ملکیان و پساروشنفکری دینی/ دکتر مصطفی ملکیان |
بوی باران| ملکیان از جمله اندیشمندانی است که چند دوره ی فکری را از سرگذرانده و در گفت وگویی با ماه نامه ی «مهرنامه» برای خود پنج دوره ی فکری را ترسیم کرده است: «مصطفی ملکیان» اندیشه ورزی است که پنج دوره ی فکری را پشت سر گذاشته، از دوره یی به دوره ی دیگر دچار تحول فکری شده و در این دگرگونی ها تا رسیدن به طرح عقلانیت و معنویت متاثر از دیگر اندیشمندان بوده است.
ملکیان سال ۱۳۳۵ در «شهرضا»، یکی از شهرهای استان اصفهان دیده به جهان گشود. وی تحصیل در رشته ی مهندسی مکانیک را در دانشگاه تبریز به سال ۱۳۵۲ آغاز کرد اما دغدغه های فلسفی و کلامی اش باعث شد رشته ی مهندسی را رها کند، دنبال فلسفه برود و همزمان تحصیل در حوزه و دانشگاه را پی بگیرد. ملکیان در سال ۱۳۶۵ در رشته ی فلسفه موفق به گرفتن مدرک کارشناسی شد. پس از کارشناسی با اینکه تنها یک گام تا دفاع از پایان نامه ی کارشناسی ارشد فلسفه ی اسلامی دانشگاه تهران فاصله داشت از ادامه ی تحصیل انصراف داد. ملکیان سپس به قم رفت و سالیانی را نیز به تحصیل در حوزه ی علمیه ی این شهر پرداخت و از محضر استادانی همچون «عبدالله جوادی آملی»، «محمدتقی مصباح یزدی»، «حسن حسن زاده آملی»، «یحیی انصاری شیرازی» و «سیدرضا بهاءالدینی» بهره برد.
در سال های دهه ی۷۰ خورشیدی ملکیان نقش تعیین کننده یی در نشریه ی «نقد و نظر» داشت که از سوی دفتر تبلیغات حوزه ی علمیه ی قم منتشرمی شد. وی در سال های دهه ی ۸۰ به تدریس فلسفه در برخی از دانشگاه های تهران و نیز دفتر تبلیغات اسلامی حوزه ی علمیه قم پرداخت.
ملکیان در زمینه های اخلاق، دین، فلسفه ی دین، معنای زندگی، روان شناسی، روش تحقیق و روشنفکری آثاری را در قالب سخنرانی، مقاله و کتاب ارایه کرده است. از آثار تالیفی وی می توان به «سنت و سکولاریسم»، «مهر ماندگار: مقالاتی در اخلاق شناسی»، «مشتاقی و مهجوری»، «حدیث آرزومندی: جستارهایی در عقلانیت و معنویت»، «راهی به رهایی: جستارهایی در باب عقلانیت و معنویت»، «اخلاق باور» و … اشاره کرد. در زمینه ی ترجمه هم باید از آثاری همچون «نظریه اخلاقی کانت»، «پل تیلیش»، «گابریل مارسل»، «سیمون وی»، «نگاهی به فلسفه اخلاق در سده بیستم» و «لودویگ ویتگنشتاین: ربط فلسفه او به باور دینی» یاد کرد.
***دوره های فکری
ملکیان از جمله اندیشمندانی است که چند دوره ی فکری را از سرگذرانده و در گفت وگویی با ماه نامه ی «مهرنامه» برای خود پنج دوره ی فکری را ترسیم کرده است:
دوره ی اول، «بنیادگرایی» (۱۳۶۳-۱۳۵۲): ملکیان معتقد است که نخست یک بنیادگرای اسلامی بوده است که این طرز فکر نیز از سال های دوره ی نوجوانی اش آغاز می شود.
دوره ی دوم، «سنت گرایی» (۱۳۶۷-۱۳۶۳): ملکیان، سال ۱۳۶۳ از بنیادگرایی اسلامی به طور کلی برید و به سنت گرایی اسلامی کشیده شد. در این زمان آثار سنت گرایان اسلامی مانند «رنه گنون» فرانسوی، «فریتهیوف شوان» سوییسی، «مارتین لینکز» انگلیسی و «سیدحسین نصر» برایش جذابیت داشته است.
دوره ی سوم، «تجددگرایی» (۱۳۷۴-۱۳۶۷): ملکیان سال ۱۳۶۷ از سنت گرایی اسلامی بیرون آمد و به طرف تجددگرایی اسلامی کشیده شد. این دوره یی است که وی اعتقاد دارد هنوز از آن متاثر است زیرا در حال حاضر نیز وی را جزو روشنفکران دینی می دانند.
