استاد حوزه علمیه قم درباره آداب عزاداری و سخنوری برای امام حسین (ع)، گفت: اگر می بینند سخنران یا مداح حرف های تفرقه انگیز در مجلس مطرح می کنند از مجلس بیرون بروند، مردم در چنین مجلسی ننشینند، چون آن مجلس، مجلس گناه و معصیت می شود. در دین اصل بر این است که ظنیات را مطرح نکنیم چیزهایی را که براساس گمانه زنی شنیدیم یا به ما گفتند را نمی شود قطعا به امام حسین(ع) و اهل بیت ایشان نسبت داد. بعضی از مطالبی که نقل می کنند از نظر سند ضعیف است، به بعضی مطالب از نظر دلالت، مفهوم و نتیجه گیری که انجام می شود، یقینی نیست و مداحان و خطبا باید به این نکات توجه داشته باشند.

حجت الاسلام و المسلمین محسن غرویان در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری و اطلاع رسانی جماران، به توضیح درباره اهمیت توجه به آنچه درباره امام حسین(ع) و اهل بیت ایشان در مداحی، سخنرانی و سایر راه ها بیان می شود اشاره کرد، و درباره ضربه هایی که افراط به دین وارد می کند، توضیح داد: من معتقدم باید به چند نکته درایام محرم توجه کنیم، درمعرفی شخصیت امام حسین (ع) باید منظومه ی فکری ایشان را اول بشناسیم، بعد رفتار وگفتار ایشان را درآن منظومه ببینیم و تفسیر کنیم.

نباید با کلمات بریده بریده امام حسین(ع) را معرفی کنیم

وی ادامه داد: ما نمی توانیم بریده بریده از کلمات یا رفتار امام حسین(ع) چیزی را طبق میل خودمان درست و آن را بزرگ کنیم و بعد از آن هم امام حسین(ع) را از طریق آن کلمات و رفتار بریده و منقطع معرفی کنیم، این کار نادرستی است.

استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به رفتار برخی از مداحان یا سخنرانان، ادامه داد: ایشان گاهی یک جمله یا یک حرکت از افعال امام را کوتاه و بریده ازمنظومه ی شخصیت ایشان مطرح می کنند تا استفاده ی خودشان را ببرند، که به هیچ وجه کار درستی نیست. نکته ی دوم این است که ما در ایام محرم و مجالس باید سعی کنیم آن مطالبی که نقل می کنیم هم از حیث سند قطعی السند باشد هم از حیث دلالت یقین الدلاله باشد.

وی با بیان اینکه اصل بر این است که ظنیات را مطرح نکنیم، اظهار کرد: یعنی چیزهایی را که براساس گمانه زنی شنیدیم یا به ما گفتند را نمی شود قطعا به امام حسین(ع) و اهل بیت اشان نسبت داد. بعضی از مطالبی که نقل می کنند از نظر سند ضعیف است، به بعضی مطالب هم از نظر دلالت، مفهوم و نتیجه گیری که انجام می شود، یقینی نیست و مداحان و خطبا باید به این نکات توجه داشته باشند.

امام حسین(ع) در واقعه کربلا هرگز با حالت ذلیلانه از دشمن درخواستی نکردند

غرویان مسئله ی دیگر را شخصیت امام حسین (ع) دانست و اشاره کرد: شخصیت امام حسین(ع) بسیار بالا است و شخصیت اهل بیت(ع) به طور کلی بالا است. گاهی دیده می شود مطالب خیلی نازل و پستی را مطرح می کنند، مثل طلبیدن قطره ای آب و استدعا کردن امام برای رساندن آن به کودکشان و این اصلاً با شخصیت آن بزرگوار همخوانی ندارد؛ چرا که شخصیت والا ، برجسته و عزت نفسی که ایشان داشتند اجازه نمی داد که این چنین عزت خود را زیر پا بگذارند و با یک حالت ذلیلانه ای از دشمن درخواست کنند.

وی در ادامه توضیحات خود افزود: اینها مسائلی است که باید توجه کنیم. مسئله ی احترام و تکریم در واقعه ی عاشورا خیلی مهم است. حضرت ابوالفضل(ع) برادر امام حسین(ع) هیچوقت با بی احترامی با ایشان صحبت نکردند. یعنی الفاظی که بکار می بردند، سیدی و مولای است و در حادثه ی عاشورا کوچک تر به بزرگ تر احترام می گذاشت. اینها درس هایی است که باید بگیریم. هدف از بیان و تکرار واقع روز عاشورا آموزش این درس ها به مسلمانان و حتی همه مردم است.

