نام شما:
ایمیل مقصد:

سيماي پيامبر اسلام حضرت محمدابن عبدالله (ص) در قرآن کريم

سيماي پيامبر اسلام حضرت محمدابن عبدالله (ص) در قرآن کريم


گروه: گفتگو و تعامل تمدن ها و ادیان
تاریخ درج: 1391/10/21
نویسنده: مدیر سایت
تعداد بازدید: 0

«هر آينه پيامبري از خود شما به سويتان آمد که رنج هاي شما بر او سخت است و اصرار به هدايت شما دارد ( و سخت به شما دل بسته است) و با مومنان رئوف و مهربان است.» اين فراز، ترجمه آيه شريفه ۱۲۸ سوره توبه است که به گفته بعضي از مفسران جزو آخرين آيات نازل شده بر پيامبر اعظم (ص) است. فضاي معنايي حاکم بر اين آيه شريفه آن چنان مهربانانه و دلسوزانه است که حقاً در ادبيات فارسي با الهام از اين آيه و مشابه آن، «پيامبري» ضرب المثل غمخوار بودن و غم امت خوردن شده است. توصيفي که خداوند متعال از پيامبر اسلام (ص) مي کند، چنان نافذ و با ضرباهنگ معنايي و لفظي فوق العاده است که جاي هيچ عذر و بهانه اي را براي روي برگرداندن از پيامبر (ص) عزيز دردانه هستي، بر جاي نمي گذارد

 

سيماي پيامبر اعظم (ص) در قرآن کريم
خراسان - مورخ پنج‌شنبه 1391/10/21 شماره انتشار 18314
نويسنده: محمدعلي ندائي
 