دوره ی چهارم، «اگزیستانسیالیسم» (۸۰۱۳-۱۳۷۴): ملکیان از سال ۱۳۷۴ به این جمع بندی رسید که تجددگرایی اسلامی یعنی فرایند روشنفکری دینی هم ایرادهایی دارد که قابل دفاع نیست. بنابر این وی از روشنفکری دینی هم فاصله گرفت و به طرف اگزیستانسیالیسم (وجودگرایی) حرکت کرد. ملکیان در این دوره شیفته ی شاخه ی الهی نگرش اگزیستانسیالیستی و آثار افرادی چون «کی یر که گور»، «داستایوسکی»، «اونامونو» و «گابریل مارسل» شد.
دوره ی پنجم، «عقلانیت و معنویت» (۱۳۸۰ تاکنون): ملکیان از سال ۱۳۸۰ وارد مرحله ی پنجم یا آخرین مرحله فکری اش با عنوان عقلانیت و معنویت شد که این مدل فکری بر ساخته ی خود ملکیان است.(۱)
با توجه به این دوره بندی که ملکیان ارایه می دهد، به نظر می رسد وی تا مرحله ی پنجم با تاثیر پذیری از اندیشمندان و نحله های فکری مختلف دچار این نوسان بوده است. دوره ی پنجم در واقع دوره ی طرح یا نظریه یی است که ملکیان با عنوان عقلانیت و معنویت بر می سازد.
*** عقلانیت و معنویت
اصلی ترین دیدگاه ملکیان نظریه یا به عبارتی دقیق تر طرح عقلانیت و معنویت است. این نظریه نوعی «وحدت گرایی تکثرخیز» است که به صورتی حداقلی به مسایل معنوی نگریسته و عقلانیت مدرن را پایه ی اصلی کار خود قرار داده است. (۲)
ملکیان در تبیین پروژه ی عقلانیت و معنویت معتقد است که مراد از عقلانیت در این طرح، سه گونه ی «عقلانیت نظری»، «عقلانیت عملی» و «عقلانیت گفتاری» است. عقلانیت نظری به معنای میزان دلبستگی و پایبندی به عقیده یا متناسب قرار دادن میزان قوت و ضعف و شواهد و قراین است. عقلانیت عملی به معنای متناسب ساختن هرچه بیشتر وسایل با اهداف یا به عبارتی دیگر برقراری تناسب هدف و وسیله است. عقلانیت گفتاری نیز به معنای تفهیم آنچه در درون می گذرد به دیگران است. برای این منظور باید وسایلی را اتخاذ کرد که ما را به این هدف برساند. سخن ما هرچه کمتر ابهام و ایهام داشته باشد، عقلانیت گفتاری بیشتر است.(۳)
ملکیان معتقد است که مقصودش از معنویت به معنای تضاد با دین نیست و از سوی دیگر مقصودش دین هم نیست. اگر معنویت با دین هم مصداق باشد، این هم مصداقی همیشگی نیست. (۴)
وی همچنین معنویت را دارای سه مولفه می داند که باید شخص به آن ها معتقد باشد:
مولفه ی اول از منظری «وجودشناختی» است به این معنا که جهان منحصر در قوانین فیزیک، شیمی و زیست شناسی نیست. به دنبال آن علوم فیزیکی، شیمیایی و زیست شناختی تنها می تواند بخشی از جهان را به ما بشناسانند.
مولفه ی دوم به لحاظ «معرفت شناختی» است به این معنا که جهان منحصر در هرچه عقول آدمیان می یابد نیست و چیزهایی در جهان وجود دارد که فراتر از عقل آدمی است و آنها رازها هستند. انسان معنوی معتقد است که در جهان راز وجود دارد. اگر قایل به وجود راز باشیم، بر زندگی ما تاثیر بسیاری می گذارد.
مولفه ی سوم به لحاظ «روان شناختی» است به این معنا که شخص به وضع موجود روان شناختی خود راضی نباشد و سعی در ارتقای درونی و بهبود خواسته های خود داشته باشد. (۵)
***روشنفکری دینی
بحث از روشنفکری دینی که حامل دوگانه ی سنت و مدرنیته است در ایران معاصر به مثابه یکی از موضوع های مهم عرصه ی اندیشه ورزی، ذهن اندیشمندان را به خود معطوف کرده است. به بیانی دقیق تر باید گفت روشنفکر دینی از طرفی حس دینی و ایمانی دارد و از طرفی دیگر به عقلانیت جدید پایبند است.
همچنین درباره ی مفهوم روشنفکری دینی تعریف و تفسیرهای متفاوتی شده است و نگاه های متفاوت و چندگانه نسبت به این موضوع باعث شده تا بحث در این زمینه پویایی خود را حفظ کند. در واقع قرایت و روایت هایی که نسبت به روشنفکری دینی می شود بیشتر از زاویه ی ارتباط میان ۲ واژه ی «روشنفکری» و «دینداری» است که خود موجد این خوانش های متفاوت نسبت به آن شده است.
بیشتر نویسندگان و پژوهشگران، ملکیان را متعلق به جریان «دین اندیشان متجدد» یا «روشنفکری دینی» می دانند. در واقع با این که این جریان ریشه در پیش از انقلاب دارد اما بارزترین شکوفایی اش پس از انقلاب تبلور یافته است. همچنین مهمترین بروز و ظهور سیاسی اش هم دوم خرداد سال۱۳۷۶ است. البته ملکیان تعبیر روشنفکری دینی را نمی پسندد، هر چند دغدغه های اصلی اش با متفکران این جریان مشترک باشد. (۶)
ملکیان صرف نظر از بحث لفظی و مفهومی، میراث روشنفکری دینی را ارج می نهد و در این زمینه در کتاب «مشتاقی و مهجوری» می آورد: «من به هیچ وجه قصد ندارم کارکرد اجتماعی و فرهنگی کسانی را که از آن ها به روشنفکران دینی تعبیر می کنیم، انکار کنم یا قدر و قیمت آن ها و خدماتشان را کم و ناچیز جلوه دهم بلکه اعتقاد راسخ دارم که این قشر در اصلاح فرهنگ اندیشه دینی جامعه نقش بسیار مهمی ایفا کرده اند. همه سخن من فقط درباره خود اصطلاح روشنفکری دینی است… پیشنهاد من این است که آن را روشنفکری دینی ننامیم بلکه نواندیشی دینی یا تجدیدنظرطلبی بخوانیم.»(۷)
پس ملکیان در امتداد جریان روشنفکری دینی و نه در تقابل یا خارج از آن است. با این حال تامل درباره ی میراث آن جریان و از جمله همین بحث در ناسازگاری اجزای اصطلاح روشنفکری دینی آغاز بسط گفتمان روشنفکری دینی و در نهایت قدم نهادن به فراسوی مرزهای آن است.
ملکیان معتقد است که نهاد روشنفکری ۲کارکرد دارد؛ اول «تقریر حقیقت» به این معنی که در مقام نظر باورهای درست تر را به آگاهی مردم برساند و دوم «تقلیل مرارت» به این معنی که در مقام عمل نیز از رنج مردم بکاهد.
وی برای روشنفکر ویژگی ها و وظایف مختلفی را بر می شمارد اما در این میان پایبندی نسبت به عقلانیت نظری و عملی را بیش از دیگر ویژگی ها اهمیت می دهد. در همین زمینه، وی در کتاب «راهی به رهایی» می نویسد: «عقلانیت را می توان اساسی ترین و مهمترین لازمه روشنفکری دانست به طوری که شاید بتوان سایر لوازم روشنفکری را فرزندان این لازمه قلمداد کرد.» (۸)
ملکیان در تبیین فرهنگ روشنفکری ایرانی طی سخنرانی خود در سال ۱۳۸۹ در دانشگاه تهران گفت: «علت انحصاری یا مشکل اصلی فرهنگ جامعه است و رژیم سیاسی، مانند سایر نظام های اقتصادی و اجتماعی، تابع فرهنگ و از سئیات آن است. روشن فکر نباید نماینده مردم باشد، باید ناقد آنها باشد.»(۹)
***امر اخلاقی و اخلاقی زیستن
اندیشیدن و بحث درباره ی اخلاق و امر اخلاقی پیشینه یی به درازای تاریخ فکری بشر دارد. در واقع امر اخلاقی و پیچیدگی های آن ذهن آدمی را همواره به خود مشغول داشته است. انسان ها چه در دوران کهن و چه در دوران مدرن و فرامدرن، خواهان آن هستند که جایگاه، مرز و حدود اخلاق و امر اخلاقی را در زندگی فکری و روزمره ی خود مشخص کنند.
در میان نظریه پردازان حوزه ی اخلاق در ایران، ملکیان از جایگاه ویژه یی برخوردار است. تسلط او بر حوزه ی فلسفه ی اخلاق کهن و مدرن بر کسی پوشیده نیست. وی بخش عمده یی از نظریه پردازی و کند وکاو در باب امر اخلاقی، اخلاق دینی و غیر دینی را در سال های گذشته پیگیری کرده است.
ملکیان معتقد است که اخلاقی زیستن در زندگی روزمره معنا می یابد. وی در همین زمینه در گفت وگویی با روزنامه ی «اعتماد» می گوید: «اخلاقی زیستن در همین زمین خاکی و زندگی روزمره معنا پیدا می کند. یعنی وقتی من در حال سخن گفتن با شما هستم بحث راستگویی و دروغگویی به میان می آید. وقتی با شما رفتار می کنم سخن از تکبر و تواضع پیش می آید، صداقت، تزویر، ریا و… نیز در همین زندگی عادی محقق می شود. بنابراین شکی نیست که اخلاقی زیستن در زندگی خاکی انسانی معنا پیدا می کند.» (۱۰)
** نقد و بررسی
یکی از مهمترین نقدهایی که بر ملکیان وارد می شود در زمینه ی تغییر و تحول فکری پی در پی یا پرنوسان وی است. اگر بخواهیم بگوییم ما از دوره یی به طور کامل بریده ایم و وارد دوره ی دیگر شده ایم، ضرورت این انگاره نگاهی به شدت مرزبندی شده با دوره ی فکری قبلی است که اگر نگوییم امری ناشدنی، دستکم امری قابل پذیرش نیست. از دلیل هایی که می توان در این زمینه بیان کرد، توجه به این امر است که رگه های فکری در تجربه ی زیسته ی شخص باقی می ماند و نمی شود آن را نادیده گرفت.