توهین به شخصیت ها در مراسم عزاداری مخالف فرهنگ امام حسین(ع) است

استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه ما باید احترام و حرمتی که در واقعه عاشورا وجود داشت را به نسل جوان معرفی کنیم، بیان کرد: خدایی نکرده نباید جوانان ما در مجالس امام حسین(ع) به بزرگان کشور و شخصیت های نظام بی احترامی و بی ادبی کنند، که این در قاموس و فرهنگ امام حسین(ع) وجود نداشته و ندارد.

وی درباره راهکار شناخت  مجالس خوب و ارزنده اهل بیت(ع) ادامه داد: نکته ی دیگر این است که ما معیار خوبی داریم برای ارزیابی اینکه مجلسی که شرکت می کنیم مجلس حسینی است یا نه. اگر جمعیتی که از مجلسی خارج می شوند دیدند کینه، عداوت و تفرقه در دلشان ایجاد شده، باید مطمئن باشند که این مجلس مورد قبول امام حسین(ع) نبوده و نخواهد بود؛ اما اگر از مجلس خارج شدند و دیدند دلشان دوستی، محبت و معنویت می خواهد و دوستیشان نسبت به نظام، مملکت، مردم و مسئولان بیشتر شده، این مجلس به نظر من مورد عنایت امام حسین(ع) بوده وملاک خوبی است.

مجلس عزاداری که در آن حرف تفرقه آمیز گفته شود، مجلس گناه است

وی با ارائه این پیشنهاد که مردم در مجالسی که شرکت می کنند اگر می بینند سخنران یا مداح حرف های تفرقه انگیز مطرح می کنند از مجلس بیرون بروند، گفت: مردم در چنین مجلسی ننشینند، چون آن مجلس مجلس گناه و معصیت می شود. در آن غیبت، تهمت، افترا و دروغ وجود دارد. مردم اگر واقعا می بینند که این مجلس کینه و عداوت را تلقین می کند باید از آن مجلس بلند شوند و به خاطر عشق به امام حسین(ع) آن مجلس را ترک کنند.

توصیه غرویان به مداحان و وعاظ

غرویان در خطاب به مداحان و سخنرانان مراسم ها و هیات ها بویژه در ایام محرم نیز توصیه کرد: این بزرگواران هم باید توجه داشته باشند ممکن است آنها در مسجد و هیأت خودشان علیه یک شخصیت یا جناح و گروه خاصی صحبت کنند. بدانند که در مجلس کنارشان به فاصله ی کوچکی ممکن است یک مجلس دیگری وجود داشته باشد که به نفع آن شخصیت صحبت می کند، یعنی این 2 مجلس امام حسین(ع) ضد هم خواهند شد و مردم که در این مجلس هستند ضد آن مجلس کناری می شنوند؛ بنابراین خطبا و مداحان هر حرف یا موضع گیری در جزئیات مسائل سیاسی و اجتماعی کنند، ممکن است در مسجد کناری ضد آن بیان شود. این می تواند ضربه سختی به دین وارد کند.

این استاد حوزه افزود: وعاظ در هر غالبی که از معصومین و امامان ما سخن می گویند باید از بیان مسائل تفرقه انگیز پرهیز کنند و مشترکاتی را بگویند که همه ی شیعیان آن را قبول دارند. کمالات، عبادات، شجاعت، تقوا، آزادگی و حریت امام حسین(ع) بیان شود. این همه نکات در اهل بیت(ع) و امام حسین(ع) بوده که همه اینها را قبول دارند؛ بنابراین تکیه سخنانشان را بگذارند روی مطرح کردن چنین چیزهایی نه اینکه با استفاده از نام حسین(ع) خواست خودشان را طرح کنند. بزرگی و نام امام حسین(ع) برای آموزش افراد جامعه است؛ بنابراین سخنرانان وارد مسائل جزئی تفرقه انگیز نشوند که اثری هم ندارد.