culture@khorasannews.com
 
 
«هر آينه پيامبري از خود شما به سويتان آمد که رنج هاي شما بر او سخت است و اصرار به هدايت شما دارد ( و سخت به شما دل بسته است) و با مومنان رئوف و مهربان است.» اين فراز، ترجمه آيه شريفه ۱۲۸ سوره توبه است که به گفته بعضي از مفسران جزو آخرين آيات نازل شده بر پيامبر اعظم (ص) است. فضاي معنايي حاکم بر اين آيه شريفه آن چنان مهربانانه و دلسوزانه است که حقاً در ادبيات فارسي با الهام از اين آيه و مشابه آن، «پيامبري» ضرب المثل غمخوار بودن و غم امت خوردن شده است. توصيفي که خداوند متعال از پيامبر اسلام (ص) مي کند، چنان نافذ و با ضرباهنگ معنايي و لفظي فوق العاده است که جاي هيچ عذر و بهانه اي را براي روي برگرداندن از پيامبر (ص) عزيز دردانه هستي، بر جاي نمي گذارد و دل و جان هر شنونده اي را به تسخير و تصرف خود درمي آورد. مگر آنان که از هويت انساني شان خارج شده اند و در حقيقت مسخ شدگاني در لباس و شکل انسانند.
قرآن مجسم
قرآن کريم که بر پيامبر (ص) نازل شده و حضرت محمدبن عبدا... (ص) حامل و قابل وحي بوده است، در آيات بسياري به توصيف ويژگي هاي پيامبر اعظم (ص) پرداخته است. گاه از «امّي» بودن آن حضرت سخن گفته و گاه از رحمت و مهربان بودنش، گاه خلق عظيم پيامبر (ص) را ستوده و گاه از نيايش هاي نيمه شبش پرده برداشته است. اما آن چه از همه اين صفات کمال و فضايل بي بديل برداشت مي شود آن است که در يک کلام؛ پيامبر (ص) نور بود و روشنايي؛ از جنس ملکوت بود و نور مي پراکند و ظلمت ها را مي زدود. شيطان ها را از روح و جان انسان ها فراري مي داد و غل و زنجير را از دست و پاي مردم باز مي کرد و آزادي را به آنان هديه مي داد. او مظهر انسانيت و تجسم انسان کامل بود که نوع بشر در وجود شريفش تجلي يافته بود و خود قرآن مجسم بود و قرآن تصوير او. اما از ميان صفات و ويژگي هايي که خداوند در قرآن کريم براي آن حضرت برمي شمارد، بيشتر آن ويژگي هايي برجسته شده است که در آن، حضرتش به عنوان پيامبر الهي (ص) و رهبر جامعه مورد توجه بوده است، هرچند بايد گفت، همه هويت و هستي پيامبر اکرم (ص)، نبوت و رسالت و امامت است و همه هويت آن مايه فخر عالم و آدم را هويت و حقيقت ارتباطي و اضافي آن حضرت به عنوان بنده و برگزيده خدا تشکيل مي دهد. اين صفات برجسته هم که خداوند در قرآن کريم براي پيامبر (ص) برمي شمارد، در حقيقت علاوه بر اشاره به کمالات روحي مورد نياز يک رهبر اجتماعي و الهي، بيانگر علل پيروزي پيامبر (ص) در عرصه رهبري و هدايت انسان ها نيز هست.
علاقه و دلسوزي نسبت به هدف
علاقه شرط اول موفقيت است. اين جمله اي است که امروزه نيز روان شناسان بر آن اتفاق نظر دارند. قرآن کريم نيز يکي از ويژگي هاي برجسته پيامبر (ص) را علاقه مندي و دلسوزي آن حضرت نسبت به هدف ذکر مي کند و از علاقه ستايش برانگيز پيامبر (ص) نسبت به هدايت مردم چنين ياد مي کند: « فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفسَکَ علي آثارِهِم اِن لَم يُومِنوُا بِهذا الحَديثِ اَسَفاً؛ بيم آن مي رود که اگر به اين سخن (قرآن) ايمان نياورند، تو در پي آنان خود را از تاسف هلاک کني!» (کهف/۶) اين آيه شريفه حکايت گر نهايت علاقه يک طبيب اجتماعي است که در راه مداواي بيمار خود تا آن حد مي کوشد که در معرض هلاک کردن جان قرار مي گيرد. غم خواري و دلسوزي پيامبر (ص) براي هدايت و راهنمايي مردم آن چنان بود که خداوند در آيات متعددي از اين ويژگي حضرت ياد مي کند و به پيامبر (ص) يادآور مي شود که خود را اين اندازه به زحمت نيندازد. قرآن کريم در آيه ۸۰ سوره فاطر مي فرمايد: «فَلا تَذهَب نَفسَکَ عَلَيهِم حَسَراتٍ اِنَّ اللّهَ عَليمٌ بَما يَصنَعونَ؛ جان خود را بر اثر شدت تاسف بر آن ها از دست مده، خداوند از آن چه که انجام مي دهند، آگاه است.»
مظهر خلق عظيم