همچنین نقدهایی که بر نظریه ی عقلانیت و معنویت ملکیان وارد می شود، بسیار است. ملکیان در تعریف پروژه ی فکری خویش در کتاب راهی به رهایی می آورد: «اگر راهی به رهایی باشد، جز در جمع و تلفیق عقلانیت و معنویت و ادای حق هر یک از این دو فضیلت بزرگ نیست.» (۱۱) وی رکن اصلی دینداری را تعبد معرفی می کند و جوهره ی اصلی مدرنیته را استدلال گری و نفی تعبد می داند که این امر پذیرفتنی و مستدل نیست.
«محمدمنصور هاشمی» نویسنده ی کتاب «دین اندیشان متجدد» در نقد نظریه ی عقلانیت و معنویت می نویسد: «یکی از مهمترین مشکل های پروژه عقلانیت و معنویت، سویه سلبی مسایل و مطالبی است که ملکیان مطرح می کند چرا که مسایل و مطالبی که وی بیان کرده، روشن می کند که معنویت نه تنها دین نیست بلکه عرفان، اخلاق، روشنفکری و تجددگرایی هم نیست. ملکیان اما نمی گوید که معنویت چه جنبه های ایجابی دارد. همین امر نشانگر آن است که پروژه ی ملکیان ناپخته است.»(۱۲)
پی نوشت ها:
۱- گفت وگو با مصطفی ملکیان، ماه نامه مهرنامه، شماره ۳۲، آذرسال۱۳۹۲، ص۵۴-۵۰
۲- صادقی، هادی، اندیشه شناخت؛ ملکیان، نشریه معرفت کلامی، شماره سوم، پاییز۸۹، ص۵
۳- ملکیان، مصطفی، بر گرفته از سخنرانی در دانشگاه تهران، اردیبهشت۱۳۸۹، به نقل از صادقی، هادی، اندیشه شناخت؛ ملکیان، نشریه معرفت کلامی، شماره سوم، پاییز۸۹، ص۹
۴- صادقی، هادی، اندیشه شناخت؛ ملکیان، نشریه معرفت کلامی، شماره سوم، پاییز۸۹، ص۹
۵- صادقی، هادی، اندیشه شناخت؛ ملکیان، نشریه معرفت کلامی، شماره سوم، پاییز۸۹، ص۱۰
۶- هاشمی، محمد منصور، دین اندیشان متجدد، نشر کویر۱۳۸۶،ص۲۶۶
۷- ملکیان، مصطفی، مشتاقی و مهجوری، نشر نگاه معاصر۱۳۸۵، ص ۱۱۲، نیز ر.ک. همان، ص ۲۸۵- ۲۹۹
۸- ملکیان، مصطفی، راهی به رهایی : جستارهایی در عقلانیت و معنویت، نشر نگاه معاصر ۱۳۸۱،ص۲۰
۹- ملکیان، مصطفی، بر گرفته از سخنرانی در دانشگاه تهران، اردیبهشت۱۳۸۹، به نقل از صادقی، هادی، اندیشه شناخت؛ ملکیان، نشریه معرفت کلامی، شماره سوم، پاییز۸۹، ص۱۰
۱۰- گفت و گوی روزنامه اعتماد با مصطفی ملکیان، سیری در سپهر اخلاق سالنامه روزنامه اعتماد ، چهارشنبه، ۲۳ اسفند ۱۳۹۱، شماره ۲۶۴۰
۱۱- ملکیان، مصطفی، راهی به رهایی، جستارهایی درباره عقلانیت و معنویت. تهران، نگاه معاصر، ۱۳۸۱، ص۷
۱۲- هاشمی، محمدمنصور، دین اندیشان متجدد، نشر کویر۱۳۸۶،ص۲۷۲
*ایرنا
|
- دوستی با مردم دانا نکوست دشمن دانا ، به از نادان دوست
- مدارای اسلام با ادیان دیگر
- گفتوگوی عاشقانهی "خسرو و شیرین" به زبان آلمانی
- گفتگوی تمدنها ، صلح و امنیت جهانی
- لبنان نماینده تمدن های گوناگون
- برخورد تمدنها
- گفتگوي تمدن ها - انسان هاي روي زمين
- روز گفتگوی تمدن ها
- قانون در طب ابن سينا، ميراث فرهنگي و حاصل گفتگوي تمدنها
- زادروز تولد آلفرد نوبل : از اختراع ديناميت تا اهداي جايزه صلح
- گفتاری از آیت الله شهید، دکتر سید محمد حسینی بهشتی / حج مسخ شده
- فرزندان آدم و حوا چگونه ازدواج کردند
- پیشنهاد آمریکا برای بازگشایی سفارتخانه در ایران
- سلمان فارسی برگرفته از ویکیپدیا ، دانشنامهٔ آزاد
- خیابان کوروش در شهرهای اسرائیل
- اهداء دیپلم افتخار انجمن دوستی ملل یونان به یک گروه ایرانی
- مقایسه «روابط جنسی قبل از ازدواج» در میان پیروان ادیان بزرگ
- ره یافتی برای تحلیل تاریخی قیام ابا عبدالله الحسین (ع)؛ "فاجعه جهل مقدس" در عاشورا؛ گفتاری از دکتر مصطفی محقق داماد
- روشنفكري ديني در تحقق اهدافش موفق بود 'گفتگو با فاطمه صادقی
- در سی ساله انقلاب همیشه در برهه حساس بوديم! انقلاب کردیم تا بتوانیم اعتراض کنیم اما ميگويند انتقاد هم نكنيد
- گفت و گوی عصر ایران با دکتر مهدی گلشنی درباره "نسبت علم و دین" علم نمی تواند خدا را نفی کند
- قدرداني واتيکان از مواضع آيت ا... سيستاني
- نسل ما نسل کورش کبير است
- پیام صلح کریسمس در "سرزمین موعود" مراسم کریسمس در بیتلحم، زادگاه عیسی مسیح
- «میرجلالالدین کزازی» در جشن بزرگداشت شب چله : کریسمس از یلدای ایران اقتباس شده است
- معصومیت از دست رفته : لزوم همدلی جهانی در مورد حقوق کودکان
- وکلند و سیدنی آغازگر جشنهای سال ۲۰۱۳ میلادی : سال ۲۰۱۳ میلادی آغاز شد
- عملكردها در زمينه حقوق انسان نبايد به تضعيف دين بيانجامد
- سيماي پيامبر اسلام حضرت محمدابن عبدالله (ص) در قرآن کريم
- حجتالاسلام مقدم : انبيا براي احترام گذاشتن به حقوق انسانها آمدهاند
- پيامبر براي چه غمگين بود ؟
- صالحی: توهین به صحابه پیامبر (ص) و همسر ایشان [عایشه] کار دشمنان اسلام است
- یادداشتی از رسول جعفریان؛ برخورد امام رضا (ع) با ادعاهای هاله نوری غالیان
- بیا تا گل بر افشانیم و می در ساغر اندازیم ... فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم
- شهر زیر زمینی «مطماطه» در تونس + تصاویر
- متن دستنویس سخنرانی «همینگوی» در مراسم نوبل ادبیات کشف شد
- پيام آيتالله هاشمي رفسنجاني به همايش بيداري قرآني
- آيتالله هاشمي رفسنجاني : استقلال و پیشرفت نیاز به همکاری احزاب، اقوام و مذاهب دارد
- حسين کرمي، جراح زبردست کليه، قاري ممتاز بين المللي و حافظ کل قرآن / قرآن نقاط تاريک زندگي ام را روشن کرده است
- امید بخشترین آیه قرآن کریم کدام است؟ «و لسوف یعطیک ربک فترضی»یعنی «و پروردگارت آنقدر به تو عطا خواهد کرد که راضی شوی»
- ازدواج فرزندان آدم و حوا چگونه صورت گرفته است ؟!
- این عالم که به پایی بود، با اعتدال در پای بود / نوروز؛ زمان بازگشت به خط اعتدال و آغاز حیات نو
- جایگاه زنان در نقاشی های صدر اسلام چگونه بود؟ از خنیاگری زنانه تا نماد بالندگی
- ارتباط مسئله شر و وجود خدا در مسحیت بر اساس دیدگاه افلاطون وآگوستین
- يكي از اهداف حضور من در بُعد سياست خارجي، كم كردن كينههاي مذهبي و تقويت وحدت بين شيعه و سني در جهان اسلام بود
- رابطه انسان و دين 1 حجتالله جودکی *
- «سفيد» مردی بر چهره «سیاه» دنیا : ميبخشم اما فراموش نميکنم / به بهانه 95 سالگي نلسون ماندلا
- اسلام در دنيای مدرن از نگاه آيتالله سيد مصطفي محقق داماد
- دين تعبدي/ حجتاله جودكي / از آنچه به آن آگاهى ندارى، پيروى مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسؤولند.
- مفهوم و گستره «اعتدال» در گفتمان ديني
- در نظر آقا نجفی قوچانی منصب و مقام ارزشی نداشت و هدف او فقط رضای خدا و خدمت به مردم بود.
- تدابیر امامصادق (ع) برای مقابله با فرقه های انحرافی و شیعیان غالی
- نقد شعار مرگ بر ضد ولایت فقیه .::نه خودش اصل دین و نه انکارش کفرآور و فسق است. کسانی که غیر از این را می گویند نیز اهل بدعت بوده و از باب نهی از منکر باید آنان را طرد کرد
- در مسير گفتوگوي تمدنها تا ائتلاف تمدنها در گفتوگو با تقي آزاد ارمکي / گفت و گوی تمدن ها ؛ گذر از تعارض به تعامل جهانی
- عضو هیات رئیسه مجلس ششم در گفتگو با "تدبیر و امید": گفتگوی تمدن ها جایگاه انقلاب را به حركت عقلاني و بشردوستانه تبديل كرد
- «اخلاق» را بر صدربنشانيم / مصطفي ملكيان
- امام؛ پیشوای سیاسی یا الگوی ایمانی ؟ و نقد آن توسط محمدعلی شاهآبادی / روزنامه بهار
- محمد تقی فاضل میبدی استاد برجسته حوزه و دانشگاه مفید قم / در حاشیه سخنان نادرست مصباح یزدی
- « انَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذهِب عَنکمُ الرِّجس اهل البَيتِ وَ يُطهِّرَکم تَطهيراً؛خداوند فقط مي خواهد پليدي و گناه را از شما اهل بيت دور کند و کاملاً شما را پاک کند.»
- نامه امام علی(ع) به مالک اشتر: ای مالک! اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی، فردا به آن چشم نگاهش مکن ، شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی
- عللِ ماندگاری و جاودانگی قیام امام حسین(ع) / حسين(ع)؛ پرچمدار اصلاحطلبي و اصلاحگري
- مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان: قیام امام حسین، قیام در برابر ظلم و استبداد بود
- دکتر معصومه ابتکار: عاشورا،مصاف عاشقان آزاد نه مقلدان موظف
- مراسم ویژه دهه دوم محرم در بنیاد امید ایرانیان / عاشورا زمانی رخ داد که جامعه اسلامی از درون پوسیده شده بود
- درس های عاشورا برای انسان ایرانی
- امروز چراغی درخشان در جهان از تابیدن باز ایستاد؛ نلسون ماندلا، «نماد آزادیخواهی» در جهان در گذشت
- هاشمی رفسنجانی در دیدار با دانشجویان : اسلام دین گفتوگو و شنیدن نظرات مختلف است
- جماران در گفت و گو با علیرضا بهشتی حسینی استاد فلسفه سیاسی : قانون اساسی مشروعیتش را از مردم می گیرد نه ولی فقیه
- دکتر محمود سریع القلم استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی : تفكر دينی اصالتاً ضدپوپوليسم است
- جواد طباطبایی : فهم ما از فلسفه سياسی ابتدایی است
- ضياء موحد : وضعیت فلسفه تحلیلی در ایران
- جریان انحرافی در شیعه و غلو درباره امام حسین (ع)
- بیست و پنجم دسامبر سالروز تولد پیامبر صلح و دوستی، مهربانی و مودّت عیسی مسیح(ع) مبارک باد.
- محمد؛ رحمهللعالمین است و برترین بنده خدا / تو آفتاب روشن حقیقت بودی در شام تیره زندگی
- آیتالله غرویان در گفتگو با سلام نو: نباید کارهای حساس به جبهه پایداری سپرده شود/جبهه پایداری میخواست جلوی اندیشه مرا بگیرد
- یونسی: نباید کسی به دلیل اعتقاد به یک دین و مذهب احساس محرومیت کند / باید همه دنیا را به صلح و آشتی دعوت کنیم
- آیات یکم تا پنجم سوره بقره (۱) تفسیر آیت الله خامنه ای از تقوا و خصوصیات متقین
- آیت الله امامیکاشانی : رییسجمهور با منطق و استدلال با دنیا سخن میگوید
- آیت الله مصطفی محقق داماد: دین رحمانی را در انقلاب اسلامی نشان دهیم
- تکرار اظهارات جنجالی در مورد نظر امام (ره) درباره «جمهوریت» و «حکومت اسلامی» از سوی مصباح یزدی: امام (ره) چون درصدد نفی حکومت سلطنتی بودند، لفط جمهوری را به کار بردند/ امام براي اقناع طرفهاي مقابل، به رأي مردم استدلال ميكنند
- سیدحسین موسوی بلده: از فیس بوک در مسیر فعالیتهای قرآنی استفاده میکنم
- آیت الله غرویان: فعالان سیاسی در اظهارنظرها، شرایط زمان را در نظر داشته باشند
- قرائتی: هم آسمان و هم زمین را از دست دادهایم/ از دین، خنده را رها کرده و به گریه چسبیدهایم
- ویژگیهای حکومت اسلامی، حاکم اسلامی، حقوق شهروندان، رابطه دولت با شهروند و … از نگاه علی(ع)
- نوروز که هرساله توسط ميليونها انسان در سرتاسر دنيا جشن گرفته ميشود پيام آور احترام، درک متقابل و صلح براي همه مردان و زنان است.