جلوگیری از افراط و تفریط در دین راهکار فرهنگی می خواهد

غرویان در ادامه درباره نحوه برخورد با کسانی که به نقل قول ها و یا بیان روایت های ناصحیح و بدون فکر از ائمه(ع) می پردازند، گفت: مسائل فرهنگی به گونه ای است که اینها را با اهرم های فیزیکی و فشار نمی شود اصلاح کرد، راه اصلاح و ابزار اینها هم فرهنگی است. مقوله ی فرهنگ مقوله ی نرم افزاری، فکر و اندیشه، نگاه و دیدگاه است. اینها را باید با منطق و استدلال، تبیین و روشنگری در جامعه اصلاح کنیم. افراط و تفریط به ویژه در مباحث دینی یک مقوله ی فرهنگی است که باید از همین طریق هم اصلاح شود.

وی با بیان اینکه در بیشتر مواقع افراط در مسائل دینی ناشی از یکسو نگری است، یادآور شد: کسانی که از ادبیات این چنینی استفاده می کنند و به شکل افراطی مسائل را مطرح می کنند، بیشتر یک سونگر هستند، یعنی فقط یک مسئله را نگاه می کنند. مسئله ی حجاب را می بینند، اما مسئله ی اختلاس های چند میلیاردی را نمی بینند، که حاصل یک سو نگری است.  

نگاه مداحان و خطبا به مسائل نباید یک سو نگرانه باشد

استاد برجسته حوزه علمیه قم در ادامه تصریح کرد: مسئله ی عفت به جای خود مسئله ی ارزشمندی است، مسئله ی پاکدامنی، پاکی، صداقت، پرهیز از دروغ و ریا اینها هم در جامعه است. عدالت به معنای وسیع کلمه باید مورد بحث قرار گیرد. اسلام فقط در یکی دو مسئله خلاصه نمی شود. نگاه مداحان و خطبا باید نگاه جامع، عادلانه و منصفانه باشد و یک سو نگرانه به مسائل نگاه نکنند.

نباید از ناحیه عزاداری امام حسین(ع) به دیگران آزاری برسد

وی در ادامه به این موضوع نیز اشاره کرد که عزاداری سیدالشهدا(ع) هر چند بسیار مهم و ارزنده است اما، نباید از ناحیه آن آزاری به دیگران رساند، در این خصوص توضیح داد: بعضی زمان ها عزاداری یک عده باعث آزار دیگران می شود، مثلا با بستن یک خیابان ممکن است کاسبی یا رفت و آمد یک عده را مختل کند،یا صدای عزاداری در ساعات خاصی ممکن است برای عده ای دردسرآفرین شود،که باید همه ما مردم، بدون توجه به اینکه در زمان عزاداری چه مسئولیتی داریم احوال همه را در نظر بگیریم.

غرویان همچنین به توصیه های مراجع درباره ایام سوگواری اهل بیت (ع) و محرم و صفر اشاره کرد و گفت: مراجع بزرگوار ما همیشه در ایام سوگواری و محرم تذکر داده اند که شبها صدای بلندگو نباید باعث آزار و اذیت مردم شود، ممکن است در خانه ها مریض یا پیرمرد و پیرزنی باشد و صدای بلندگوهای مساجد و تکایا نباید موجب مردم آزاری شود.  مثلا اینکه در خیابان ها شربت و غذا می دهند و مردم می خورند و ظرف های یکبار مصرف را کف خیابان ها می ریزند که اینها خیلی زشت است و انعکاس منفی در دید جهانیان دارد. زیرا جهانیان به این توجه دارند که ما چه می کنیم و چطور عزاداری می کنیم. باید برای آنها درس باشیم و جذبشان کنیم، نه اینکه با رفتارمان آنها را از دین و بزرگان دین هراسان کنیم.

مجالس مذهبی باید در ذائقه مردم اثر خوش بگذارد

این استاد حوزه خاطر نشان کرد: اینها نکاتی است که باید در جریان فرهنگی جامعه به مردم تزریق شود که آداب شهروندی را رعایت کنند. عزاداران امام حسین(ع) نباید موجب راه بندان شوند، سعی کنند که مجالس مذهبی در ذائقه ی مردم اثر خوشی داشته باشد، نه باعث ناراحتی شود. اینها فرهنگ سازی می خواهد که البته هر شخصی هم باید خودش آن عقل، شعور و درک لازم را از مسائل فرهنگی داشته باشد و رعایت کند. نباید مراسم مذهبی مزاحم آرامش و سلامت روحی و روانی جامعه و مردم شود.