آیا مدارا و تحمل همدیگر و داشتن یک زندگی مسالمت آمیز در این دور و زمانه کاهش یافته است ؟ |
مدارا و تحمل همدیگر و داشتن یک زندگی مسالمت آمیز در این دور و زمانه بسیار کاهش یافته است؛ این خصلت یکی از اصول زندگی اجتماعی محسوب شده و رعایت آن برای آرامش عمومی جامعه ضروری به نظر می رسد؛ این است که در متون دینی سفارش زیادی بر مدارا کردن همدیگر شده است.
1.سفارش به مدارا در قرآن:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَكِّلینَ؛ به(بركت) رحمت الهى، در برابر آنان [مردم] نرم(و مهربان) شدى! و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراكنده مىشدند. پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب! و در كارها، با آنان مشورت كن! اما هنگامى كه تصمیم گرفتى، (قاطع باش! و) بر خدا توكل كن! زیرا خداوند متوكلان را دوست دارد. [1]
2.معنای لغوی مدارا:
راغب در کتاب لغویش می نویسد:
لِین یعنى نرمى ضد خشونت است، كه در اجسام به كار می رود و سپس در باره اخلاق و سایر معانى بطور استعاره به كار می رود. می گویند: فلانى اخلاقش ملایم و نرم است و دیگرى خشن و ناملایم، كه این هر دو صفت گاهى بصورت مدح و ستایش و زمانى بگونه سرزنش و نكوهش به اختلاف موقعیتها گفته می شود. در آیه گفت: (فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ)؛ در اثر رحمتى كه از خداوند است و تو رحمة للعالمین هستى با مردم ملایمت دارى. [2] در فرهنگ ابجدی آمده است: [لین]: نرم و انعطاف پذیر؛ «لَیِّنُ العَرِیكَة»: خوش اخلاق... ، نرم خوئى. [3]
3.اهمیت مدارا با دیگران:
فرمود: خداوند به انسان خوش خلق، ثواب مجاهدت در راه خدا را مىدهد و مدارا و مهربانى و خوش خلقى، مبارك (و سبب جلب نعمت) و بدخلقى، شوم است (و سبب تنگدستى مىگردد). [4]
امام صادق علیه السلام فرمود: ... پدرم از پدرش و از جدش به من گفت كه رسول خدا «صلی الله علیه و آله» فرمود: خردمندترین مردم كسى كه بیشتر مدارا كند. [5]
حق خردسال این كه به او مهربان باشى و او را پرورش و آموزش دهى، از او درگذرى و پرده پوشى كنى و نرمش كنى و كمكش كنى و خطاهاى نوجوانیش را نهان دارى كه سبب توبه او گردد و با او مدارا كنى و كشمكش نكنى كه مایه كندى رشد او شود. [8]
4.مدارا با والدین:
بكر بن صالح گوید: دامادم به امام جواد(علیه السلام) نوشت: پدرم مرد ناصبى بد اعتقادى است و از جانب وى با شدائد و زحماتى چند روبرو گشتهام، در صورت صلاحدید در بارهام دعا كنید، و بیان فرمائید كه نظرتان در این باره چیست؟ آیا با وى به دشمنى و پرخاش برخیزم یا مدارا نمایم؟
حضرت در پاسخ نوشتند: نوشتهات را فهمیدم و به آنچه در باره پدرت یاد كردهاى پى بردم، و ان شاء اللَّه در باره تو دست از دعا نمىكشم، و مدارا براى تو بهتر از دشمنى و پرخاشگرى است، و همراه با هر مشكلى آسانى است، صبر را پیشه ساز كه عاقبت از آن پرهیزكاران است، خداوند تو را بر ولایت آن كس كه ولایتش را پذیرفتهاى ثابت بدارد،... . بكر گوید: پس از آن خداوند دل پدر او را مطابق میل وى برگرداند بطورى كه در هیچ چیز با او مخالفت نمىورزید.[6]
