدا میکند و هر رأیی توجیه خود را. هر واقعیتی که در یکی از این دو محیط تبیینی دارد، در محیط دیگر نیز تبیین دیگری دارد. در هیچ یک چنان پارگی و شکافی نیست که جز به مَدَدِ دیگری رُفُو نتوان کرد؛ و در هیچ یک چنان تناقض و ناسازگاری درونیای نیست که باورناپذیرش سازد. در هیچ یک به موازین و معیارهای عقلانیت یکسره بیمهری نمیشود و، البته، در هیچ یک نیز حقّ عقلانیت کاملاً اداء نمیشود.
هیچ واقعیتی چنان متصلّب و سنگین نیست که کفهی یکی از دو موضع را قاطعانه سنگینتر کند و یا پیشانی موضع دیگر را از هم بپاشد و متلاشی کند. هر واقعیتی در حوصلهی هر دو میگنجد و در معدهی هر دو هضم میشود. به عبارت دیگر، هیچ واقعیتی نزاع را، به سود یکی از دو موضع، فیصله نمیتواند داد.
ب) امروزه، مؤمنان و بیایمانان میتوانند چهرهی خود را در آیینهی دیگر ببینند – و میبیند؛ و حال آنکه، پیش از این، هر یک از این دو گروه فقط میتوانست چهرهی خود را در آینهی خود ببیند – و میدید. روزگاری، مؤمنان و بیایمانان فقط به خودانگاره(self-image)ی خود دسترسی داشتند، یعنی به تصوّری که از خویشتن در ذهن خود داشتند، و نمیتوانستد پی ببرند که طرف مقابل چه تصوّری از آنان در ذهن خود دارد؛ ولی، امروزه، هر کدام میدانند که در چشم دیگری چه جلوهای دارند. مؤمنان میتوانند تصویر خود را در نظرگاه بیایمانان ببینند، یعنی میتوانند دریابند که، از نظر بیایمانان، انسانهاییاند که مجذوب نگرشی بیش از حدّ سادهلوحانه و آسانگیرانه به امور شدهاند، نگرششان به خدا بیش از حدّ سادهانگارانه، انسانمحورانه، و آسانگیرانه است، نسبت به آخرین دستاوردهای علوم و معارف بشری غفلت دارند یا تغافل میورزند، جهاننگریای را که با زمان، مکان، و وضع و حالی ربط و مناسبت داشته است به ضرب و زور و با تکلّف و تصنّع با خود میکشند تا به همهی زمانها، مکانها، و وضع و حالها انتقال دهند، و... . بیایمانان نیز میتوانند تصور خود را در نظرگاه مؤمنان ببینند، یعنی میتوانند دریابند که، از نظر مؤمنان، انسانهاییاند کوردل، خودبزرگبین، غرّه به اندک عقلی که به آنان داده شده است، ناسپاس، خوشدل به زندگی سپنجی و زودگذر دنیا، بیدغدغه نسبت به سعادت ابدی، و... .
ج) امروزه، مؤمنان و بیایمانان جاذبههای موضع طرف مقابل را نیز احساس میکنند. اگر چه، به نظر خودشان، باید به یک راه بروند، امّا هیچگاه از جذبه و جاذبهی راه دیگر رهایی کامل ندارند. هر یک از طرفین میفهمد که موضع طرف دیگر را داشتن چه حالی دارد و مجذوبِ لااقلّ پارهای از ابعاد و وجوه آن موضع میشود. از سویی، بیایمانان، همچنان، از عالَم بیایمانی احساس نوعی دلهره دارند، احساس میکنند که چیزی بزرگ و مهمّ از قلم افتاده است، مرتبهای از عالم وجود که کششی عمیق دارد مغفول مانده است، و درِ واقعیتی عظیمتر به رویشان بسته شده است و، از این رو، احساس آرامش و امن و امان و معناداری همه چیز، امیدواری ، شادی، و رضایتی که در مؤمنان هست مجذوبشان میدارد. از سوی دیگر، مؤمنان مجذوب احساس کرامت، تسلّط، بلوغ، و استقلالی میشوند که با بیایمانی پیوند دارد.
