ره یافتی برای تحلیل تاریخی قیام ابا عبدالله الحسین (ع)؛ "فاجعه جهل مقدس" در عاشورا؛ گفتاری از دکتر مصطفی محقق داماد |
در فاجعه عاشورا من منکر آن نیستم که گروهی که حضرت سیدالشهدا را در کربلا احاطه کردند، برخیشان به خاطر انگیزههای مادی، نظیر پول و ثروت و رسیدن به جاه و مقام آمده بودند و جنایت میکردند؛ ولی اطمینان دارم که اگر هم چنین بوده این دسته تعداد زیادی را نمیتواند تشکیل دهد. چنین فکر میکنم که انگیزه عمده گروه اصلی دینداری کژاندیشانه آنان بود که من آن را جهل مقدس نامیدم. اسناد تاریخی این امر را به اثبات میرساند
باران: آنچه در پی می آید، متن سخنرانی آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد در مرکز نشر علوم اسلامی است که در شب عاشورای 1390 ایراد شده است.
به گزارش باران، وی در این سخنرانی ضمن تبیین مفهوم جهل مقدس و اشاره به سابقه تاریخی آن، تاثیر این نوع جهل در حادثه عاشورا را بررسی کرده است: «من این اصطلاح را از جوردانو برونو فراگرفتهام: 411 سال پیش در روز 17 فوریه سال 1600 میلادی جوردانو برونو، فیلسوف ایتالیایی پس از گذراندن 8 سال در سیاه چالهای خوفناک دادگاه انکیزاسیون (تفتیش عقاید) در میدان کامپو دی فیوری شهر رم زنده زنده در آتش سوزانده شد. جوردانو برونو کسی بود که از حق تمام انسانها برای اندیشیدن بدان گونه که دلشان میخواست، دفاع میکرد. او برای ایدههایی که درست آیینی را به مردم تحمیل میکرد،جایگزینی ارائه داد. مردی بود که آرزو داشت بشریت را به سمت منطق هدایت کند، میخواست به انسانها امکان دهد آزادانه مفهوم سازی کنند، نه اینکه دیگران شیوه تفکرشان را برای آنان تعیین کنند. جوردانو برونو (1600ـ 1548) کسی است که قبل از گالیلئو گالیله جرأت بیان حقیقت و مهمتر از آن دفاع از حقیقت را در برابر کلیسای کاتولیک پیدا کرد و با این کار خود جهان را دهها سال در رسیدن به حقیقت اصلی به جلو انداخت. جوردانو برونو که کشیش بود، خیلی زود و در سال 1576 غیاباً و به علت خواندن کتابهای ممنوعه تکفیر شد. برونو از معروفترین (به قول کلیسا) بدعتگذاران تاریخ است. او در نهایت و بعد از سالها زندگی و فرار در خارج از ایتالیا، با امید به اصلاح، به ونیز که آن موقع که جمهوری جدایی از ایتالیا بود، برمیگردد؛ اما بعد از مدتی دستگیر و محاکمه میشود و سپس به دادگاه تفتیش عقاید رم تحویل داده میشود که در نهایت بعد از تحمل حدود هشت سال شکنجه وحشیانه، در تاریخ 19 فوریه 1600 در رم سوزانده میشود. قبل از اینکه جوردانو برونو در آتش سوزانده شود، جلادان پاپ برای اینکه او را از گفتن سخنان کفرآمیز، از نظر دادگاه انکیزاسیون، بازدارند، زبانش را قطع کردند. این سرنوشت اغلب فلاسفه و دانشمندان دوره انکیزاسیون (تفتیش عقاید) کلیسای کاتولیک بود. نوشتهاند که وقتی برونو را به یک میله آهنین بسته بودند و انبوهی از هیزم برای سوزاندن او جمع کرده بودند، اوهم ساکت بود و تسلیم شده بود وچیزی نمیگفت؛ ولی اتفاقی افتاد که یک جمله تاریخی گفت که در تاریخ باقی ماند. آن اتفاق این بود که ناگهان دیدند پیرزنی نزدیک شد و تکه هیزمی در دست دارد و با آوردن نام خدا برلب، آن را به روی هیزمها انداخت. برونو سکوتش را شکست و گویی عمل این پیر زن مغز استخوانش را سوزانده بود، گفت: «لعنت بر این جهل مقدست!» به نظر نگارنده مهمترین و یا لااقل یکی از اهم آفتهای اجتماعی نه تنها در منطقه اسلامی بلکه شاید بتوان گفت در سراسرجهان، جوامع دینی ازآن رنج میبرد، جهل مقدس است. اینک در مطالب زیر به تبیین این ترکیب میپردازیم: اهل نظر برای جهل انواع و اقسامی ذکر کردهاند. در یک تقسیم گفتهاند: جهل بر دو قسم است:جهل بسیط و جهل مرکب. جهل بسیط آن است که انسان چیزی را نمیداند، خودش هم میداند که نمیداند. این گونه جهل نه تنها مضر نیست، بلکه چه بسا بسیار مفید است؛ زیرا وقتی انسان چیزی را نداند و بداند که نمیداند، در مقام دانایی آن برمیآید و یا لااقل به حرف دیگران گوش میدهد که اگر حقیقت است، بپذیرد. امیر فخرالدین محمود بن امیر یمینالدین طغرایی معروف به ابن یمین میگوید: آن کس که بداند و بداند که بداند اسب شرف از گنبد گردون بجهاند آن کس که بداند و نداند که بداند آگاه نمایید که بس خفته نماند آن کس که نداند و بداند که نداند لنگان خرک خویش به منزل برساند آن کس که نداند و نداند که نداند در جهل مرکب ابدالدهر بماند دانش بشر همیشه نسبت به آنچه حقیقت است، یعنی نسبت به کل دانش، اندک است. قرآن مجید میفرماید «و ما أوتیتم من العلم الا قلیلا: به شما از علم جز اندکی داده نشده است.» (اسراء/85) عالم واقعی همیشه به نادانی و جهل خود اعتراف دارد. بدون دلیل چیزی را انکار نمیکند و بدون دلیل چیزی را نمیپذیرد. بوعلیسینا رباعی معروفی دارد، میگوید: دل گرچه در این بادیه بسیار شتافت یک موی ندانست ولی موی شکافت اندر دل من هزار خورشید بتافت آخر به کمال ذرهای راه نیافت تمام فرآوردهها و دستاوردهای علمی بشری میتوان گفت مبتنی بر جهل بسیط او استوار بوده است. او نمیدانسته ولی چون متوجه بوده که نمیداند به دنبال فراگیری آن برآمده است. بنابراین جاهل به جهل بسیط را نمیتوان جاهل خواند؛ زیرا او در واقع به نوعی هم عالم بالفعل است و هم عالم بالقوه. او بالفعل به جهل خویش آگاهی دارد و بالقوه هم با توجه به اینکه به جهل خویش متوجه است، سعی میکند که مجهولاتش را به معلومات مبدل سازد. ولی جهل مرکب آن است که انسان نمیداند، و نمیداند که نمیداند. این گونه جهل، علاجناپذیر است؛ چون غرور و تعصب نمیگذارد جهل برطرف شود. جاهلین به جهل مرکب، چون خویشتن را عالم میدانند به هیچوجه حاضر نیستند سخن دیگری را بشنوند. جهل مرکب علل مختلفی دارد؛ ازجمله وجود علم به صورت ناقص است که گاهی خطرات وآفاتش از بیعلمی بدتر است. بوعلی سینا در کتاب الاشارات والتنبیهات جملهای دارد که میگوید: «ایاک و فطانهً بتراء: بپرهیزید از زرنگی ابتر»؛ یعنی از زرنگی ناقص و نیمه زرنگی. منظور این است که انسان خوب است یا ساده باشد و یا عاقل و فهمیده کامل. آدمهای ساده خودشان هم معمولا میفهمند که ساده هستند، ولی افراد نیم زرنگ که در بعضی موارد زرنگ هستند، خیال میکنند خیلی زرنگ هستند و همواره کارهای خود را خردمندانه میدانند این گونه افراد، احمقترین مردم و گرفتارترین آنها هستند. امام محمد غزالی جمله دیگری دارد که