از كافى بسندش تا معمر بن خلاد آمده كه به امام رضا(علیه السلام) گفتم: دعا كنم در حق پدر و مادرم كه مذهب حق را نمىشناسند؟ فرمود: برایشان دعا كن و از آنها صدقه بده و اگر زندهاند و عارف بحق نیستند با آنها مدارا كن كه براستى رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده: راستش خدا مرا براى رحمت فرستاده نه براى عقوق و ناسپاسى. [7]
5. مدارا با کودکان:
حق خردسال این كه به او مهربان باشى و او را پرورش و آموزش دهى، از او درگذرى و پرده پوشى كنى و نرمش كنى و كمكش كنى و خطاهاى نوجوانیش را نهان دارى كه سبب توبه او گردد و با او مدارا كنى و كشمكش نكنى كه مایه كندى رشد او شود. [8]
6. مدارا با همسر:
امیرالمؤمنین علی علیه السلام در وصیتش به محمد بن حنفیه فرمود: «فرزندم، … زن قهرمان نیست بلكه شاخه ریحان است. بهر حال با او مدارا كن و به خوبى با او همراهى كن تا زندگیت گوارا گردد». [9]
در اندرزهاى لقمان به فرزندش: پسرم! با سه كس مدارا لازم است: بیمار، پادشاه و زن. و در زندگى قانع باش، تا بىنیاز و شاد زندگى كنى، و پرهیزكار باش، تا گرامى شوى و با پرهیزكاران محشور گردى. [10]
7. مدارا با خویشاوندان:
امیر مؤمنان براى مردم سخنرانى كرد، خدا را سپاس كرد و او را ستود و سپس فرمود: هیچ كدام شما مردان گر چه صاحب فرزند است از عشیره و تبارش بىنیاز نباشد، و از مدارا، و گرامى داشت آنان، و از این كه از او به دست و زبانشان دفاع كنند، آنها بیش از مردم دیگر در پشت سرش از او نگهدارى توانند و پریشانى او را بیشتر آرامش دهند، و بر او دلسوزتر باشند در آسیبى كه به او رسد. [11]
8.مدارای مسئولین با عموم مردم:
از رهنمودهاى امام علی علیه السلام به حذیفة بن یمان(ره) استاندار مدائن: آغوشت را به روى مردم باز كن، و در مجلس و رفت و آدمها، با آنان مدارا كن...
و حضرت در خطابه ای به مردم مدائن فرمود: من حذیفه را بر امورتان منصوب نمودم، و او از نیكان و صالحان است، و امیدوارم با صلاح عمل نماید، و من او را مأمور احسان به نیكان و سختگیرى بر بدان و مدارا با خوبانتان كردم. [12]
و هر كس به برادر مسلمانش قرض دهد، ... اگر پس از تمام شدن مهلت، هنگام مطالبه با او مدارا كند، از صراط مانند برق جهنده و سریع مىگذرد و حساب و كیفرى در پیش نخواهد داشت. [14]
9.نتایج مدارا کردن:
الف. ثواب اخروی:و هیچ مرد و زنى نباشد كه با بندگان خدا بهترین مدارا را داشته باشد، و در باطل آنها در نیاید و از حق بدر نشود جز كه خدا نفس او را تسبیح سازد، و كردارش را پاكیزه كند و به او صبر دهد در رازدارى ما و تحمل خشم آنچه از دشمنان ما شنود، و ثواب كسى دارد كه در راه خداى تعالى در خون خود بغلطد.[13]
و هر كس به برادر مسلمانش قرض دهد، ... اگر پس از تمام شدن مهلت، هنگام مطالبه با او مدارا كند، از صراط مانند برق جهنده و سریع مىگذرد و حساب و كیفرى در پیش نخواهد داشت. [14]
ب. اثرات دنیوی: عن ابى عبداللَّه علیه السّلام قال: ان شئت ان تكرم فلن، و ان شئت ان تهان فاخشن.