خشونت و تندخويي و فقدان روح انعطاف و گذشت، رهبر جامعه را با مشکلات زياد و سرانجام با شکست روبه رو و مردم را از دور او پراکنده مي کند. پيامبر (ص) به تصريح قرآن از نظر نرمش و انعطاف، آن جا که بايد رهبر از خود نرمش نشان دهد، در حد اعلاي اين شيوه اخلاقي بود. به نوشته تفسير منشور جاويد، قرآن يکي از علل پيروزي پيامبر (ص) را عطوفت و مهرباني آن حضرت مي شمارد و مي فرمايد: « فَبِما رَحمَةٍ مِنَ اللّهِ لِنتَ لَهُم وَ لَو کُنتَ فَظّاً غَليظَ القَلبِ لانفضُّوا مِن حَولک فَاعفُ عَنهُم و استغفرلَهم و شاوِرهم في الامرِ؛ در پرتو رحمت الهي،در برابر تندي آن ها، نرم شدي و اگر خشن و سنگدل بودي از اطرافت پراکنده مي شدند، از آنان درگذر، و درباره آنان طلب آمرزش کن و در کارها با آنان مشورت کن.» (آل عمران/ ۱۵۹) خداوند هم چنين، اين رفتار و منش اجتماعي پيامبر (ص) را در آيه ۴ سوره قلم مي ستايد و مي فرمايد: «اِنّکَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيمٍ؛ و به راستي تو بر خلقي عظيم استواري». مفسران در ذيل اين آيه شريفه به اين بحث پرداخته اند که منظور از «خلق عظيم» چيست؟ علامه طباطبايي آن را به «اخلاق اجتماعي» پيامبر (ص) و نحوه رفتار آن حضرت با مردم تفسير مي کند و مي نويسد: هرچند آيه شريفه به خودي خود، حسن خلق را مي ستايد اما به قرينه سياق به خصوص اخلاق اجتماعي پيامبر (ص) نظر دارد که اخلاقي مربوط به معاشرت است از قبيل استواري بر حق، صبر در مقابل آزار مردم و خطاکاري هاي اراذل و عفو و اغماض از آنان، سخاوت، مدارا، تواضع و مانند آن. مراتب عطوفت و مهرباني رسول خدا (ص) در فتح مکه به روشني متجلي شد، آن گاه که بر مردم مکه که ساليان درازي آن حضرت را اذيت کرده بودند، دست يافت، در چنين شرايطي رو به آنان کرد و فرمود: «درباره من چه مي گوييد و چگونه مي انديشيد؟» مردم اسير و بهت زده ناگهان ياد جوانمردي و خلق عظيم آن حضرت افتادند و همگي گفتند: «جز نيکي درباره تو نمي انديشيم، تو را برادر بزرگوار و فرزند برادر بزرگوار خود مي دانيم.» در اين لحظه موجي از رحمت سراسر مردم مکه را فرا گرفت و به همگان فرمود:«امروز سرزنشي بر شما نيست، خدا همگان را مي بخشد او بخشاينده است.» سپس افزودند: با اين که رسالت مرا تکذيب کرديد و مرا از خانه ام بيرون کرديد، با اين همه بند بردگي را از گردن شما باز و اعلام مي کنم که : «اذهبوا انتم الطلقا؛ برويد! همه شما آزاد شده هستيد.» (منشور جاويد)
رئوف و مهربان
يکي از ويژگي هاي پيامبر (ص) که در ابتداي نوشتار نيز به آن اشاره شد، رافت و مهرباني او نسبت به جامعه است. خداوند آن حضرت را در آيه شريفه ۱۲۸ سوره توبه چنين مي ستايد: « لَقَد جائکُم رَسولٌ مِن اَنفُسِکُم عَزيزٌ عَلَيهِ ما عَنتم حَريصٌ عَلَيکم بِالمومنينَ رؤفٌ رَحيمٌ؛ پيامبري از خود شما به سويتان آمد که مشقت و رنج هاي شما بر او گران است و بر ايمان آوردن شما، حريص و علاقه مند و با مومنان رئوف و مهربان است.» در اين آيه شريفه ۵ صفت براي پيامبر (ص) نام مي برد که رئوف و مهربان بودن دو صفت آن را تشکيل مي دهد:۱ - «من انفسکم» از خودتان است. به نوشته تفسير کاشف خطاب «لقد جائکم» متوجه هر انساني است که در جست و جوي حقيقت است و مراد از «رسول» محمدبن عبدا... (ص) است که خدا او را براي همه انسان ها برانگيخت بنابراين «من انفسکم» يعني از جنس خودتان است و بشري است مثل شما. ۲ - «عَزيزٌ عَلَيه ماعَنتم»، او پيامبري است که از رنج انسان ها در رنج است و عشق او به آزادي انسان ها سبب مي شود که شما را به پيمودن راه هاي سخت و دشوار چون جهاد دستور دهد.

۳ - «حَريصٌ عليکم» او شيفته هدايت و سعادت و اصلاح امور تمام مردم است و به سعادت شما در دو جهان علاقه بس شديدي دارد. ۴ و ۵ - «بالمومنين رؤف رحيم» نسبت به افراد با ايمان، مهربان و رحيم است.مفسران در تفاوت رئوف با رحيم اظهار کرده اند که، رافت او مخصوص مومنان فرمانبردار است در حالي که رحمت او شامل گنه کاران هم مي شود

بستن http://www.modarair.com/news/گفتگو/قرآن-کريم.html
مطالب مرتبطمطالب مرتبط:
بازديد کل : 496077     
تمام حقوق مادی و معنوی محفوظ و متعلق به سايت بنياد مدارا و تدبير مردم ایران ( تأسیس: سال 1384 ) می باشد.
نام شما:
ایمیل مقصد: