تدبیر
تدبیر از ویژگی های انسان های موفق است. این ویژگی، ضامن شفاف شدن ابهام های آینده است و تصمیمات آتی را رقم می زند. افراد دوراندیش در مقایسه با دیگران، تصویری شفاف تر از مسائل، رفتارها، واکنش ها و رویدادها دارند. بهره مندی انسان از زاویه ای روشن و کم ابهام، با استفاده از تدبیر و جامع نگری شدنی است. داشتن افق روشن، ثمره انسان در اصل برنامه ریزی بهینه و کار آمد برای آینده است.
تدبير، ارزنده تر از زور است. مثل آفريقائي

نقش تدبير و دور انديشي در زندگي

دور انديشي و آينده نگري يكي از بهترين مزيت هاي انسان است. انسان با استفاده از دور انديشي از كارهايي پرهيز و كارهايي را انجام ميدهد تا آينده بهتري براي خود فراهم سازد همه ي انسان ها براي آينده ي خود مي كوشند تا بتوانند آن را مفرح و زيبا و بدون عيب بسازند حتي بعضي از انسان ها براي نسل هاي بعد از خودشان نيز افكاري در ذهن دارند و براي آينده بشري برنامه ريزي ميكنند و در حال تلاش هستند تا ارزش هايي را كه امروز در اختيار دارند را پيشرفته تر در اختيار نسل هاي بعدي قرار دهند.
كساني كه در حال زندگي ميكنند و براي آينده ي خود هيچ برنامه اي ندارند زندگي موفقي نيز نخواهند داشت انها از ذهن خود استفاده نمي كنند و ممكن است هميشه درگير يك مشكل باشند هر چند كوچك.تدبير و دور انديشي در زندگي انسان بسيار با اهميت بوده و هر كاري بدون تدبير و دور انديشي ممكن نيست و اگر هم ممكن باشد آينده و نتيجه ي خوبي در پيش نخواهد داشت.
انسانی که در زندگی تدبیر و آینده نگری داشته باشد فردی مفید وپرثمردرزندگی خود و همنوعان خود می شود .باید بدانیم که انسانی که تدبیر و درایت و دور اندیشی را سر لوحه ی کار خود قرار دهد علاوه بر آنکه می تواند روز به روز نتایج موفقیّت خود را مشاهده کند به جایی میرسد که جامعه و افراد درون آن نیاز مبرمی به او پیدا می کنند، و افراد جامعه اگر او و اثرش را در بین خود لمس نکنند احساس تنهایی و کمبود را کاملاً حس خواهند کرد .
همانطور که اکنون می بینیم دانشمندان ، مخترعین ،شعرا، نویسندگان وپژوهشگران که با تدبیر ودوراندیشی خود توانسته اند ما رانیازمند خودشان بکنند . چنانکه که اگر در در جامعه واقعاً این چنین شخصیّت هایی نباشند ما احساس کمبود را خواهیم دید.
معمولاً زندگی انسان ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که شاید چشم انداز یکی از مهم ترین آنها باشد. تدبیر و تدبر برای جلوگیری از بحران های غیر قابل پیش بینی یا پیش بینی نشده بسیار موثر است. انسان ها با در نظر گرفتن این که ممکن است آینده چه اتفاقی بیفتد، همواره به طور نا محسوس نگرا ن آینده اند. با این وجود اگر انسان ها تدبیر و تدبر را با دور اندیشی و نگاه به آینده در آمیزند، قطعاً پیشرفت های شایانی در زندگی خواهند داشت. تدبیر و دور اندیشی امروزه لازمه ی هر کاری است؛ زیرا که در جوامع متلاطم امروز ریسک پذیری گاهی موجب پیشرفت اما اکثراً باعث شکست و نابودی می شود.

آنكه به فكر فردا نيست، به غم فردا گرفتار خواهد شد. كنفوسيوس

تدبیر چیست؟

تدبیر جمیع ملزوماتی است که شما را از میان تمام مشکلات عبور داده و به سرمنزل مقصود رهنمون می شود. تدبیر تضمینی است معتبر برای انجام کارها در شرایط گوناگون. قطعاً می دانید که تصور یک چیز در عالم ذهن با تحقق آن در عالم واقع از زمین تا آسمان فرق می کند؛ یکی فقط ذهنیت محض است و دیگری یک واقعیت تام و تنها این "ایمان و تدبیر" است که می تواند آن بالقوة شما را به بالفعل تبدیل کند.
اساساً هیچ تضمینی وجود ندارد که تصورات ذهنی شما به همان ترتیب که در ذهنتان است در عالم بیرون هم تحقق یابد مگر اینکه تا آنجا که می شود حساب همه چیز را کرده باشید و خود را برای مواجهه با هر شرایطی آماده کرده باشید و هرگاه چنین بود پس بدانید که تدبیر لازم برای انجام کارتان را داشته اید.
من همیشه گفته ام و می گویم که "درد پایان نامه نویس را فقط پایان نامه نویس می داند و بس"! البته این گفته زمانی درست است که شما بخواهید همچون یک پژوهشگر پویا و کوشا روشمند و اصولی کار کنید و هرگز در کار خود کم مگذارید و موقع دفاع از کارتان هم
مدعی وار سرتان را بالا بگیرید و با تسلط کافی به سوالاتی که از هرکجای کارتان خواهد شد پاسخ بدهید. شما برای اینکه از این مرحله به سلامت عبور کنید باید از ابتدا به فکر تمام مراحل آن بوده باشید و این یعنی همان "تدبیر"
مديران اثر بخش در زمان حال زندگي مي كنند اما هميشه به فكر آينده هستند. ال هيز

تدبیر چیست؟ "هدف گذاری + برنامه ریزی + کارگزاری".
شما اگر این سه عامل را باهم داشته باشید در واقع تدبیر خود را بربسته اید و دیگر می توانید مصمم و با اراده کار خود را آغاز کنید و به تقابل با هر مشکلی برخیزید.
بخش اول تدبیر "هدف گذاری" است. یعنی اینکه شما باید بطور کلی در زندگی تان و در مراتب جزئی در تمام کارهایتان هدفی روشن برای خود تعیین کرده باشید. آنها که در زندگی شان هیچ هدف مشخصی ندارند بی شک اسیر حوادث متواتر خواهند بود یعنی تقدیرشان خوب یا بد تابع اتفاقات خواهد بود. زندگی بدون هدف، رهاشدگی در بطالت است! زیستن در عالم تعطیلات است! فروگذاشتن قدرت تعیین کنندگی است که وجه ممیز انسان است از سایر موجودات!
این حق مسلّم و مقرّر شماست مادامیکه از خدا عمر می گیرید و زندگی می کنید انتخابهای خود را بکنید و اهداف خود را مشخص سازید. اگر خود انتخاب نکنید برایتان انتخاب خواهندکرد! و اگر انتخابتان آگاهانه نباشد تبعیت قطعی خواهد بود و زندگی شما اگر تسلیمِ محض نباشد تسلیمِ انتخابی خواهد بود!

بخش دوم تدبیر، "برنامه ریزی" ست! در تصویر فوق برای عبور از دره ها و تپه های خفته در پای هدف، باید برنامه داشته باشید. لازمه برنامه ریزی مؤثر هم کسب "آگاهی" های لازم است؛ هرچه بیشتر بهتر! نباید فراموش کرد که هر کوهی، راه صعود خاص خود را دارد! پس هرچقدر بیشتر بدانید کمتر غافلگیر خواهید شد.
بهرحال شناخت هم امری نسبی است پس در کنار "قطعیات" باید فکر "محتملات" را هم کرده باشید! اینگونه بهتر می توانید از پس دره ها و تپه ها برآیید!
و اما بخش سوم تدبیر"کارگزاری" است. اینکه می گویم کارگزاری به این دلیل است که دقیقاً باید طبق برنامه ای که چیده اید کارها را پیش ببرید و گرنه از هدف و برنامه ای که تنظیم کرده اید منحرف خواهید شد.
پس تدبیر در هر کاری خلاصه می شود در اتخاذ هدف بعد انتخاب مناسب ترین راه و بعد حرکت مطابق برنامه. با هدفگذاری نقطه آخر کارتان مشخص می شود؛ با برنامه ریزی مسیر راههایی که باید از آن بگذرید تا به آن نقطه برسید و با کارگزاری صحیح ذهنیت شما رسماً در عالم بیرون تحقق پیدا می کند و به واقعیت تبدیل می شود.
در هر مرحله هم شما نیازمند کسب آگاهیهای لازم هستید تا کارها را بنحو احسن پیش ببرید و گرنه در هر بعد که کم گذاشته باشید لاجرم در تحقق آن بعد بیشتر به دردسر خواهید افتاد.
تدبیر نصف معاش است. پیامبر اکرم صل الله و علیه وآله
چرا تدبیر؟
همه ما به خوبی می دانیم که رانندگی در یک بزرگراه با سرعت 130 کیلومتر در ساعت بدون اینکه جلوی خود را نگاه کنیم، چه عواقب خطرناکی در پی دارد. با این وجود، هنگام اداره مسیر زندگى يا شغل خود، به ندرت در نظر مى‏گيريم كه چه آینده ای در انتظار ماست. در نتيجه اغلب با حوادث تلخى روبرو می شویم كه اگر ذره‏اى برای پيش بينى آنها تلاش می کردیم، هيچگاه با آنها مواجه نمى‏شديم.
تدبیریک مهارت قابل یادگیری است و سودمندى‏ آن تقريباً از هر مهارت ديگرى بیشتر است. تدبیرما را قادر مى‏سازد كه خطرات و فرصت‏هائى را كه در آينده با آنها مواجه مى‏شويم، پيش بينى كرده و بدین ترتیب زمان لازم براى تفکر و تصميم‏گيرى پیش از برخورد با آنها را داشته باشیم. تدبیربه ما كمك می كند اهداف بلند مدت و ارزشمند را به همراه استراتژي هاى لازم برای دست یابی به آنها طراحى كنيم.
امروزه تدبیرفقط يك مهارت ذاتی نیست كه بسته به ميزان تمايل، استعداد و تجربه افراد کمابیش با موفقيت‏ توام باشد، بلکه به خاطر فعالیت های اندیشمندان در دهه های گذشته، تدبیر به صورت بخشی از بدنه علم و دانش در آمده است. امروزه در نتیجه تلاش های بسیاری از پیشگامان این عرصه روش ها و فنون تدبیر به صورت سازمان یافته توسط شرکت ها، سازمان های دولتی، اندیشکده ها
( مخازن اندیشه) و آینده نگر های حرفه ای در سراسر جهان استفاده می شوند. ما نیز می توانیم این روش ها و فنون را بیاموزیم و از آنها به صورت سازمان یافته استفاده کنیم تا زندگی خود را بهتر بسازیم.
دانستن اینکه چگونه به آینده فکر کنیم، با توجه به سرعت تغییرات در جهان، به شکل فزاینده ای ضرورت یافته است. شکی نیست برای گرفتن تصمیم های عاقلانه درباره زندگی و کسب و کار خود باید بدانیم که دنیای ما چگونه در حال تغییر است و احتمالا در آینده چگونه خواهد بود.
البته درک آینده به معنی غیب گوئی یا پیش گوئی آینده با جزئیات زیاد نیست چرا که توانائی ما برای حدس زدن درباره اکثر اتفاقات آینده بسیار محدود است. اما کوچک ترین دانش ما درباره آینده برای موفقیت های بعدی بسیار ضروری است. اگر تغییرات کنونی دنیا و عواقب احتمالی آنها و نیز گزینه هائی را که برای دست یابی به اهدافمان داریم، به خوبی درک نکنیم، نمی توانیم انتخاب عاقلانه ای داشته باشیم.
بنابراین هدف از علم و هنر تدبیر، پیش بینی آینده نیست، بلکه بهتر ساختن آینده است. ما فرصت های بسیار زیادی برای بهتر ساختن آینده خود داریم و اگر آینده را مد نظر داشته باشیم، می توانیم جلوی ظهور بسیاری از مشکلات را بگیریم.

تدبیر فردا
فرجام اندیشی و آینده نگری در هر کاری، نقش بسزایی در سرانجام آن کار دارد. اگر انسان پیش از انجام دادن هر کار، درباره نتیجه و آینده آن بیندیشد، سود و زیانش تا حد زیادی قابل پیش بینی است. این موضوعی است که در آموزه های دینی بر آن تأکید فراوانی شده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: «پیش از آنکه دیگران به حساب شما برسند، از خویشتن حسابرسی کنید». امام علی علیه السلام نیز فرمود: «هر که کار روزانه اش را به خوبی انجام دهد و عقب افتادگی دیروزش را جبران کند، پیروز است».

تدبیر در روایات
در احادیث، سفارش بسیاری درباره تدبیر در کارها شده است. امام باقر علیه السلام از قول پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «چون در اندیشه انجام دادن کاری برمی آیی، در عاقبت آن بیندیش ؛ اگر نیک است و در راه درست، به آن دست یاز و اگر مایه گمراهی است، آن را فرو گذار».
امیرمؤمنان، حضرت علی علیه السلام نیز در نامه ای به مالک اشتر می فرماید: «در امور کارگزارانت ژرف بنگر و بر مبنای ارزش یابی درست به کارشان بگمار، نه به انگیزه گرایش های شخصی و نه بر مبنای خودکامگی؛ چرا که این دو، شاخه های جور و خیانت را ریشه اند. به ویژه برای کار، کسانی را برگزین که از تجربه بهره مندند و از خانواده های ریشه دار و شایسته اند.
چنین کسانی در اخلاق برتر و در آبرومندی سالم ترند. به آزمندی های مادی کم تر نظر دارند و به پایان کار بیشتر می اندیشند.»
فردی که با توجه به آینده زندگی می کند، می داند که اجزای زمان با هم ارتباط ناگسستنی دارند و آینده چیزی نیست جز آنچه اکنون انجام می دهد. ازاین رو، در استفاده از تمام فرصت ها برای دسترسی به اهداف آینده اش می کوشد؛ کوششی که نتیجه اش موفقیت و به دنبال آن نشاط خواهد بود. به عبارت دیگر، یکی از آثار آینده نگری و برنامه ریزی تأکید بر «زندگی در حال» است که تأثیر شگرفی در رشد و پیشرفت انسان ها دارد.

زندگی تغییر است
کهنگی واگیر است
ذهن راکد کم عمق
چاره اش تدبیر است

حكايت ايراد پيرزن به مناره مسجد و تدبير معمار
روايت شده است در حدود ٧٠٠ سال پيش، در اصفهان مسجدي بزرگ ميساختند. اما چند روز قبل از افتتاح مسجد، کارگرها و معماران جمع شده بودند و آخرين خرده کاري ها را انجام ميدادند.
پيرزني از آنجا رد ميشد وقتي مسجد را ديد به يکي از کارگران گفت: فکر کنم يکي از مناره ها کمي کجه! کارگرها خنديدند. اما معمار که اين حرف را شنيد، سريع گفت: چوب بياوريد! کارگر بياوريد! چوب را به مناره تکيه بدهيد. فشار بدهيد. فششششششااااررر...!!! و مدام از پيرزن ميپرسيد: مادر، درست شد؟!!
مدتي طول کشيد تا پيرزن گفت: بله! درست شد!!! تشکر کرد و دعايي کرد و رفت...
کارگرها حکمت اين کار بیهوده و فشار دادن مناره را از معمار با تجربه پرسيدند؟!
معمار گفت: اگر اين پيرزن، راجع به کج بودن اين مناره با ديگران صحبت ميکرد و شايعه پا ميگرفت، اين مناره تا ابد کج ميماند و ديگر نميتوانستيم اثرات منفي اين شايعه را پاک کنيم... اين است که من گفتم در همين ابتدا جلوي آن را بگيرم ! به قول خودمون علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد.
پنج مرحله تدبير
براي آنكه انسان بتواند در تدبير امور زندگي خويش موفق شود لازم است در پنج مرحله، گام هاي خود را به صورت منظم و دقيق بر دارد:

1- مرحله تعلم و آموختن:” در اين مرحله، انسان نيازمند يادگيري و آموزش است و دانستن بعنوان كليد و رمز موفقيت تنها با آموختن ميسر بوده و آدمي محتاج آموزگاري است كه به او الفباي بهتر زيستن را بياموزد و شكي نيست كه اين آموزش همراه با پژوهش بشر را در تدبير امور زندگي ياري خواهد داد آنگونه كه زگهواره تا گور دانش بجوي.“

2- مرحله تفكر: “ذهن انسان تنها با آموختن به رشد و پويايي نمي رسد بلكه تفكر و انديشيدن لازمه خلاقيت و نوآوري است . تمامي ابتكارات و اختراعات و پيشرفت دانش در اين مرحله شكل مي گيرد كه آدمي با تفكر خود را به عمق هستي وارد مي سازد واگر در روايت از ائمه اطهار عليهم السلام نقل شده است كه يك ساعت تفكر برشصت يا هفتاد سال عبادت تقدم دارد شايد به اين جهت است كه عمق معرفت كه لازمه قبولي عبادت است با تفكر بدست مي آيد. مرحله تفكر در حسن تدبير زندگي نقش اساسي دارد و انسان متفكر، در حوزه تدبير نيز موفق خواهد بود. “

3- مرحله مطالعه : “بشر براي رسيدن به كمال ناچار است تا حاصل افكار ديگران را مورد مطالعه خويش قرار دهد و هر قدر اين مطالعات دقيق تر و عميق تر انجام شود نتايج مؤثرتر و مفيدتري خواهد داشت. قافله دانش با مطالعات آثار اصحاب علم و قلم به پيش مي رود و توان انسان در تدبير زندگي به كيفيت و كميت مطالعه باز مي گردد.“

4- مرحله مشاوره:” در تدبير امور، مشاوره ، نقش بسزايي دارد و عقل آدمي با مشورت به شكوفايي مي رسد و انسان مي تواند از جمع شدن عقول راههاي بسته را بگشايد.
شايد مشورت در كارها مهمترين شرط موفقيت در تدبير امور بحساب آيد و انسانهايي كه مشاوره را جدي مي گيرند معمولاً از شكست در امان هستند. زيرا استفاده از تجربيات ديگران مانع اشتباه آدمي است .“

5- مرحله محاسبه : ” جهاني كه در آن زندگي مي كنيم با نظم هندسي پيچيده اي بنا شده و معادلات دقيق رياضي بر همه احكام تكويني و تشريعي اين عالم سايه افكنده است.
از عبادات تا معاملات ، از ساختمان سازي تا انسان سازي ، همه و همه از محاسبات عميق و دقيق برخوردار است كه بدون در نظرگرفتن آن عملاً نمي توان در تدبير زندگي موفق بود.
بعبارتي روشن بدون محاسبه هر گونه برنامه ريزي محكوم به شكست است و بدون برنامه‌ريزي هيچ عملكردي به نتيجه قطعي و قابل قبول نخواهد رسيد.“

تدبیر همیشه بر شمشیر غالب است. ناپلئون

حسن تدبير
حُسنُ التَّدبيرِ يُنمِي قليلَ المالِ وَ سوءُ التَّدبير يُفني كَثيرَهُ : نيك تدبيري ثروت اندك را افزون مي كند و سوء تدبير ثروت فراوان را از بين مي برد.
لافَقرَ مَعَ حُسنِ التَّدبيرِ :با نيك تدبيري هيچ فقري وجود ندارد.
حُسنُ التَّدبيرِ و تَجَنُّبُ التَّبذيرِ من حُسن السّياسَةِ : نيك تدبيري و پرهيز از تبذير از نشانه هاي سياست نيكوست.
قِوامُ العَيشِ حُسنُ التَّقدير وَ مِلاكُهُ حُسنُ التَّدبيرِ : اساس زندگي برآورد نيكوست و ملاك آن نيك تدبيري است.
لَيسَ لِلَّجوجِ تدبيرٌ : شخص لجوج بي تدبير است.
سَبَبُ التَّدميرِ سوءُ التَّدبيرِ : علت نابودي بدتدبيري است.
حسن تدبير معياري ضروري براي زمامداران و مديران مي‌باشد. هيچ مديريتي نمي‌تواند بدون تدبير درست راه به جايي ببرد و هر جا كه نابساماني و تباهي مشاهده مي‌شود بايد در جستجوي نوعي بي‌تدبيري در آنجا برآمد و اساساً از مهمترين عوامل فروپاشي سازمان‌ها و دولت‌ها سوءتدبير است. به بيان اميرالمومنين(ع): «چهار چيز دليل برگشت (روزگار و اوضاع و احوال دولت‌ها و حكومتهاست)، بدي تدبير و زشتي تبذير و كمي عبرت گرفتن و بسياري مغرور شدن» (غررالحكم).
همچنين آن حضرت فرموده‌اند: «صلاح و سازمان زندگي تدبير است»

1. درباره آينده تدبیر كنيد.
اولين و مهمترين تمريني كه مي توانيد داشته باشيد، جهت يابي براي آينده است تا بيشتر درباره آينده تان بدانيد. اين يكي از معمولترين صفات رهبران و انسانهاي موفق است خصوصاً مردان و زناني كه در كار، اجتماع يا زندگي شخصي مسئوليت بزرگ يا موقعيتي خاصي دارند.
نتايج تحقيقات بر روي 3300 رهبر مشخص شد كه تدبیريكي از صفات مشترك در آنها بوده است. رهبران ديد بهتري از آينده براي خود, خانواده و تشكيلاتشان دارند. انها در قله پيشرفت خود آينده ايده آلي را مي بينند. پس تلاش مي كنند تا آن آينده ايده آل را به يك واقعيت در حال و گذشته خود تبديل كند. رهبران موفق بيشترين زمان خود را به انديشه درباره آينده اختصاص مي دهند. مردم با تدبیر مي انديشند كه به كجا مي روند و آن را با موقعيت كنوني مقايسه مي كنند. همچنين به اين فكر مي كنند كه در آينده چه تغييراتي بايد و چه تغييراتي نبايد صورت گيرد.
متأسفانه شايد كمتر از 10 درصد از مردم آينده نگرند. اكثر مردم به يكي از اين موارد متمايلند: لذت آني, گذران روز و شب يا در مورد گذشته و اينكه چه اتفاقي افتاده است

براي تمرين تدبیر اينگونه عمل كنيد:
در كمال مطلوب پيوسته نتايج يا راه حلي براي هر مسئله در زندگي تصور كنيد. در اينجا براي سه تا پنج سال آينده يا حتي بيشتر برنامه ريزي مي كنيد و اين باعث مي شود. يك تصوير ذهني از نوع زندگي و دوره زندگي خود در هر مقامي كه هستيد، بسازيد.
به فكر خود اجازه دهيد آزاد و شناور باشد. لحظاتي را تصور كنيد كه هيچ محدوديتي نداريد. تصور كنيد كه شما همه علوم و تجربه لازم براي كار را داريد. تصور كنيد پول زياد و هر آنچه را ميخواهيد بدست خواهيد آورد. اگر در تصورات خود باور كنيد كه مي توانيد در دنياي واقعي آزادانه روياي خود را به حقيقت تبديل مي كنيد.
يك ليست خيالي بسازيد. در اين ليست هر آنچه را كه مي خواهيد زندگي شما در آينده باشد، اهداف و راههاي رسيدن به آن را بنويسيد.
اگر ازدواج كرده ايد اجازه دهيد همسر شما ليست خيالي را تكميل كند.
آينده اي براي خود بسازيد كه در آن سريعتر به تصاوير ساخته ذهن خود مي رسيد. اگر چه شما نمي توانيد با موانعي كه هست رو به رو شويد.

2. يك ديد 5 ساله بيافرينيد.
اهداف را بنويسيد و آنها را اولويت بندي كنيد.
براي تنظيم يك استراتژي كه شما را به اهداف مي رساند از پرسشهايي كه با «چگونه» شروع مي شود، استفاده كنيد.
استفاده منظم از كلمه چگونه مانند پله اي شتاب دهنده از ذهن شما است كه موتور استعداد شخص شما را زنده مي كند. بهترين دستاورد از فكر كردن به آينده اين است كه چگونه مي توانيد هدفهاي آينده را در واقعيتهاي كنوني پياده كنيد. و شما نسبت به خود خوش بين تر و مثبت تر خواهيد شد. شما انرژي و اشتياق بيشتري را تجربه مي كنيد. با جرأت بيشتري ارتباط برقرار مي كنيد ارتباط بزرگتر و سودمندتر.

3. هر روز خود را تست كنيد.
هر بخش زندگي يك آزمايش است.انسان هميشه با فراز و نشيب زندگي و اتفاقات غير منتظره در حال امتحان است. راه و روشي كه نسبت به دنياي اطراف واكنش نشان مي دهيد. مانند امتحان دادن است. شايد بزرگترين امتحان سنجش توانايي براي فكر و گفتگو درباره آينده است و صرف بيشترين زمان درباره آنچه مي خواهيد انجام دهيد و جايي كه مي رويد. اين فكر بايستي نقطه مركزي افكارتان باشد.

4. درباره اهداف خود فكر كنيد.
مردم موفق بيشترين زمان خود را به تفكر درباره اهدافشان و اينكه چگونه مي توانند آنرا بدست آورند، صرف مي كنند. مردم ناموفق زمان زيادي را در مشكلات و انتقاد از زمان و ناليدن به بخت مي گذرانند.
جهت يابي درست براي آينده با ديد طولاني مدت امكانپذير است. گاه جهت يابي آنقدر دقيق است كه آشكارا آنرا لمس مي كنيد. مردم بي هدف مثل كساني اند كه مجازات آنها كار كردن است. آن هم براي مردمي كه به دنبال اهدافشان هستند.
كليد تنظيم كردن اهداف اين است كه آنها را بر روي كاغذ بياوريد. مردان و زنان موفق با يك خودكار در دستشان فكر مي كنند. و قبل از آنكه اهداف را با چشم ببينيد به آنها شكل مي دهيد . اهداف قابل لمس و بهم پيوسته و موضوعي براي كاربري مثبت و مشخص مي شود. نوشتن اهداف ذهن مثبت شما را فعال مي كند و به شما انرژي مي دهد همچنين توانايي هاي شما را بالقوه مي كند.

تدبیر امور مخلصین از سوی پروردگار به واسطه اشتغال دائمی به ذکر خدا

و نیز در «عُدة الداعی » از رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت کرده است که : قَالَ اللَهُ سُبْحَانَهُ: إذَا عَلِمْتُ أَن الْغَالِبَ عَلَی عَبْدِیَ الاِ شْتِغَالُ بِی نَقَلْتُ شَهْوَتَهُ فِی مَسْأَلَتِی وَ مُنَاجَاتِی ؛ فَإذَا کَانَ عَبْدِی کَذَلِکَ فَأَرَادَ أَنْ یَسْهُو حُلْتُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَنْ یَسْهُو.
أُولَـ'ئِکَ أَوْلِیَآئِی حَقا؛ أُولَـ'ئِکَ الاْ بْطَالُ حَقا؛ أُولَـ'ئِکَ الذِینَ إذَا أَرَدْتُ أَنْ أَهْلِکَ (أَهْلَ) الاْ رْضِ عُقُوبَةً، زَوَیْتُهَا عَنْهُمْ مِنْ أَجْلِ أُولَـ'ئِکَ الاْ بْطَالِ.
خداوند سبحانه میفرماید: من زمانی که از اندیشه و افکار بنده خودم چنین بدانم که آنچه بر او غالب است اشتغال با من است ، من میل و خواست او را به دعا و مناجات با خودم بر میگردانم.
و در اینصورت که بنده من چنین شود اگر أحیاناً بخواهد سهو کند و خطايی از او سر زند، من خودم بین او و بین آن اراده خطا حائل میگردم ، و مانع از چنین اراده ای میشوم .
حقاً ایشانند اولیای من ؛ ایشانند حقاً شجاعان و شیران بیشة معرفت ؛ ایشانند کسانی که چون بخواهم به عقوبت ، اهل روی زمین را هلاک گردانم ، به خاطر این شجاعان عذاب را از آنان دور می نمایم .

زمام تدبیر امور او را بدست میگیرم و متولی انجام مَهام او میشوم ؛ و من خودم همنشین و همزبان ، و هم صحبت و انیس او خواهم بود.