امام صادق علیه السّلام فرموده است: اگر می خواهى در جامعه مورد تكریم و احترام باشى با مردم به مدارا و نرمى برخورد كن، و اگر می خواهى با تحقیر و اهانت مردم مواجه شوى روش تندى و خشونت در پیش گیر.[15]
از حضرت رسول صلی الله علیه و آله: كسى كه از مدارا بىنصیب مانده از تمام خیرات بىبهره است. [16]
پی نوشت ها:
مهدی صفری
بخش اخلاق و عرفان اسلامی
|
- تـــدبـیــر / كوركورانه گربه راه افتي كوركورانه هم به چاه افتي
- جایگاه مدارا و خشونت در ادب فارسی
- تدبير يا تقدير
- بيتدبيري چيست ؟
- شايسته سالاري و عقلانيت نهادي / عبدالصمد محمودی
- ۱۰ روش برای افزایش انگیزه كارمندان
- پدر و پسر با هم درحال نماز خواندن/ ديدني
- تقويت فرهنگ گفتوگو در خانواده، ضرورت جامعه
- آشنایی با دکتر صادق طباطبائی
- در باب عدل و تدبیر و رای و آیین حکمرانی
- آرامگاه مهندس مهدی بازرگان / اولین نخستوزیر انقلاب اینجا آرمیده است.
- مدارا با مردم بخش بزرگي از تدبير حكومتداري است
- نگاهی به روانشناسي تفاوت و مدارا در گروه هاي اجتماعي
- مدارا با زن ، کلید زندگی شیرین
- به این میگن اعتماد به نفس داشتن ! عکس متحرک
- رییس جمهور در پیامی به همایش تبیین مفهوم اعتدال؛اعتدال واژهای است که آن را بر مردمان وطنم ...
- دولت کریمه تدبیر و امید و اعتدال بخواند : "نظریه سلاح در دست" یا "هم افزایی قدرت"
- حسن روحانی: مسئولیت محوری من حفظ امید و اعتماد مردم است / مروری بر بیوگرافی دکتر حسن روحانی
- سعید حجاریان : حاضریم دندانه کلید روحانی باشیم / ما تجربه خاتمی را داریم که وقتی بیقانونی رخ داد ایستادگی کرد و با تخلف از قانون برخورد کرد.
- احمد مسجد جامعی : امیرکبیر و توسعه علمی
- مقاله وارده : امید به «اعتدال» و بیم از «فرصتطلبی»!
- گزارش کامل «همایش ملی تبیین اعتدال»
- رمز گشایی از جملات تازه رئیس جمهور : راهبرد روحانی ؛ اعتدال در عین اقتدار
- شایسته سالاری جایگزین رابطه سالاری شود
- یادگیری گذشت از نلسون ماندلا
- محمدباقر فرهند : رابطه عدالت ، امید و استحکام سیاسی
- معاون پارلمانی رئیسجمهور : آسیبهای نظام انتخاباتی را برطرف کنیم/ خط امام، بهرسمیتشناختن چندصدایی است
- اهميت مدارا در اسلام : يکي از اصولي که در بهبود و رشد روابط انسان با ديگران، تأثير شگرفي دارد، مدارا و تحمل ديگران است.
- كاركردها و فنون مدارا در زندگى اجتماعى
- دکترعماد افروغ استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس : عسگر اولادی؛ الگویی برای خوب انتقاد کردن
- حجت الاسلام علی یونسی، دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی : ایرانی ها اهل مدارا و فرهنگ مدار هستند.
- جمهوریخواهی بازرگان / علیرضا بهشتی
- سریعالقلم: برخی به دنبال عقلانیت نیستند/ سیاستمداران ما باید روزی چندبار از مردم عذرخواهی کنند
- موانع اعتدالگرایی در گفتوگو با سریعالقلم
- چالش میان مرد اعتدال و تندروها بر سر باز شدن فضای جامعه
- سخنگوی دولت: دولت وقت ندارد وارد منازعات سیاسی شود/ با منتقدان مدارا میکنیم
- دکتر محمود سریعالقلم: اخلاق و مدنیت، مهمتر از مواضع سیاسی است
- به اسیر کن مدارا/ او را طعام و آب بده و دست و پای او را در زنجیر مکن، و با او رفق و مدارا کن/ اگر شفا یابم من سزاوارترم به آن که او را عفو کنم زیرا که ما اهلبیت کرم و عفو و رحمتیم.
- سید محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت تدبیر و امید: ما صاحب کشتی انقلاب نیستیم که افراد را پیاده کنیم/ چه اصول گرا و چه اصلاح طلب همه عزیز هستند
- اولین موضع رسمی موسسین حزب ندای ایرانیان در قالب بیانیهای منتشر شد.