د) امروزه، مؤمنان و بیایمانان، در مواضع خود، کمابیش دستخوش دوسوگرایی و تزلزلاند و از یکدله و قاطع و متصلّب بودن سابقشان خبری نیست. هم ایمان مؤمنان تُرد و شکننده شده است و هم بیایمانی مخالفانشان؛ هم به این جهت که هر یک از دو گروه از جاذبههای موضع گروه دیگر بیخبر نیست و هم به این جهت که هر کدام میبینند که مخالفانشان به اندازهی خودشان عاقل و غالباً به همان اندازه نیکسیرت و دلسوزاند.
منبع: خبرآنلاین
|
- کارگروه شعر و ادب استان خراسان شمالی درحد یک نام
- آرمان: آیتالله هاشمی و مصائب پیش رو
- حج در نگاه شریعتی و آل احمد
- فرازهايي از دعاي عرفه : خداوندا ! چه دارد آن که تو را ندارد؟
- دومين ارگ تاريخي ايران ( اسفراین ) در مسير جهاني شدن
- نگاه مادي،خلاقيت و پويايي هنر را به حاشيه رانده است : قلم ني هنر خوشنويسي استان خراسان شمالی ، به جوهر توجه نياز دارد
- تصاویر : آیینه خانه مفخم در بجنورد مرکز استان خراسان شمالی
- اهدا کتابخانه شخصی زندهیاد «حسین عمومی» به خانه موسیقی ایران
- رویای تبدیل مشهد به پاریس/ ریختند و روزنامه بهار تخته کوب شد
- رئیس پلیس فتای خراسان رضوی خبر داد : بازداشت هكر وبلاگ ۱۴ساله در مشهد !
- تئاتر کودک و نوجوان استان خراسان شمالی در حاشيه
- علی عسگری نماینده مردم مشهد در مجلس هفتم : آزادی و مشارکت مردم و نخبگان عامل استمراربخش نظام
- نيروي انساني ماهر حلقه مفقوده توسعه صنعت کشاورزي
- تست
- انشالله مطالبات مردم در مباحث سیاسی و امنیتی و رفع تنگناها و تضییقات حاصل شده به طور جدی حل و فصل شود چرا که تا این مطالبات مورد توجه قرار نگیرد و به ثمر نرسد، مردم قانع نخواهند شد.
- یک مهر تولد شجریان استاد آواز ایران / محمدرضا شجریان، یکم مهر 1319 در مشهد زاده شد.
- گزارش وضعیت توسعه منطقهای استانهای کشور / قاسم ایزانلو، دانشجوی دوره دکتری اقتصاد
- افلاطون : حاكميت نخبگان از جمله امهات و ضروريات رونق رو به تزايد معرفت، تجربت و كارآمدى است.
- دولتمردان خراسانی از ایکاشهایشان میگویند... مهرعلیزاده: کاش برای «اشتغال» استان وقت بیشتری میگذاشتم/ استاندار جدید فردی اقتصادی و توسعهگرا باشد
- دکتر محمود سریع القلم: موفقیت دولت در گرو اجماع داخلی است/ کلید گسترش رابطه با اروپا مذاکرات هسته ای است
- علی شریعتی: شهادت، نه یک باختن، که یک انتخاب است
- بیچاره زادگاهم / یادداشتی از محمد حسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی
- علی صالح آبادی: مشی ما مدارا و جوانمردی با دوستان است. به نوعی دوست داریم با آن هایی که مخالفان سیاسی ما هستند، مدارا کنیم نه نزاع.