تدبیراز نظر اسلام
تدبیردر تعاليم اسلام از جايگاه والايي برخوردار است . قرآن مجيد به پيروان خود توصيه مي كند كه عاقبت انديش باشند و فريفته منافع زود گذر دنيا نشوند ، بلكه آخرت را در نظر داشته باشند ، و به گونه اي عمل كنند كه در آخرت سعادتمند گردند . حضرت علي (علیه السلام) نيز در نهج البلاغه در موارد بسياري از جمله در خطبه 113 به اين موضوع اشاره كرده است . آن حضرت در سخن ديگري تدبیررا از ويژگي هاي افراد با ايمان معرفي كرده و مي فرمايد: «المؤمنون هم الذين عرفوا ما أمامهم ؛ مؤمنان كساني هستند كه آينده خويش را مي شناسند . » وضعيت آينده هر انساني وابسته به كارهايي است كه امروز انجام مي دهد . از اين رو لازم است در آغاز هر كاري نتيجه آن را بسنجد و ميزان تأثير آن را در سرنوشت خويش باز شناسد و اگر فايده اي به حالش ندارد انجام ندهد و هرگز بدون تأمل و دقت دست به كاري نزند . حضرت علي (علیه السلام) فرمود: « من تورط في الأمور بغير نظر في العواقب فقد تعرض للنوائب ؛ كسي كه بدون تدبر و پايان انديشي در كارها وارد شود ، خود را در معرض بلاها و مصيبت ها افكنده است . »

نظامي در اين باره خوب سروده است :

در سر كاري كه در آيي نخست
رخنه بيرون شدنش كن درست
تا نكني جاي قدم استوار
پاي منه در طلب هيچ كار

ناصر خسرو نيز چنين سروده است :

دو روزه عمر در دنياي فاني
نكو كن خوي و خلق و زندگاني
به هر كاري سر رشته نگه دار
عنان يكبارگي از دست مگذار

تدبيرهاي نو در دنياي جديد كسب و كار
تدبير اول: به نداي درون خود گوش دهيد.
تدبير دوم: كار را با نشان دادن مقصد نهايي آغاز كنيد
تدبير سوم: در رهبري از صدا و تصوير مدد بگيريد
تدبير چهارم: اعتماد آفرين و پاسدار اعتماد باشيد
تدبير پنجم: اعتبار خود را از دست ندهيد
تدبير ششم: به كار معنا بدهيد
تدبير هفتم: حس تعلق و وابستگي را بيدار كنيد
تدبير هشتم: خود را براي آينده آماده كنيد

تدبيرها و رفتارهاي تيمي
تدبير نهم: درآمد را زياد و ثروت را تقسيم
تدبير دهم: گروه‌هاي لايق و شايسته پرورش دهيد
تدبير يازدهم: عضويت در گروه را به امتياز تبديل كنيد
تدبير دوازدهم: خبرگان را جذب كنيد، نگهداريد و بالا بكشيد
تدبير سيزدهم: تيم‌ها را به عظمت رهنمون شويد
تدبير چهاردهم: براي خودتان گروهي ممتاز درست كنيد
تدبير پانزدهم: راه و رمز همكاري خلاق را ياد بگيريد
تدبير شانزدهم: از پس سرعت و پيچيدگي برآييد
مديريت و رهبري نمونه
تدبير هفدهم: نيروي فكر كاركنان را آزاد كنيد
تدبير هجدهم: به‌خاطر منافع همه ذينفعان تلاش كنيد
تدبير نوزدهم: خود را با شيوه‌هاي جديد مديريت سازكار سازيد
تدبير بيستم: به پيمان‌هاي فرا ملي رو كنيد
تدبير بيست و يكم: سازمانهاي خود را به كلي متحول كنيد
تدبير بيست و دوم: به مشكلات امان ندهيد
تدبير بيست و سوم: رهبر رهبران شويد
تدبير بيست وچهارم: قدرت را تقسيم كنيد
تدبير بيست و پنجم: شرايط كار را براي دستياران آماده كنيد
تدبير بيست و ششم: در همه رده‌ها رهبر تربيت كنيد

هيچ عقل و درايتي مانند دورانديشي نيست .
دورانديشي قبل از انجام كار تو را از پشيماني در امان مي دارد.
دورانديشي خوب همراه با كفاف براي تو كافي تر است از مقدار زياد همراه با اسراف .
آن كه دورانديشي ندارد مال ندارد.
مال اندك همراه با دورانديشي پايدارتر از مال بسيار با بيهوده خرج كردن است .
دورانديشي قبل از كار انسان را از لغزشها حفظ مي كند.
دورانديشي نيمي از كمك و ياري است .
بهترين دليل بر عقل زياد تدبير خوب است .
آفت زندگاني بدانديشي است .
تدبير نادرست سبب هلاكت و نابودي است .
با دورانديشي خوب مال كم بسيار و به عكس با بدانديشي مال بسيار فاني مي شود.
زندگي پاكيزه در سايه دورانديشي است