- نیازمند احترام به قانون و صلح و مدارا در جامعه هستیم/ ایمان میرزاده
- در کار مردم تجسس نکنید/ دکتر علیرضا مخبر دزفولی*
- ممنوعیت تکنولوژی آثار منفیتری به بار میآورد/ جنس واقعي فتواي متفاوت آيتالله وحيد
- پارازیت؛ ضد عقل، ضد نظام، ضد سلامت
- ما ایرانیان، چه پیش از اسلام و چه پس از اسلام، همزیستی مسالمتآمیز اقوام و ادیان گوناگون را تجربه کردهایم و هیچ دلیلی ندارد از این سنت حسنه خداپسندانه دست بکشیم.
- دکتر سیدمحمدرضا بهشتی: مگر نگفتند حسین (ع) می خواست قدرت را در دست بگیرد؟چرا به رغم این همه تلاش برای خاموش کردن این شعله، بر پا ماند و روشن تر شد؟
- بررسی حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران در گفتگو با حسین راغفر/ فرصت بزرگ!
- چهارمین جلسه شورای برنامه ریزی و توسعه استان استاندار خراسان شمالی: سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان شمالی با دیدگاه ورویکرد جدید در جهت توسعه استان تمام توان خود را بکارگیرد.
- پورعیسی معاون برنامه ریزی و اشتغال استانداری: به طور قطع راهکار برطرف کردن بحران بیکاری نیازمند تحرک بسیار در بخش تولید و سرمایه گذاری و ارتقای بهره وری است.
- معاون برنامه ریزی و اشتغال استانداری گفت:جذب سرمایه گذار و فعالیت های اقتصادی در خراسان شمالی با توجه به ظرفیت ها و قابلیت های استان و با رویکرد توسعه متوازن خواهد بود.
- معاون برنامه ریزی استاندار خراسان شمالی: الگو برداری از منطقه آزاد ارس در جذب سرمایه گذار و فعالیت های اقتصادی از رویکرد های توسعه استان خراسان شمالی می باشد
- شناسایی 23 فرصت سرمایه گذاری در گردشگری خراسان شمالی
- سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری گفت:برای هر تولیدی باید در وهله نخست توجیه اقتصادی تعریف شده باشد و این کار نیازمند مطالعات طرح ها قبل هر تولیدی و فراهم آوردن ابزارهای مورد نیاز است.
- در دیدار نخبگان و کارآفرینان ایرانی مقیم آمریکا/ رییسجمهور: سرمایهگذاران ایرانی اولویت دارند
- یادداشتی از امیررضا سوری؛ راهکارهای جذب مشارکت بخش خصوصی در پیشبرد اهداف سند راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت
- بهرهوری؛ حلقه مفقوده تولید ملی/ محمدامین سازگارنژاد-معاون پیشین وزارت کار
- بانک جهانی پیش بینی کرده است که نرخ رشد اقتصادی ایران تا پایان 2016 به رقم 5.8 درصد برسد که این نرخ آنطور که گزارش بانک جهانی اذعان دارد به دلیل رفع تحریم های غرب علیه ایران است.
- سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران اعلام کرد: مجموع ارزش طرح های مصوب شده این سازمان در سال گذشته (1394 ) نزدیک به هفت میلیارد دلار بود.
- پیام نوروزی اقتصاددانان دنیا به مردم ایران/ باز چشم بر هم زدیم و سال نو از راه رسید!
- یک کارشناس مسکن گفت: وضعیت مسکن از این بدتر نمیشود و حتما منحنی این بخش تا یک سال آینده که از رکود خارج میشود به سمت بالا خواهد بود.
- در حالی که دولت مصمم است تا پایان سال ۱۳۹۶ نرخ بیکاری را تک رقمی کند بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بازار کار تحقق این هدف را منوط به افزایش رشد اقتصادی میدانند.
- آمارها تایید میکنند: احتمال اتمام رکود مسکن در سال آینده
- یک کارشناس ضمن پیشبینی رونق بخش مسکن در بهار سال آینده گفت: ذات رونق مسکن با افزایش قیمت همراه است و این هزینه را برای بالا بردن اشتغال کشور باید پرداخت کنیم.