- خردنامه ايرانيان در هجوم بيخردي / «بدرقه یا خداحافظی فردوسی از سلماس»
- بیاحترامی به فردوسی که سرآمدِ فرزانگان و شاعران ایران است، از دید همگان میتواند بزرگترین خودزنی فرهنگی قلمداد شود
- دکتر علی یوسفی معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد: حق قانونی اعضای کانون موسیقی را نمیتوان از آنان سلب کرد
- نایب رئیس شورای شهر قوچان خبر داد: برگزاری نشست تخصصی تاریخ محلی ایران با موضوع قوچان
- /گزارش تصویری/ عکس: صادق حاتمی/ طبیعت بکر دره شمخال شهرستان قوچان
- اشرفزاده: عطار نیشابوری آغازگر عرفان سمبلیک است
- پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت روز بزرگداشت عطار
- عضو انجمن بينالمللي طراحان گرافيك: اگرمشهد براي پايتخت فرهنگي جهاناسلام شدن كاري نكند بهتراست
- انجمن علمی شهرسازی دانشگاه فردوسی برگزار میکند؛ نشست فضای شهر و حقوق شهروندی
- دهمین بزرگداشت سراسری حکیم فردوسی از 19 تا 30 اردیبهشت/ نام «فردوسی» در ایران میپیچد
- محمد حسین زارع صفت مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی: فردوسی از آن دسته شاعرانی است که در زمان حیات و در طول تاریخ مورد بی مهری قرار گرفته است
- معاون اداره موزههاي آستان قدس رضوي: تاريخچه هويتهاي قومي بايد در عين كثرت به وحدت ملي كمك كند
- خیام، طلسم برگزاری کنسرتهای موسیقی همشهریهایش را شکست.
- شب آهنگسازان ایران؛ هوشنگ کامکار/ ظریف هم به احترام او ایستاد
- دانشگاه فردوسی مشهد در فهرست 750 دانشگاه برتر دنیا قرار گرفت
- بازدید معاون رایزن فرهنگی سفارت فرانسه از پژوهشکده گردشگری؛ در ایران بسترهای مطلوب زیادی در زمینه فرهنگ، موسیقی، برگزاری جشنوارههای مختلف، تئاتر و گردشگری غذا وجود دارد
- سرديس پروفسور صادقی اثر صالح موسويان ديروز در بوستان پروفسور صادقی رو نمايي شد.
- «مجتبی قیطاقی»، هنرمند جهانی محله جنت: مهمترین ارثی که به من رسیده هنر است.
- اساندار خراسان رضوی: در یک ملت تکثر و تفاوت وجود دارد که بایستی آن را پذیرفت و موارد اختلاف را به صورت مسالمتآمیز برطرف نمود.
- آنچه که ما تاکید می کنیم این است که رفتار خشن و فاجعه بار دولت اسد علیه مردم سوریه باید خاتمه یابد
- ربّنا" با صدای استاد شجریان (كم حجم)
- معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی گفت: اعضای شورای عالی شعر و موسیقی خراسان شمالی اعلام شدند.
- تحلیل فارن پالسی از شرایط بازار انرژی پس از توافق هستهای: یکی از بزرگترین منابع غنی نفتی و گازی جهان در حال گشایش است.
- عضو هيئت مديره كانون زنان بازرگان استان: نقش زنان در فرآیند توسعه كليدی است
- میراث ما / صنایع دستی کالایی زیبا و برگرفته از روح انسانی و ذوق و سلیقه ای ایرانی است
- مدیرکل ارشاد خراسان شمالی: نخستین مکتبخانه موسیقی مقامی کشور در خراسان شمالی راهاندازی میشود
- نخستین جلد از کلام ا... مجید ترجمه که به زبان کرمانجی به همت همکار بازنشسته صداوسیمای خراسان رضوی نگاشته شد، این هفته رونمایی میشود.
- نخستین جلد از کلام ا... مجید ترجمه که به زبان کرمانجی به همت همکار بازنشسته صداوسیمای خراسان رضوی نگاشته شد، این هفته رونمایی میشود.
- رییس جمهور در پیامی به وزیر کشور، درگذشت برادر او را تسلیت گفت و از درگاه خداوند برای آن مرحوم، رحمت و مغفرت و برای بازماندگان صبر و اجر مسالت کرد.
- به رسم ادب و ارادت بر خود فرض میدانم که مراتب همدلی خود را در مصیبت درگذشت برادر عزیزتان اعلام کنم.
- استاندار خراسان شمالی ؛ میانگین ۷۴درصدی پیشرفت پروژه های مصوب سفر رهبری در استان
- مراسم ختم عبدالرحیم رحمانی فضلی٬ برادر دکتر عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور با حضور جمعی از مسئولان و چهرههای سیاسی در مسجد نور تهران برگزار شد.
- رئيس خانه صنعت و معدن خراسان شمالي: ايد تيمي خبره و متخصص وارد عمل شوند و مشکلات هر واحد صنعتي را از نظر بازار فروش، مواد اوليه، نيروي انساني، فرآيند توليد و ماشين آلات مورد بررسي قرار دهند
- عشایر کرمانج خراسان شمالی با حفظ سنتهای خود مراسم عروسی اقوام خود را جشن گرفته و به شادمانی می پردازند.
- عشایر کرمانج خراسان شمالی با حفظ سنتهای خود مراسم عروسی اقوام خود را جشن گرفته و به شادمانی می پردازند.
- کتاب دیار و دوتار شامل تحلیل ترانههای کرمانجی کردهای خراسان به نویسندگی اسماعیل حسین پور، استاد دانشگاه و پژوهشگر فرهنگ و ادب کرمانجی منتشر شد.
- منشور «مشهد» پایتخت فرهنگ اسلامی/ مشهد، از جانب آیسسکو(سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی اسلامی ) به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی در سال 2017 (دی ماه 1395 تا دی ماه 1396) برگزیده شده است.
- رییس شورای برنامه ریزی و هماهنگی پایتخت فرهنگ اسلامی خبر داد: تهیه و تدوین جدول برنامه ها و تقویم رویدادهای مشهد 2017
- مدیرکل راه و شهرسازی خراسانرضوی خبر داد: تامیناعتبار پروژههای معماری، شهرسازی و مرمت محورهای مصوب شورای راهبردی طرح مشهد ۲۰۱۷
- محمدجواد ظریف گفت: جامی یک وحدتطلب مصلح بود که با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی زمان خود و با بهرهگیری از اندیشههای اعتدالی به دنبال پیوند میان مذاهب و فرق اسلامی و دوری از افراط و تعصب بود.
- واکنش رییس جمهور به تصمیم لغو برگزاری کنسرت در مشهد: افتخار ما این است که کشورمان کشور قانون است و امام (ره) بارها بر اینکه حکومت اسلام و جمهوری اسلامی حکومت قانون است تاکید کردند چرا که اگر قانون زیر پا رود سنگ روی سنگ بند نمیشود.
- معاون حقوقی رئیسجمهوری گفت: اگر کنسرتی مجوز قانونی دریافت کند هیچ شخص و شخصیتی در کشور حق ندارد اجرای این کنسرت را لغو کند چرا که این مسأله به هرج و مرج اجتماعی منجر میشود. اگر افرادی در کشور درباره برگزاری کنسرتها و موسیقی نظر فقهی دارند باید بدا
- ه بهانه سالمرگ شاعر خراسانی؛ سترگ مثل خراسان
- مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی گفت: مقابله با آسیب های اجتماعی حوزه بانوان و خانواده جزو اصلی ترین اولویت های دولت در استان است.
- آشنایی با نرم افزارهای آماری در مدیریت منابع انسانی
- فلسفه علم و روش شناسی پژوهش در مدیریت دولتی ایران، مدیریت منابع انسانی
- انتخاب و گردش نخبگان در نظام مدیریتی
- رویکردهای نوین در مدیریت استراتژیک منابع انسانی/ رضا فرهی بیلویی/ منبع: ماهنامه تدبیر، شماره 198
- مدیریت استراتژیک منابع انسانی/ دکتر فرشته امین، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران
- " سرانجام توافق بین المللی برجام و رابطه آن با قانون داماتو " نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده، فعال مدنی اصلاح طلب
- " سرانجام توافق بین المللی برجام و رابطه آن با قانون داماتو" نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده، فعال مدنی اصلاح طلب
- تست
- تست دو
- تست سه