میگوید: «همه چیز وجود ناقصش از عدم محض بهتر است، جز علم و دانش!» یعنی مثلا سلامت و یا مال و ثروت؛ اگر انسان هر مقداری داشته باشد، از آنکه هیچ نداشته باشد بهتر است؛ ولی علم و دانش این گونه نیست، انسان کمسواد از بیسواد بدتر است؛ چون خیال میکند خیلی باسواد است و هیچ گاه دنبال تکمیل آن نمیرود. این بیت منتسب به سنایی است که میگوید: رنجش هر کسی ز یک چیز است رنجش من ز نیمدیوانه است یعنی عقل هم نظیر علم است. یا انسان باید دیوانه کامل باشد و یا عاقل کامل. نیمه عاقل و نیمه دیوانه؛ از دیوانه کامل ضررش بیشتر است. افراد؛ نیرنگباز و خدعه کار در جامعه، معمولاً همین انسانهای «نیمه» هستند، یعنی آنها که نیمه زرنگی دارند و تمام زرنگی ندارند. قرآن مجید منافقین را جاهل مرکب میخواند. آنان را مومنین سفیه میدانند و خود را عاقل: «و اذا قیل لهم آمنوا کما آمن النّاس قالوا أ نؤمن کما آمن السّفهاء ألا انّهم هم السّفهاء و لکن لا یعلمون: چون به ایشان گفته میشود مانند مردم ایمان بیاورید، میگویند: آیا مانند سفیهان ایمان بیاوریم آگاه باشیدکه آنان خودشان سفیهند و لکن نمیدانند.» (بقره/13) علت دیگر جهل مرکب، حب و عشق است. این جمله یک ضربالمثل عربی است: «حب الشئی یعمی و یصم»: کسی که حب به کسی یا چیزی دارد، چنان کور وکر میشودکه چیزی جز خوبی دراو نمیبیند و اجازه نقدنسبت به محبوب خود به کسی نمیدهد.این تعبیر در ضربالمثلهای انگلیسی هم آمده، ولی نه به این دقت.آنان گفتهاند: Love is blind. نظامی میگوید: به مجنون گفت روزی عیبجویی که: پیدا کن بهْ از لیلی نکویی که لیلی گرچه در چشم تو حوری است به هر جزوی زحسن او قصوری است زحرف عیبجو مجنون برآشفت در آن آشفتگی خندان شد و گفت: اگر در دیدة مجنون نشینی به غیر از خوبی لیلی نبینی تو کی دانی که لیلی چون نکویی است که از او چشمت همین بر زلف و رویی است تو قد بینی و مجنون جلوة ناز تو چشم و او نگاه ناوکانداز تو مو بینی و مجنون پیچش مو تو ابرو، او اشارتهای ابرو دل مجنون ز شکّرخنده خون است تو لب میبینی و دندان که چون است کسی کو را تو لیلی کردهای نام نه آن لیلی است کز من برده آرام حضرت مولی نیز در نهج البلاغه میفرماید: «و من عشق شیئا أعشی بصره و امرض قلبه: هر که چیزی را دوست دارد، چشمش را معیوب و دلش را مریض میکند.» (نهج البلاغه، خطبه 107) سعدی نیز در گلستان میگوید: «همه کس را عقل خود به کمال نماید و فرزند خود به جمال.» عشق و علاقهای که اشخاص به آبا، اجداد، نیاکان، عشیره و در زمان ما به باند و یا حزب خود پیدا میکنند، همین اثر را دارد. در قرآن مجید آمده است: «و اذا قیل لهم تعالوا الى ما أنزل الله و الى الرّسول قالوا حسبنا ما وجدنا علیه آباءنا أ و لو کان آباؤهم لا یعلمون شیئاً و لا یهتدون: زمانى که گفته مىشود که روى آورید به آنچه خدا نازل کرده و به رسول، گویند کافى است ما را روشى که پدرانمان را بر آن یافتیم اگر چه پدرانشان چیزى نمىدانستند و هدایت نمىپذیرفتند.» (مائده/104( اینها نمونههایی از جهلهای مرکب بود، ولی هیچ کدام جنبه قدسی ندارد؛ اما در میان انواع جهل یک نوعش جهل مقدس است. جهل مقدس جهلی است که بعد قدسی دارد. در چنین جهلی، شخص جاهل در جهل میسوزد، ولی برای خدا میسوزد. گرسنگی، فقر، فلاکت، بیماری، جنگ و دشمنی، جنایت، آدمکشی، ایذا و آزار به همنوع همه را به قصدقربت تحمل میکند و جالب این است که از هرگونه روشنگری هم میهراسدآن هم برای خدا. جهلهایی که قرآن با آن مقابله میکند، جهل مقدس است. در جهل قدسی شخص جاهل با نهادی همراه میشود به نام «اعتقاد»؛ یعنی برای چنین انسانی اعتقاد به جای تفکر مینشیند. اعتقاد از ریشه «عقد» یعنی بستن است. شخصی که به امری معتقد میشود فکرش را گره کرده و معتقداتش را خط قرمز خویش میسازد. در قرآن مجید گزارشهای زیادی از جهلهای قدسی آمده است. برای نمونه گزارشی است که قرآن مجید از جهل بتپرستان و ایدئولوژی آنان ارائه میفرماید. در گفتگوی ابراهیم پیامبر توحید با آذر چنین بیان میفرماید: «یا ابت انی قد جائنی من العلم مالم یأتک فاتبعنی اهدک صراطاً سویا». ابراهیم با تعبیر مهربانانه، با کمال ادب و احترام میگوید: پدر جان، من چیزی میدانم که تو [به رغم بزرگی و پیشکسوتی] نمیدانی.گوش کن برای تو بیان کنم.» مخاطب ابراهیم چه پدر او باشد و چه عموی او از تعبیر قرآن مستفاد آن است که رابطه خویشاوندی به بیگمان وجوددارد. شخص بت پرست به هیچ وجه حاضر نشد با ابراهیم به گفتگو بپردازد.بلافاصله میگوید: «قال أ راغبٌ أنت عن آلهتی یا ابراهیم لئن لم تنته لأرجمنّک و اهجرنی ملیًّا: گفت: اى ابراهیم، آیا تو از خدایان من رویگردانى؟ اگر دست از این کار نکشى تو را سنگسار خواهم کرد، و یک چندى از من دور شو.»(طه/46) شخص بتپرست وقتی میبیند که ابراهیم مقدساتش را که خط قرمز اوست، به چالش کشیده تحمل نمیکند، خویشاندی دیگر برای او نقشی ندارد، او را به اقدام به عملیات خشونتآمیز تهدید میکند و میگوید: به خدایان من توهین میکنی؟ تو را سنگسار خواهم کرد. زود از من دور شو.» (طه/46) این یک نمونه از جهل قدسی است که شخص جاهل برای مقاومت نسبت به عقیده خویش دست به اقدامات خشونتآمیز میزند و چون خویشتن را در این راه مأجور میداند، حاضر است تمام سرمایههای مادی و معنوی، فرزند و خویشان، جسم وجان خویش را فدا سازد،خون بریزد وخون بدهد تا ایدئولوژی او دست نخورده بماند. تعبیر جالبتری درجای دیگری از قرآن وجوددارد و به زیبایی این پدیده را تبیین میکند وضعیتی است که برای بنیاسرائیل در غیاب موسی نسبت به گوساله سامری پیش آمده بود. تعبیر قرآن برای ارائه حالت ذهنی بنیاسرائیل ومقدس شدن جهل برای آنان چنین است: «و أشربوا فی قلوبهم العجل بکفرهم: به سبب کفرشان گوسالهپرستى در دلهایشان نوشیده شد.»(بقره/93) بنیاسرائیل به موجب یک عمل به ظاهر خارقالعادهای که سامری انجام داده بود، چنان فریب خورده بودند که به تعبیر قرآن گوسالهپرستی را با دلشان نوشیده بودند! به تعبیر فارسیگویی کاملا با مغز استخوان و یا با بن دندان چشیدهاند. تعبیر دیگر قرآن «ایمان به طاغوت» است. قدسیت چنین جهلی همین است که از نوع ایمان است، پرستش است. یعنی اطاعت بیچون و چرای طاغوت است: «و لقد بعثنا فی کلّ أمّه رسولا أن اعبدوا اللّه و اجتنبوا الطّاغوت فمنهم من هدى اللّه و منهم من حقّت علیه الضّلاله فسیروا فی الأرض فانظروا کیف کان عاقبه المکذّبین: کسانى که از پرستیدن طاغوت [یعنى بتها، اربابان کفر و شیطانهاى سرکش] دورى کردند و به سوى خدا بازگشتند، بر آنان مژده باد پس به بندگانم مژده ده.» (نحل/36) اللّه ولیّ الّذین آمنوا یخرجهم من الظّلمات الى النّور و الّذین کفروا أولیاؤهم الطّاغوت یخرجونهم من النّور الى الظّلمات أولئک أصحاب النّار هم فیها خالدون: خدا سرپرست و یار کسانى است که ایمان آوردهاند آنان را از تاریکىها[ى جهل، شرک، فسق و فجور] به سوى نور [ایمان، اخلاق حسنه و تقوا] بیرون مىبرد. و کسانى که کافر شدند، سرپرستان آنان طغیان گرانند که آنان را از نور به سوى تاریکىها بیرون مىبرند آنان اهل آتشاند و قطعاً در آنجا جاودانهاند.» (البقره/257) به تعبیر قرآن مجید کسانی که به جهل مقدس گرفتار میشوند، جاهلانه برای خویشتن خدا میسازند، خدایی که ناخودآگاه مجموعهای از خواستههای خودآنان است. قرآن مجید میفرماید که: اینان هرگز مشمول هدایت الهی نمیشوند و به تعبیر شما قابل هدایت نیستند. «أرأیت من اتّخذ الهه هواه أ فأنت تکون علیه وکیلا: آیا دیدى آنکس را که هوایش را معبود خویش گرفت؟ آیا تو بر او مراقب مىتوانى بود؟» قرآن مجید سرانجام جاهلان به جهل مقدس را سیاهی وخلود در آتش میداند و البته من نمیخواهم بگویم که خلود در آتش معنایش همان جهل است؛ ولی میتوانم بگویم که آتش آن جهان تجسم همین جهل است که دوام دارد و تمامشدنی نیست. اریستوفان شاعری یونانی (446 سال قبل از میلاد مسیح) درامنویس و کمدین معاصر سقراط بوده و در نمایشنامهای تحت عنوان «ابرها» سقراط را سربه سر گذاشته و او را به نوعی مرغ دریایی که همیشه سرش به سوی هواست، تشبیه کرده است؛ ولی البته مرد بزرگی است و افلاطون در «رساله میهمانی» که برجستهترین دانشمندان زمان را دعوت بودهاند و هر کس درباره عشق سخنی گفته است. اریستوفان یکی از آنان بوده است. وی در مجموعه اشعارش، شعری دارد به شرح زیر: «Youth ages, immaturity is outgrown, ignorance can be educated, and drunkenness sobered, but stupid lasts forever.» (BC-ca.386BC) Aristophanes یعنی: «جوانی با فرارسیدن بلوغ پایان میپذیرد، بیسودی با آموزش وپرورش منتفی شود، مستی سرانجام به هوشیاری مبدل خواهد شد؛ اما حماقت برای همیشه باقی خواهد ماند». جهل مقدس همراه با اعتقادهای دینی است؛ ولی دینی که نه براساس تعقل بلکه براساس هواهای نفسانی انسان معتقد میشود و بالاترین جنایت را ممکن است مرتکب شود در حالی که خیال میکند برای خداست و متقرب الی الله میشود. یکی از آفات اجتماعی که من مایلم آن را فاجعه تأسفبار برای جوامع دینی امروز بنامم، جهل مقدس است؛ جهلی که قهرمانانش دست به مهمترین جنایات میزنند، به خیال آنکه کاری که میکنند مورد خواست خداست وآنان برای خدا تلاش میکنند. در یونان باستان جنگ میان خدایان بود و در ادوار بعد در قالب جنگ ادیان شکل گرفت. در تاریخ اسلام جنایات و خونریزیهایی که به دست گروه خوارج به بار آمد همه معلول همین نوع جهل است. این مطلب همان است که در ادبیات دینی و معارف اسلامی به تعبیرهای مختلف از جمله «عمل بلا علم» و یا «عمل بلابصیره» آمده است به احادیث زیر توجه فرمایید: 1ـ پیامبر خدا صلىالله علیه و آله فرمود: من عمل على غیر علمٍ کان ما یفسد أکثر ممّا یصلح:2کسى که بدون شناخت عمل کند، خرابکردنش بیشتر از درست کردن اوست. 2ـ و نیز فرمود: مثل العابد الّذی لا یتفقّه کمثل الّذی یبنی باللّیل و یهدم بالنّهار: 3حکایت عابدى که فهم و شناخت ندارد، حکایت کسى است که شب بنایى مى سازد و روز ویران مى کند. 3ـ امام على علیه السلام: المتعبّد على غیر فقهٍ کحمار الطّاحونه ؛ یدور و لا یبرح:4کسى که بدون فهم و شناخت عبادت کند، مانند خر آسیاست که پیوسته مىچرخد. 4ـ امام صادق علیهالسلام: العامل على غیر بصیرهٍ کالسّائر على غیر الطّریق، و لا یزیده سرعه السّیر من الطّریق الاّ بعدا:5کسى که بدون بینش عمل کند، همچون کسى است که در بیراهه رود، چنین کسى هر چه تندتر رود، از راه دورتر مى افتد. امروز اوضاع اسفباری که کشورهای اسلامی با آن مواجه هستند و از آن رنج میبرند، معلول همین نوع جهل است. روزانه در افغانستان و عراق انفجارهای بیرحمانه و ترورهای ناجوانمردانهای که رخ میدهد و خانوادههایی را عزادار میکنند همه معلول همین نوع جهل است.جهل قدسی در چهرههای مختلفی میتواند خودنمایی کند و در طول تاریخ فاجعهها آفریده است. ما در اینجا به ذکر چند نمونه بسنده میکنیم: 1ـ نگارنده چندی قبل به دیدن یکی از علما که از زیارت کربلای حسینی مراجعت کرده بودند، رفتم. ایشان نقل کردند که روزی در حرم سیدالشهدا (ع) جوانی را دستگیر کردند که مواد منفجره به خود بسته بود و تصمیم داشت آن را منفجر کند،حرم را تخریب و مردم را بکشد. وقتی او را دستگیر کردند گریه میکرد. گفتند تو که میخواستی خودت را بکشی پس چرا گریه میکنی؟ پاسخ داد که گریه من برای آن نیست که دستگیر شدهام، گریه ام برای این است که شما مرا از یک فیض بزرگ محروم ساختید، اگر مرا دستگیر نمیکردید، نیم ساعت دیگر در بهشت نزد رسولالله(ص) بودم! در این نمونه دقت کنید و ببینید که چگونه جهل قدسی موجب هلاکت خود و دیگران میگردد! 2ـ نمونه دیگردر روزنامه «الرای» چاپ کویت مورخ سهشنبه 20 شعبان 1340 مطابق با 11آگوست به نقل از رویتر آمده است: «اسلامی و صومال یامرون بنزع الاسنان الذهبیه والفضیه»: یعنی «اسلامگرایان سومالی دستور میدهندکه دندانهای طلا و نقره را از دهان مردم بکنند!»و سپس در شرح این عنوان آورده است: «ساکنان یکی از شهرهای ساحلی سومالی (شهر مارکا) دیروز گفته است که گروهی تحت عنوان «جمعیت جوانان اسلامی» دندانهای طلا و نقره را از دهان مردم به زور میکنند، به ادعای اینکه دندان طلا و نقره خلاف شریعت اسلامی است. مردم شهر میگویند که جوانان ما را دستگیر میکنند و به مرکزی ناشناخته میبرند و در آنجا مردان و زنانی که بر چهره خود نقاب گذاشتهاند و مدعیاند که دندانپزشک میباشند، بلا فاصله با دست و یا همان ابزارهای ابتدایی نظیر گازانبر دندان را از دهان ما بیرون میآورند! جوانی که نامش بشیر است، میگوید: من با دوستانم ایستاده بودیم که ناگهان سه جوان مسلح به سوی من آمدند و دستور دادند که به دنبال آنان روانه شوم. به من گفتند وقتی تو میخندی و دندانهایت پدیدار میشود، دندان طلا، موجب مجرمیت تو میشود و قابل تعقیبخواهی بود!» 3ـ امروز جامعه خود ما ایران نیز جهل مقدس گاه منشأ فاجعه میشود، که به ذکر یک نمونه بسنده میکنیم. در دادنامه 172ـ 16/2/1382پرونده کلاسه 1131ـ81ـ9 دادگاه عمومی کرمان از قول متهمین قتلهای محفلی کرمان مکررا این مطلب آمده است که در مورد برخی مقتولین با تسبیح استخاره گرفتیم و چون عدد 6 آمد و عدد 6 به معنای لزوم تعجیل در عمل است، تصمیم گرفتیم که او را بکشیم و کشتیم! 4ـ گاهی اوقات جهل که لباس تقدس میپوشد یک ملت را در تاریکی و جهنم ابدی فرو میبرد. نمونهاش در زمان ما مردم کرهشمالی هستند. در کشور کرهشمالی مردمی زندگی میکنند که از حداقل شرائط حیات یک انسان برخوردار نیستند؛ ولی تبلیغات حاکمیت فکر آنان را چنان ساخته که خیال میکنند در بهشت بریناند. این افراد در تاریکی هستند؛ ولی قدرت مشت آهنین اجازه روشنگری به هیچ فردی نمیدهد. جالب است رهبرشان که اخیراً مرده است؛ ولی مردم بدبخت کره شمالی رهبر فعلی حکومتشان را معاون رهبر مینامند؛ چرا که به فرمودة مقامات آن کشور: کیم ایل سونگ نمرده است، بلکه به خورشید پیوسته و هر روز جهان را گرم و روشن میکند! در نتیجه مقام رهبری ایشان محفوظ است. در کره شمالی تنها کسی که حق فکر کردن دارد، رهبر حکومت است که فرماندة بزرگ نامیده میشود. وقتی فرماندة بزرگ دربارة مسئلهای حرفی زد، دیگر هیچ کس حق ندارد در آن زمینه اظهار نظر کند. از نظر حکومت کمونیستی آن کشور، مردم کره شمالی و حتی مدیران و مقامات آن کشور وظیفهای جز کشف حقیقت در افکار و سخنان رهبر نظام کمونیستی را ندارند... کره شمالی طبیعت بسیار زیبایی دارد و دارای تنوع آب و هوایی شگفتانگیزی است؛ اما مردم این کشور حق خروج از روستاها یا شهرهایشان را ندارند. در واقع همه در همان جایی که زندگی میکنند زندانی هستند. برای رفتن از روستایی به روستایی دیگر و یا شهری به شهر دیگر باید از حکومت اجازه بگیرند. در کرهشمالی کسی حق انتخاب همسر و ازدواج را ندارد، مگر با موافقت وزارت امنیت آن کشور؛ یعنی دختر و پسری که عاشق هم شدهاند، باید گزارش کاملی از نحوه عاشق شدنشان، دلیل عاشق شدنشان، میزان علاقه و احساسی که نسبت به یکدیگر دارند و خیلی چیزهای دیگری را در چندین صفحه بنویسند و تحویل مقامات امنیتی بدهند تا نوبت مصاحبهشان شود. قبل از مصاحبه، سیستمهای امنیتی و نظامی کرهشمالی هفت نسل پشت و جد و آباء دختر و پسر را بررسی میکنند تا مطمئن شوند که (زوجین هر دو در اعتقاداتشان خللی وجود ندارد) و نهایتاً اگر مورد مشکوکی دیده نشد، برای ازدواج آن دختر و پسر جوان مجوز صادر میکنند.6 تأسف آنگاه افزون میشود که صاحبنظران نوشتهاند «مردم کرهشمالی معتقدند که در یکی از پیشرفتهترین کشورهای دنیا زندگی میکنند. آنها معتقدند که وقتی کیم جونگ ایل مرد، در ناهائی، - فرشتگان - سعی کردند او را با خود ببرند؛ اما با جانفشانی عزادارها روبرو شدند و از این کار بازماندند.»7 در فاجعه عاشورا من منکر آن نیستم که گروهی که حضرت سیدالشهدا را در کربلا احاطه کردند، برخیشان به خاطر انگیزههای مادی، نظیر پول و ثروت و رسیدن به جاه و مقام آمده بودند و جنایت میکردند؛ ولی اطمینان دارم که اگر هم چنین بوده این دسته تعداد زیادی را نمیتواند تشکیل دهد. چنین فکر میکنم که انگیزه عمده گروه اصلی دینداری کژاندیشانه آنان بود که من آن را جهل مقدس نامیدم. اسناد تاریخی این امر را به اثبات میرساند. به سندهای زیر توجه فرمایید: 1ـ خالد بن غفران که از شخصیتهاى شام بوده، در آن زمان از بزرگان تابعین به شمار مى رفت. ابن عساکر مى گوید: زمانى که سر مطهّر امام حسین علیهالسلام را وارد شام کردند، خالد بن غفران مخفى شد. حدود یک سال به دنبال او گشتند تا او را یافتند. از وى پرسیدند: چرا گوشهگیرى مىکنى و جدایى از مردم را برگزیده اى؟ در جواب گفت: مگر نمى بینید چه بر سر ما آمده؟ آنگاه این ابیات را خواند: جاؤوا برأسک یابن بنت محمّد! مترمّلا بدمائه ترمیلا وکأنّما بک یابن بنت محمّد! قتلوا جهاراً عامدین رسولا قتلوک عطشاناً ولم یترقّبوا فی قتلک التنزیل والتأویلا ویکبّرون بأن قتلت وانّما قتلوا بک التکبیر والتنزیلا8 در این بیت آخر شاعر میگوید: ای ابا عبدالله، تو را میکشند و با کشتن تو تکبیر میگویند و نمیدانند که با کشته شدن تو ،هم اللهاکبر وهم لا اله الا الله را کشته اند! 2ـ حسب نقل مقتل خوارزمی برای تهیه آب در شب نهم یاران سیدالشهدا تاکتیکی به خرج دادند. عباس بن علی با 40 نفر و نافع که از قبیله عمربن حجاج بودند برای آب رفتند. آنان درگیر شدند و دیگران آب تهیه کردند. طبری گوید: امام حسین علیهالسلام چارهای اندیشید و برادرش عباس را صدا زد و به او فرمود که شبانه به پرچمداری نافع بن هلال با سی سوار و بیست پیاده که هر کدام مشک آبی را حمل میکنند، رو به فرات روند. نافع در جلو آنها در حرکت بود «عمر بن حجاج زبیدی» که مأمور حراست از فرات بود، احساس فریاد زد: «کیستی؟» نافع گفت: از پسر عموهای تو. پس گفت: «تو که هستی؟» نافع گفت: «نافع بن هلال»، گفت: «برای چه آمدهای؟» گفت: آمدهایم از این آب که ما را منع کردهاید بنوشیم.» عمرو گفت: «هنیئا لک:گوارایت باد، بنوش! ولی برای حسین از این آب مبر بگذار او تشنه جان دهد همان طور که خلیفه عثمان تشنه جان داد!» نافع گفت: «وای برتو لا والله، لا اشرب منه قطرهً و الحسین و من معه من آله و صحبه عطاشی:9 نه به خدا سوگند، قطرهای از آن آب نمینوشم در حالی که حسین و خاندان و یاران همراهش، همه تشنهاند.» عمربن حجاج گفت:بذلک امرنا.(دقیقاً همان جملهای که قرآن خطاب به رسول الله میفرماید: قل انّ هدى اللّه هو الهدى و أمرنا لنسلم لربّ العالمین» (الانعام/71) دیگر یاران و دوستان سر رسیده بودند، نافع فریاد زد: ظرفهای خود را پر کنید. پس از آن «عمرو بن حجاج» با یاران حسین علیهالسلام درگیر شدند. در این هنگام برخی، مشکهای آب را پر کردند و برخی چون قمر بنیهاشم علیهالسلام و نافع مشغول جنگ شدند تا از دیگر دوستان حمایت کنند و آنها بتوانند آب را به سلامت به خیمهها برسانند. مردانی از دشمن در این درگیری کشته شدند. آن شب به لطف خدا و رشادتهای عباس بن علی علیهماالسلام و مردانگی نافع و یاران، آب به سلامت به خیمههای حسینی راه یافت. 3ـ به نقل مقاتل معتبر روز عاشورا، در گیرودار جنگ، ابوثمامه صائدی وقتی دید وقت نماز ظهر فرا رسیده، نزد امام حسین علیه السلام رفت و به او عرض کرد: «یا اباعبدالله، جانم به فدایت! سپاه دشمن به تو نزدیک شده و به خدا سوگند من باید پیش از تو کشته شوم؛ اما دوست دارم قبل از اینکه خداوند را ملاقات کنم، نمازی را که اکنون وقتش رسیده، با تو خوانده باشم.»امام حسین علیه السلام سر به سوی آسمان بلند کرد و فرمود: «نماز را به یادم آوردی، خداوند تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد. آری، وقت نماز است.» آنگاه فرمود: «به دشمن بگویید مهلتی بدهد تا ما نماز بگزاریم.» صین بن تمیم از سپاه کوفه گفت: «نماز شما که قبول نیست!» حبیب بن مظاهر پاسخ او را داد و جنگ تن به تنش با حصین، منجر به شهادتش شد. زهیر بن قین و سعید بن عبدالله پیشاپیش امام علیه السلام ایستادند و امام با نیمی از اصحاب نماز خوف بهجا آوردند؛ در طول نماز، سپاه دشمن آنقدر نیزه به سوی آنان پرتاب کرد که به محض پایان نماز، سعید بن عبدالله بر زمین افتاد و به شهادت رسید». پینوشتها: 1. سخنرانی ایراد شده در شب عاشورای سال 90 در مرکز نشر علوم اسلامی 2. المحاسن: 1/314/621. 3. کنزالعمّال: 28930 4. بحارالأنوار: 1/208/10. 5. الأمالی للصدوق: 507/705. 6. نقل از سایت فیزیک ودوستداران فیزیک. 7. هوگو مرسیه،دیوار بلند دروغ ،مجله مهرنامه شماره 18ص194 8. مختصر تاریخ مدینة دمشق: 7 / 392 9. مقتل الحسین مقرم، ص246؛ ابصارالعین، ص 148، این عبارات جمع بین دو نقل از این دو کتاب است.) |
- دوستی با مردم دانا نکوست دشمن دانا ، به از نادان دوست
- مدارای اسلام با ادیان دیگر
- گفتوگوی عاشقانهی "خسرو و شیرین" به زبان آلمانی
- گفتگوی تمدنها ، صلح و امنیت جهانی
- لبنان نماینده تمدن های گوناگون
- برخورد تمدنها
- گفتگوي تمدن ها - انسان هاي روي زمين
- روز گفتگوی تمدن ها
- قانون در طب ابن سينا، ميراث فرهنگي و حاصل گفتگوي تمدنها
- زادروز تولد آلفرد نوبل : از اختراع ديناميت تا اهداي جايزه صلح
- گفتاری از آیت الله شهید، دکتر سید محمد حسینی بهشتی / حج مسخ شده
- فرزندان آدم و حوا چگونه ازدواج کردند
- پیشنهاد آمریکا برای بازگشایی سفارتخانه در ایران
- سلمان فارسی برگرفته از ویکیپدیا ، دانشنامهٔ آزاد
- خیابان کوروش در شهرهای اسرائیل
- اهداء دیپلم افتخار انجمن دوستی ملل یونان به یک گروه ایرانی
- مقایسه «روابط جنسی قبل از ازدواج» در میان پیروان ادیان بزرگ
- روشنفكري ديني در تحقق اهدافش موفق بود 'گفتگو با فاطمه صادقی
- در سی ساله انقلاب همیشه در برهه حساس بوديم! انقلاب کردیم تا بتوانیم اعتراض کنیم اما ميگويند انتقاد هم نكنيد
- گفت و گوی عصر ایران با دکتر مهدی گلشنی درباره "نسبت علم و دین" علم نمی تواند خدا را نفی کند
- قدرداني واتيکان از مواضع آيت ا... سيستاني
- نسل ما نسل کورش کبير است
- پیام صلح کریسمس در "سرزمین موعود" مراسم کریسمس در بیتلحم، زادگاه عیسی مسیح
- «میرجلالالدین کزازی» در جشن بزرگداشت شب چله : کریسمس از یلدای ایران اقتباس شده است
- معصومیت از دست رفته : لزوم همدلی جهانی در مورد حقوق کودکان
- وکلند و سیدنی آغازگر جشنهای سال ۲۰۱۳ میلادی : سال ۲۰۱۳ میلادی آغاز شد
- عملكردها در زمينه حقوق انسان نبايد به تضعيف دين بيانجامد
- سيماي پيامبر اسلام حضرت محمدابن عبدالله (ص) در قرآن کريم
- حجتالاسلام مقدم : انبيا براي احترام گذاشتن به حقوق انسانها آمدهاند
- پيامبر براي چه غمگين بود ؟
- صالحی: توهین به صحابه پیامبر (ص) و همسر ایشان [عایشه] کار دشمنان اسلام است
- یادداشتی از رسول جعفریان؛ برخورد امام رضا (ع) با ادعاهای هاله نوری غالیان
- بیا تا گل بر افشانیم و می در ساغر اندازیم ... فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم
- شهر زیر زمینی «مطماطه» در تونس + تصاویر
- متن دستنویس سخنرانی «همینگوی» در مراسم نوبل ادبیات کشف شد
- پيام آيتالله هاشمي رفسنجاني به همايش بيداري قرآني
- آيتالله هاشمي رفسنجاني : استقلال و پیشرفت نیاز به همکاری احزاب، اقوام و مذاهب دارد
- حسين کرمي، جراح زبردست کليه، قاري ممتاز بين المللي و حافظ کل قرآن / قرآن نقاط تاريک زندگي ام را روشن کرده است
- امید بخشترین آیه قرآن کریم کدام است؟ «و لسوف یعطیک ربک فترضی»یعنی «و پروردگارت آنقدر به تو عطا خواهد کرد که راضی شوی»
- ازدواج فرزندان آدم و حوا چگونه صورت گرفته است ؟!
- این عالم که به پایی بود، با اعتدال در پای بود / نوروز؛ زمان بازگشت به خط اعتدال و آغاز حیات نو
- جایگاه زنان در نقاشی های صدر اسلام چگونه بود؟ از خنیاگری زنانه تا نماد بالندگی
- ارتباط مسئله شر و وجود خدا در مسحیت بر اساس دیدگاه افلاطون وآگوستین
- يكي از اهداف حضور من در بُعد سياست خارجي، كم كردن كينههاي مذهبي و تقويت وحدت بين شيعه و سني در جهان اسلام بود
- رابطه انسان و دين 1 حجتالله جودکی *
- «سفيد» مردی بر چهره «سیاه» دنیا : ميبخشم اما فراموش نميکنم / به بهانه 95 سالگي نلسون ماندلا
- اسلام در دنيای مدرن از نگاه آيتالله سيد مصطفي محقق داماد
- دين تعبدي/ حجتاله جودكي / از آنچه به آن آگاهى ندارى، پيروى مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسؤولند.
- مفهوم و گستره «اعتدال» در گفتمان ديني
- در نظر آقا نجفی قوچانی منصب و مقام ارزشی نداشت و هدف او فقط رضای خدا و خدمت به مردم بود.
- تدابیر امامصادق (ع) برای مقابله با فرقه های انحرافی و شیعیان غالی
- نقد شعار مرگ بر ضد ولایت فقیه .::نه خودش اصل دین و نه انکارش کفرآور و فسق است. کسانی که غیر از این را می گویند نیز اهل بدعت بوده و از باب نهی از منکر باید آنان را طرد کرد
- در مسير گفتوگوي تمدنها تا ائتلاف تمدنها در گفتوگو با تقي آزاد ارمکي / گفت و گوی تمدن ها ؛ گذر از تعارض به تعامل جهانی
- عضو هیات رئیسه مجلس ششم در گفتگو با "تدبیر و امید": گفتگوی تمدن ها جایگاه انقلاب را به حركت عقلاني و بشردوستانه تبديل كرد
- «اخلاق» را بر صدربنشانيم / مصطفي ملكيان
- امام؛ پیشوای سیاسی یا الگوی ایمانی ؟ و نقد آن توسط محمدعلی شاهآبادی / روزنامه بهار
- محمد تقی فاضل میبدی استاد برجسته حوزه و دانشگاه مفید قم / در حاشیه سخنان نادرست مصباح یزدی
- « انَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذهِب عَنکمُ الرِّجس اهل البَيتِ وَ يُطهِّرَکم تَطهيراً؛خداوند فقط مي خواهد پليدي و گناه را از شما اهل بيت دور کند و کاملاً شما را پاک کند.»
- نامه امام علی(ع) به مالک اشتر: ای مالک! اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی، فردا به آن چشم نگاهش مکن ، شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی
- عللِ ماندگاری و جاودانگی قیام امام حسین(ع) / حسين(ع)؛ پرچمدار اصلاحطلبي و اصلاحگري
- مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان: قیام امام حسین، قیام در برابر ظلم و استبداد بود
- دکتر معصومه ابتکار: عاشورا،مصاف عاشقان آزاد نه مقلدان موظف
- مراسم ویژه دهه دوم محرم در بنیاد امید ایرانیان / عاشورا زمانی رخ داد که جامعه اسلامی از درون پوسیده شده بود
- درس های عاشورا برای انسان ایرانی
- امروز چراغی درخشان در جهان از تابیدن باز ایستاد؛ نلسون ماندلا، «نماد آزادیخواهی» در جهان در گذشت
- هاشمی رفسنجانی در دیدار با دانشجویان : اسلام دین گفتوگو و شنیدن نظرات مختلف است
- جماران در گفت و گو با علیرضا بهشتی حسینی استاد فلسفه سیاسی : قانون اساسی مشروعیتش را از مردم می گیرد نه ولی فقیه
- دکتر محمود سریع القلم استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی : تفكر دينی اصالتاً ضدپوپوليسم است
- جواد طباطبایی : فهم ما از فلسفه سياسی ابتدایی است
- ضياء موحد : وضعیت فلسفه تحلیلی در ایران
- جریان انحرافی در شیعه و غلو درباره امام حسین (ع)
- بیست و پنجم دسامبر سالروز تولد پیامبر صلح و دوستی، مهربانی و مودّت عیسی مسیح(ع) مبارک باد.
- محمد؛ رحمهللعالمین است و برترین بنده خدا / تو آفتاب روشن حقیقت بودی در شام تیره زندگی
- آیتالله غرویان در گفتگو با سلام نو: نباید کارهای حساس به جبهه پایداری سپرده شود/جبهه پایداری میخواست جلوی اندیشه مرا بگیرد
- یونسی: نباید کسی به دلیل اعتقاد به یک دین و مذهب احساس محرومیت کند / باید همه دنیا را به صلح و آشتی دعوت کنیم
- آیات یکم تا پنجم سوره بقره (۱) تفسیر آیت الله خامنه ای از تقوا و خصوصیات متقین
- آیت الله امامیکاشانی : رییسجمهور با منطق و استدلال با دنیا سخن میگوید
- آیت الله مصطفی محقق داماد: دین رحمانی را در انقلاب اسلامی نشان دهیم
- تکرار اظهارات جنجالی در مورد نظر امام (ره) درباره «جمهوریت» و «حکومت اسلامی» از سوی مصباح یزدی: امام (ره) چون درصدد نفی حکومت سلطنتی بودند، لفط جمهوری را به کار بردند/ امام براي اقناع طرفهاي مقابل، به رأي مردم استدلال ميكنند
- سیدحسین موسوی بلده: از فیس بوک در مسیر فعالیتهای قرآنی استفاده میکنم
- آیت الله غرویان: فعالان سیاسی در اظهارنظرها، شرایط زمان را در نظر داشته باشند
- قرائتی: هم آسمان و هم زمین را از دست دادهایم/ از دین، خنده را رها کرده و به گریه چسبیدهایم
- ویژگیهای حکومت اسلامی، حاکم اسلامی، حقوق شهروندان، رابطه دولت با شهروند و … از نگاه علی(ع)
- نوروز که هرساله توسط ميليونها انسان در سرتاسر دنيا جشن گرفته ميشود پيام آور احترام، درک متقابل و صلح براي همه مردان و زنان است.
- / محمدجواد حجتی کرمانی / «آشتی ملی» و تبار ایرانی عمامه و کراوات
- بازرگان و سه گانۀ ایران، دین و دموکراسی
- نخستین گفتگوی والرشتاین در ایران
- پیام صلح و دوستی ایران برای منطقه ملتهب و آشوبزده خاورمیانه
- مولوی عبدالحمید اسماعیلزهی، سرپرست شورای هماهنگی مدارس اهل سنت استان سیستان وبلوچستان:اصل این است که افراط گرایی با اسلام سازگار نیست و اسلام دینی وسیع و معتدل است.
- مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از مداحان : در جلسات دینی به کینهورزیهای مذهبی دامن نزنید
- اعتدال و ميانهروي / منبع: روزنامه آرمان روابط عمومي
- سخنرانی منتشر نشده ای از شهید دکتر بهشتی در میان مردم قم/ مبادا بر خلاف دستور قرآن، مسلمان بودن و مسلمان زيستن را بر مردم تحميل كنيد
- سروش محلاتی تشریح کرد؛ تقابل عدالت خواهی علی(ع) با افراط گری های مریدان خود
- سه مشخصه فرهنگ آلمانی/ روحیه تیمی، تمرکز مطلق روی هدف و کادرسازی
- علی(ع) در نهج البلاغه می فرماید: خداوند سبحان حقوق بندگانش را بر حقوق خود مقدم قرار داده است، پس هر کس که برای اداء حقوق بندگان خدا قیام کند، در حقیقت، این عمل، او را به ادای حقوق الهی می کشاند.
- عبدالعزیز آل شیخ رئیس هیئت علمای مسلمانان و مفتی اعظم پادشاهی عربستان سعودی نسبت به "آسان پنداشتن ارتکاب جنایت قتل" از سوی گروههای افراطی مدعی اسلام شدیدا هشدار داد.
- صبر و ملایمت طالقانی در برخورد با مخالفان ریشه در ایمان او به پیروزی و برتری اندیشههای اسلامی داشت.
- آیت الله وحید خراسانی: استفاده از آنتن ماهواره اشکالی ندارد
- خلاصه دعای عرفه ( با ترجمه دکتر علی شریعتی )...پروردگار من! من را از شر آنان كه در زمين ستم مي كنند در امان بدار!
- تقدیر مولوی عبدالحمید از ایجاد عیدگاه جدید برای اهل سنت در زاهدان
- در آستانه عید غدیر، بررسی شاخصه های حکومت امیر المومنین علیه السلام، گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن موحدی ساوجی
- آزادي انديشه و بيان از منظر قرآن كريم/ موحدی ساوجی، عضو هیات علمی پژوهشی مرکز مطالعات قرآن دانشگاه مفید
- جاي خالي انديشههاي طالقاني/ استراتژي طالقاني براي رواج انديشههاي خالص ديني در جامعه، گفتوگو، مدارا و بحث بود
- برتری عدالت بر مصلحت در کلام علی (ع)، استاد مرتضی مطهری
- ريشه همگرایی توسعه یافتهها و واگرایی جهان سوميها در چيست؟
- بررسی علت فاجعهآفرینی دینداران در کربلا/ سروش محلاتی: بسیاری از فجایع، با انگیزه های دینی انجام میشود
- دسته بندی جامع از براهین باور به وجود خدا/ مصطفی ملکیان: ایمان به خداوند، در زمره عواطف است
- دیدگاه امام خمینی درباره تعرض به زنان بدحجاب: این گونه دخالت ها براى مسلمان ها «حرام» است
- نقش متفکران و علمای دین در پيدايش افراطيگري/ دکتر حسن اکبری بیرق
- پاسخ فاضل میبدی به رحيميان و آقاتهراني
- رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد که شیعه واقعی باید رعایت اخلاق اسلامی و احترام به همنوعان را از تعالیم ائمه (ع) بیاموزد.
- چرا جلوی رفتار خلافوحدت گرفته نمیشود؟ «اهانت به نمادهای برادران اهل سنت از جمله اتهام زنی به همسر پیامبر اسلام [عایشه] حرام است.
- اگر قرار است وحدتی پیدا شود جز در بستر اخلاق پیدا نمی شود و جز در بستر اخلاق نمی ماند
- درسهای حضرت محمدمصطفی(ص)؛ از مصلح تا حاکم/ میثم محمدی
- این مدعیان را با محمد (ص) چه کار؟ غلامعلی رجائی
- رئیسجمهور آمریکا: کشورش نه با اسلام بلکه با کسانی در جنگ است که اسلام را به انحراف کشانده اند/ مسئول خشونت و تروريسم نه اديان بلکه انسانها هستند.
- گفتمان امام موسی صدر؛ “برای انسان، گرد هم آمدهایم”
- آیا روشنفکری دینی همان روشنفکری دینداران است؟| یاسر میردامادی
- آنچه «روشنفکری دینی» نیست/ من چه غم دارم که ویرانی بود؟... زیر ویرانی گنچ سلطانی بود
- مولوی عبدالحمید، امام جمعه مسجد اهل سنت مکی زاهدان: شیعه و سنی به مشترکات، وحدت و اعتدال اتکا کنند
- سیدهادی خامنهای: عبدالعلی بازرگان جوابهای خوبی به اظهارات سروش داده است
- حکمت و حکومت؛امام علي (ع) وسياست ازمنظر نهج البلاغه* دکتر محمد جواد اطاعت
- ارائه اولین ارزیابی علمی از قیام بشر علیه خود/ دوازده دستاوردی که به پایان جهان میانجامد
- این لحظه دوباره در آینده ای نزدیک باز نخواهد گشت. معتقدم دو کشور دارای فرصت تاریخی برای حل مسالمت امیز مسئله هسته ای هستند فرصتی که نباید آن را از دست بدهیم.
- پیام تبریک یونسی بمناسبت تولد زرتشت: «زرتشت»اولین پیامآور یکتاپرستی، صلحطلبی، رعایت حقوقبشر، راستی و درستکاری در جهان بود.
- تحول معنی کلمه «عورت» در قرآن| ابوالفضل ارجمند
- تحول معنی کلمه «خاتم» در قرآن – ابوالفضل ارجمند
- فهم قرآن بدون شناخت فرهنگ عرب پیش از اسلام ممکن نیست| ابراهیم منهاج
- چگونگی سازگاری دین و عقل(1)/ منبع: مجله چشم انداز ایران شماره ۹۰ ویژه اسفند ۱۳۹۳ و فروردین ۱۳۹۴
- چگونگی سازگاری دین و عقل، پرسشی دیرین است که...(2)
- نزديكي آمریکا و کوبا پس از ۵۷ سال خصومت/ رائول کاسترو: باراک اوباما انسانی صادق است
- باید راه را دوباره تعریف کنیم| سید علیرضا بهشتی
- رضا صادقیان در یادداشتی در سایت انصاف نیوز: ایران و عربستان و واکنشهای عاطفی
- گزارشي از سفر سرمایهگذاران آمریکایی به تهران/ تكاپو براي روزهاي پس از پايان تحريمها
- ایران در «تعامل» يا «تقابل» با شرق و غرب؟ / عطا افشاریان
- مولوی اسحاق مدنی: اگر علی(ع) نبود، اسلام پیش نمیرفت
- نقش مثبت "فارسی ایر" و "انگلیسی ظریف" آنها یکدیگر را "جان" و "جواد" خطاب میکنند
- سیدحسن خمینی: بزرگترین دِین ما این است که نام امام را برای جامعه و نسل بعد، توام با آزادگی، رفاه و مشکل گشایی زنده نگه داریم.
- گزارش یک مناظره؛ از «علم و دین» تا «علمِ دینی»
- فراستخواه: مدرنیته به معنای افول دین نیست
- بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار جمعى از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور
- وحدت و اتحاد، الفت میان مسلمانان، دعوت مردم به خیر و امر به معروف و نهی از منکر، از جمله خواسته های قران از جوامع اسلامی است.
- آیت الله محمد علی ایازی: نشانی از اینکه پیامبر(ص) بخواهد فردی را به زور و با جنگ مومن کند نیست/ قرآن تنها اجازه جنگ با کفاری را می دهد که به جنگ روی آورده اند
- روایتی خواندی از بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب
- حجت الاسلام سید حسن خمینی یادگار گرامی امام گفت: راه جلوگیری از تکرار اشتباهات نسل های قبل وجود اعتماد بین نسلی است.
- بامیان در افغانستان رسما پایتخت فرهنگی سازمان سارک شد
- گفتمان اصلاحات بر پایهٔ اعتقاد به کنش ارتباطی میان فرهنگها و دولت با مردم به ارادهٔ آزاد و آزادی خواهی ذاتی انسان میرسد
- ۳ نکته برای کمتر کردن درد و رنج های زندگی/ از استاد مصطفی ملکیان
- ۳ نکته برای کمتر کردن درد و رنج های زندگی/ از استاد مصطفی ملکیان
- رهبر معظم انقلاب اسلامی: پذیراى جوان ها باشید. با روى خوش هم پذیرا باشید؛ با سماحت، با مدارا.
- باراک حسین اوباما، رئیس جمهور آمریکا با صدور بیانیه ای حلول ماه مبارک رمضان را به مسلمانان تبریک گفت.
- مربی تیم آمریکا: مردم ایران عالی هستند/ بسیار مشتاقم باز به ایران بیایم
- دکتر شهریار عدل درگذشت: شهریار عدل به هزینه خود برای ثبت جهانی تخت جمشید، چغا زنبیل و میدان نقش جهان اصفهان وارد عمل شد
- ایرانیان همچنین بر اساس آموزه های الهی خود، ارزش های انسانی و انسانیت را نیز همواره در سرلوحه کاری خود قرار داده اند.
- در گفتگویی با رئیس حوزه علمیه کاشان: نظر آیت الله یثربی درباره حجاب اختیاری و حضور بانوان در ورزشگاه
- در گفتگویی با رئیس حوزه علمیه کاشان: نظر آیت الله یثربی درباره حجاب اختیاری و حضور بانوان در ورزشگاه
- رییس جمهور اتریش: مردم ایران و امریکا توافق را تایید خواهند کرد
- اوحدی در گفتوگو با ایلنا اعلام کرد: جزییات سفر زائران به حج تمتع 94/ امسال 60 درصد پروازها مستقیم به مدینه میرود
- واشنگتن پست: آنان مبناي اعتمادسازي را گذاشتند/ نام کري و ظريف در کتب تاريخي جهان ثبت خواهد شد
- روزنامه انگلیسی ساندی تایمز مدعی شد باراک اوباما قصد دارد در سال 2016 به تهران سفر کند
- آیت الله هاشمی: گره های بی ربط سیاست خارجی بعد از توافق باز خواهد شد
- ترجمه فارسی/ متن کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)
- کری نمی توانست کلمات را ادا کند اما در نهایت بغض خود را فرو خورد و گفت: «من به جنگ رفتم و برایم روشن شد که دیگر هیچ وقت نمیخواهم به آنجا بروم»
- اوباما: توافق با ایران فرصت تاریخی است/ دو راه بيشتر مقابل ما نبود؛ جنگ يا ديپلماسي
- وزیر خارجه بریتانیا اعلام كرد: سفارت انگليس در تهران بازگشایی ميشود
- فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا در مصاحبه با روزنامه ال موندو خاطرنشان ساخت که در صورت عدم توافق هسته ای، حمله نظامی جایگزین آن بود.
- باراک اوباما و دیوید کامرون عید فطر را به مسلمانان جهان از جمله مسلمانان آمریکا تبریک گفتند.
- روحانی در تماس تلفنی نخست وزیر انگلستان: خواهان توسعه روابط بر مبنای منافع و احترام متقابلیم
- وزارت خارجه ايران منتشر كرد؛ متن کامل و ۵ ضمیمه برنامه جامع اقدام مشترک
- بازخوانی نامه تاریخی امام(ره) درباره موسیقی و شطرنج: با برداشت بعضی ها از اسلام مردم باید بروند در صحراها زندگی کنند
- ملکیان و پساروشنفکری دینی/ دکتر مصطفی ملکیان
- نقد حال تشیّع: امیدها و نومیدی ها/ سخنرانی دکتر سیدحسین مدرسی طباطبایی درمونتریال کانادا
- «ای خدا! تو خوب می دانی که ما برای قدرت طلبی، یا دنیا خواری قیام نکردیم، بلکه خواستیم احکام روشن دین تو را به کار بندیم، و کشور اسلامی را اصلاح کنیم،
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام » رابطه با آمریکا، مستلزم جبران گذشته و قدمهای جدید آمریکا به سوی ایران است
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام » رابطه با آمریکا، مستلزم جبران گذشته و قدمهای جدید آمریکا به سوی ایران است
- آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای هاینس فیشر رئیسجمهور اتریش: تاکنون صحبتهایی از طرف دولتهای اروپایی مطرح شده است، اما باید منتظر آثار عملی این اظهارات بود.
- روحانی دوم مهر به نیویورک میرود: امروز جهانیان آماده شنیدن پیام صلح آمیز مبتنی بر حقوق متقابل هستند.
- مباهله رسول اكرم (صلي الله عليه وآله) با مسيحيان نجران: . شما را دعوت میکنم که از ولایت بندگان خدا خارج شوید و در ولایت خداوند درآیید
- سروش محلاتی در پیش همایش بین المللی حقوق و حکومت دینی در اندیشه امام خمینی(س): عده ای از زمان تدوین قانون اساسی بنای تعارض با اندیشه امام را گذاشتند/ برخی حق تعیین سرنوشت از سوی مردم را به رسمیت نمی شناسند
- گزارش جماران از میزگرد «مبانی فقهی حق الناس بودن رأی مردم»؛ فخار طوسی: نظریه حق الناس بودن رأی مردم وجوه قابل تفسیری دارد/ قاضی زاده: شرط مشروعیت حکومت اقبال مردم به آن در قالب رأی است
- گزارش جماران از میزگرد «مبانی فقهی حق الناس بودن رأی مردم»؛ فخار طوسی: نظریه حق الناس بودن رأی مردم وجوه قابل تفسیری دارد/ قاضی زاده: شرط مشروعیت حکومت اقبال مردم به آن در قالب رأی است
- پژوهشی در موانع عملی وحدت| سیدمحمدعلی ایازی
- به بهانه اهدا جایزه صلح نوبل به تونس؛ جهان، صلح مردمی میخواهد
- رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از دانشجویان و استعدادهای برتر: حضور انبوه نخبگان جوان و حرکت عظیم و پرشتاب علمی و فناوری که آغاز شده است، آینده ای روشن و همراه با پیشرفت و اقتدار و نفوذ روزافزون معنوی در منطقه و جهان خواهد بود
- بررسی آداب عزاداری در گفت و گوی جماران با حجت الاسلام والمسلمین غرویان؛ مردم در مجالس عزاداری که حرف های تفرقه انگیز گفته می شود، ننشینند/ جهانیان عزاداری ما را می بینند پس امام حسین(ع) را درست معرفی کنیم
- حجه الاسلام عبدالرحیم اباذری: اصول گرایی و اصلاح طلبی در نهضت حسینی
- آیتالله سید محمد علی ایازی استاد حوزه و دانشگاه و قرآن پژوه: این نیست که بگوییم اصل در اسلام جنگ است. اتفاقا اصل صلح و پیشگیری از خونریزی است. بدینجهت نه امام حسین(ع) هیچگاه میخواسته وارد جنگ شود و نه امام حسن(ع).
- سنت اسلام لیبرال به چه معناست؟ نگاهی به کتاب سنت اسلام نواندیش در ایران
- وزیر خارجه آمریکا از مسجد «سلطان» و قرآن تاریخی که در آن نگهداری می شود در «آستانه»، پایتخت قزاقستان بازدید کرد.
- مولوی عبدالحمید: مشترکات شیعه و سنی غیرقابل شمارش و اختلافات جزئی است/ به امام حسین(ع) اقتدا میکنیم و جلوی افراطگری ایستادهایم
- حجت الاسلام والمسلمین مسعود ادیب از مدرسین برجسته حوزه و دانشگاه و شرح و تفسیر سوره مبارکه عصر
- یونسی: کوروش به پیروان ادیان امنیت داد/ «ایران مهد همزیستی مسالمت آمیز ادیان»
- «و کذلِکَ جَعلناکُمْ اُمَّةً وَسَطاً»؛ «و این گونه شما را امت میانه قرار دادیم». (بقره: ۱۴)
- رئیس جمهوری: بله امکان پذیر هست که بین ایران و آمریکا یک رابطه غیرخصمانه و بدون تنشی برقرار شود/ کلید این کار در واشنگتن است و در تهران نیست. اگر این کلید در تهران بود من حتما از آن استفاده می کردم
- باراك اوباما با حضور درمسجدی در آمریکا، ضمن ابراز نگرانی از افزایش آزار مسلمانان، اسلام را حامل پیام صلح دانست و از رسانه های آمریکا خواست به جز انتشار حوادث مربوط به شمار اندکی از افراط گرایان منحرف، پیام صلحطلبانه اسلام و مسلمانان واقعی را به تصوی
- یک آموزگار فلسطینی به دلیل تلاش و فعالیت های آموزشی، جایزه نوبل بهترین آموزگار جهان را به دست آورد.
- دیپلماسی ایران در قبال آمریکا/ با امریکا چه کنیم؟/ «شاه کلید» یک رابطه خاص/ «سید حسین موسویان» استاد دانشگاه پرینستون امریکا
- ایران، کشوری هسته ای، اما متعهد به صلح جهانی/ پایان «جان سخت ترین بحران»/نقطه ای طلایی در تاریخ دیپلماسی جهان
- باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده فرا رسیدن نوروز ۱۳۹۵ را تبریک گفت. او گفت امیدوار است دوستی بین مردم ایران و آمریکا به رشد خود ادامه دهد.
- دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی به مناسبت سالروز تولد پیامبر بزرگ زرتشتیان پیامی صادر کرد.
- علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی به مناسبت سالروز تولد پیامبر بزرگ زرتشتیان پیامی صادر کرد.
- کنسرت موسیقی سنتی ایرانی همزمان با جشن باستانی نوروزی توسط گروه صبا در شهرهای مختلف یونان برگزار شده است.
- حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن معزالدینی امام جمعه موقت یزد: ساختن جامعه، حلم، رحمت، عفو و سعه صدر میخواهد/ باید با توجه به مشترکات فراوان گرد هم بیاییم، هم خودمان حرف بزنیم و به دیگران اجازه دهیم حرف بزنند و آنچه میتواند موفقیت بیاورد، اعتدال است
- عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی گفت: در گذشته برخی حتی با داشتن تلویزیون و رادیو مخالف بودند و آن را حرام تلقی میکردند ولی با آمدن جمهوری اسلامی برخی از این کجفهمیها از بین رفت.
- مولانا عبدالحمید روحانی، امام جمعه اهلسنت زاهدان: مردم ایران «دارای تمدن دیرینه هستند و هرگز در تردد حجاج بیتالله الحرام مزاحمت ایجاد نخواهند کرد».
- سید مصطفی محقق داماد در هفتمین اجلاس مجمع جهانی اسلام در یزد: ریشه اتفاقات و جنایتها در کج اندیشی های دینی و برداشتهای غلط از ظواهر دین است و جای انکار نیست.
- ایت الله امجد در مراسم احیای شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان مطرح کرد: کسی می تواند امر به معروف و نهی از منکر کند که دو شرط "عقل" و " اعتدال" را داشته باشد/ اگر عدالت را در جامعه رعایت کنیم بسیاری از مشکلات حل می شود
- دومین جلسه از سلسله درسگفتارهای «حقوق شهروندی؛ جستاری در طریق پرچالش علوم انسانی»،امکان حقوق شهروندی در جامعه دینی
- نگاهی به آثار و فعالیت های ابوریحان بیرونی خالق نظریه های ماندگار
- سردار رحیم صفوی فرمانده پیشین سپاه و مشاور و دستیار ارشد رهبر انقلاب: «پیشنهاد من این است که ما باید روابط مان را با کشورهای عمان، کویت و قطر بیشتر کنیم و در رابطه با سعودی ها مدارا کنیم. ما به هیچ وجه نباید به سمت تنش با سعودی ها حرکت کنیم.»
- عاشورای حسین (ع) نماد چيست؟ فرهنگ حسینی؛ فرهنگی ضد افراط گرایی/ محمد توکلی
- روز کوروش کبیر، بزرگداشت یکتاپرستی، آزادمنشی، مدارا، صلحدوستی، خردورزی، مردمداری، کشورداری و انساندوستی، و میراث مشترک ایرانیان با هر دین و زبان و از هر قوم است.»
- برای صلح بين اسرائیل و فلسطین اوباما - کری در کسوت نلسون ماندلا؟ روزنامه بهار/ امید پورعزیز
- بازخوانی یک اندیشه/ هاشمی رفسنجانی: هیچ مشکلی با اقلیتهای مذهبی به ویژه مسیحیان ایران نداشتیم و نداریم
- نماینده زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی: فرهنگ ایران در جهت احترام به انسانیت به گونهای است که همه ما در کنار هم زندگی میکنیم و برای پیشرفت کشورمان تلاش میکنیم.
- یونسی: توسعه کشور نیازمند مشارکت همه اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی است
- پنج نشانه چرخش عربستان/ به گزارش دنیای اقتصاد، نشانههایی از نرمش ریاض در قبال تهران در حال هویدا شدن است.
- در گفتوگو با جاوید قربان اوغلی مطرح شد: روایتی از تجریه آشتی ملی در آفریقای جنوبی
- کاروان سرزمین برادری در پایان این سفر، که نشان دهنده وحدت میان شیعه و سنی است، به اقامه نماز جمعه در کنار مردم و روحانیون اهل سنت خواف پرداختند.