- / محمدجواد حجتی کرمانی / «آشتی ملی» و تبار ایرانی عمامه و کراوات
- بازرگان و سه گانۀ ایران، دین و دموکراسی
- نخستین گفتگوی والرشتاین در ایران
- پیام صلح و دوستی ایران برای منطقه ملتهب و آشوبزده خاورمیانه
- مولوی عبدالحمید اسماعیلزهی، سرپرست شورای هماهنگی مدارس اهل سنت استان سیستان وبلوچستان:اصل این است که افراط گرایی با اسلام سازگار نیست و اسلام دینی وسیع و معتدل است.
- مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از مداحان : در جلسات دینی به کینهورزیهای مذهبی دامن نزنید
- اعتدال و ميانهروي / منبع: روزنامه آرمان روابط عمومي
- سخنرانی منتشر نشده ای از شهید دکتر بهشتی در میان مردم قم/ مبادا بر خلاف دستور قرآن، مسلمان بودن و مسلمان زيستن را بر مردم تحميل كنيد
- سروش محلاتی تشریح کرد؛ تقابل عدالت خواهی علی(ع) با افراط گری های مریدان خود
- سه مشخصه فرهنگ آلمانی/ روحیه تیمی، تمرکز مطلق روی هدف و کادرسازی
- علی(ع) در نهج البلاغه می فرماید: خداوند سبحان حقوق بندگانش را بر حقوق خود مقدم قرار داده است، پس هر کس که برای اداء حقوق بندگان خدا قیام کند، در حقیقت، این عمل، او را به ادای حقوق الهی می کشاند.
- عبدالعزیز آل شیخ رئیس هیئت علمای مسلمانان و مفتی اعظم پادشاهی عربستان سعودی نسبت به "آسان پنداشتن ارتکاب جنایت قتل" از سوی گروههای افراطی مدعی اسلام شدیدا هشدار داد.
- صبر و ملایمت طالقانی در برخورد با مخالفان ریشه در ایمان او به پیروزی و برتری اندیشههای اسلامی داشت.
- آیت الله وحید خراسانی: استفاده از آنتن ماهواره اشکالی ندارد
- خلاصه دعای عرفه ( با ترجمه دکتر علی شریعتی )...پروردگار من! من را از شر آنان كه در زمين ستم مي كنند در امان بدار!
- تقدیر مولوی عبدالحمید از ایجاد عیدگاه جدید برای اهل سنت در زاهدان
- در آستانه عید غدیر، بررسی شاخصه های حکومت امیر المومنین علیه السلام، گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن موحدی ساوجی
- آزادي انديشه و بيان از منظر قرآن كريم/ موحدی ساوجی، عضو هیات علمی پژوهشی مرکز مطالعات قرآن دانشگاه مفید
- جاي خالي انديشههاي طالقاني/ استراتژي طالقاني براي رواج انديشههاي خالص ديني در جامعه، گفتوگو، مدارا و بحث بود
- برتری عدالت بر مصلحت در کلام علی (ع)، استاد مرتضی مطهری
- ريشه همگرایی توسعه یافتهها و واگرایی جهان سوميها در چيست؟
- بررسی علت فاجعهآفرینی دینداران در کربلا/ سروش محلاتی: بسیاری از فجایع، با انگیزه های دینی انجام میشود
- دسته بندی جامع از براهین باور به وجود خدا/ مصطفی ملکیان: ایمان به خداوند، در زمره عواطف است
- دیدگاه امام خمینی درباره تعرض به زنان بدحجاب: این گونه دخالت ها براى مسلمان ها «حرام» است
- نقش متفکران و علمای دین در پيدايش افراطيگري/ دکتر حسن اکبری بیرق
- پاسخ فاضل میبدی به رحيميان و آقاتهراني
- رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد که شیعه واقعی باید رعایت اخلاق اسلامی و احترام به همنوعان را از تعالیم ائمه (ع) بیاموزد.
- چرا جلوی رفتار خلافوحدت گرفته نمیشود؟ «اهانت به نمادهای برادران اهل سنت از جمله اتهام زنی به همسر پیامبر اسلام [عایشه] حرام است.
- اگر قرار است وحدتی پیدا شود جز در بستر اخلاق پیدا نمی شود و جز در بستر اخلاق نمی ماند
- درسهای حضرت محمدمصطفی(ص)؛ از مصلح تا حاکم/ میثم محمدی
- این مدعیان را با محمد (ص) چه کار؟ غلامعلی رجائی
- رئیسجمهور آمریکا: کشورش نه با اسلام بلکه با کسانی در جنگ است که اسلام را به انحراف کشانده اند/ مسئول خشونت و تروريسم نه اديان بلکه انسانها هستند.
- گفتمان امام موسی صدر؛ “برای انسان، گرد هم آمدهایم”
- آیا روشنفکری دینی همان روشنفکری دینداران است؟| یاسر میردامادی
- آنچه «روشنفکری دینی» نیست/ من چه غم دارم که ویرانی بود؟... زیر ویرانی گنچ سلطانی بود
- مولوی عبدالحمید، امام جمعه مسجد اهل سنت مکی زاهدان: شیعه و سنی به مشترکات، وحدت و اعتدال اتکا کنند
- سیدهادی خامنهای: عبدالعلی بازرگان جوابهای خوبی به اظهارات سروش داده است
- حکمت و حکومت؛امام علي (ع) وسياست ازمنظر نهج البلاغه* دکتر محمد جواد اطاعت
- ارائه اولین ارزیابی علمی از قیام بشر علیه خود/ دوازده دستاوردی که به پایان جهان میانجامد
- این لحظه دوباره در آینده ای نزدیک باز نخواهد گشت. معتقدم دو کشور دارای فرصت تاریخی برای حل مسالمت امیز مسئله هسته ای هستند فرصتی که نباید آن را از دست بدهیم.
- پیام تبریک یونسی بمناسبت تولد زرتشت: «زرتشت»اولین پیامآور یکتاپرستی، صلحطلبی، رعایت حقوقبشر، راستی و درستکاری در جهان بود.
- تحول معنی کلمه «عورت» در قرآن| ابوالفضل ارجمند
- تحول معنی کلمه «خاتم» در قرآن – ابوالفضل ارجمند
- فهم قرآن بدون شناخت فرهنگ عرب پیش از اسلام ممکن نیست| ابراهیم منهاج
- چگونگی سازگاری دین و عقل(1)/ منبع: مجله چشم انداز ایران شماره ۹۰ ویژه اسفند ۱۳۹۳ و فروردین ۱۳۹۴
- چگونگی سازگاری دین و عقل، پرسشی دیرین است که...(2)
- نزديكي آمریکا و کوبا پس از ۵۷ سال خصومت/ رائول کاسترو: باراک اوباما انسانی صادق است
- باید راه را دوباره تعریف کنیم| سید علیرضا بهشتی
- رضا صادقیان در یادداشتی در سایت انصاف نیوز: ایران و عربستان و واکنشهای عاطفی
- گزارشي از سفر سرمایهگذاران آمریکایی به تهران/ تكاپو براي روزهاي پس از پايان تحريمها
- ایران در «تعامل» يا «تقابل» با شرق و غرب؟ / عطا افشاریان
- مولوی اسحاق مدنی: اگر علی(ع) نبود، اسلام پیش نمیرفت
- نقش مثبت "فارسی ایر" و "انگلیسی ظریف" آنها یکدیگر را "جان" و "جواد" خطاب میکنند
- سیدحسن خمینی: بزرگترین دِین ما این است که نام امام را برای جامعه و نسل بعد، توام با آزادگی، رفاه و مشکل گشایی زنده نگه داریم.
- گزارش یک مناظره؛ از «علم و دین» تا «علمِ دینی»
- فراستخواه: مدرنیته به معنای افول دین نیست
- بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار جمعى از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور
- وحدت و اتحاد، الفت میان مسلمانان، دعوت مردم به خیر و امر به معروف و نهی از منکر، از جمله خواسته های قران از جوامع اسلامی است.
- آیت الله محمد علی ایازی: نشانی از اینکه پیامبر(ص) بخواهد فردی را به زور و با جنگ مومن کند نیست/ قرآن تنها اجازه جنگ با کفاری را می دهد که به جنگ روی آورده اند
- روایتی خواندی از بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب
- حجت الاسلام سید حسن خمینی یادگار گرامی امام گفت: راه جلوگیری از تکرار اشتباهات نسل های قبل وجود اعتماد بین نسلی است.
- بامیان در افغانستان رسما پایتخت فرهنگی سازمان سارک شد
- گفتمان اصلاحات بر پایهٔ اعتقاد به کنش ارتباطی میان فرهنگها و دولت با مردم به ارادهٔ آزاد و آزادی خواهی ذاتی انسان میرسد
- ۳ نکته برای کمتر کردن درد و رنج های زندگی/ از استاد مصطفی ملکیان
- ۳ نکته برای کمتر کردن درد و رنج های زندگی/ از استاد مصطفی ملکیان
- رهبر معظم انقلاب اسلامی: پذیراى جوان ها باشید. با روى خوش هم پذیرا باشید؛ با سماحت، با مدارا.
- باراک حسین اوباما، رئیس جمهور آمریکا با صدور بیانیه ای حلول ماه مبارک رمضان را به مسلمانان تبریک گفت.
- مربی تیم آمریکا: مردم ایران عالی هستند/ بسیار مشتاقم باز به ایران بیایم
- دکتر شهریار عدل درگذشت: شهریار عدل به هزینه خود برای ثبت جهانی تخت جمشید، چغا زنبیل و میدان نقش جهان اصفهان وارد عمل شد
- ایرانیان همچنین بر اساس آموزه های الهی خود، ارزش های انسانی و انسانیت را نیز همواره در سرلوحه کاری خود قرار داده اند.
- در گفتگویی با رئیس حوزه علمیه کاشان: نظر آیت الله یثربی درباره حجاب اختیاری و حضور بانوان در ورزشگاه
- در گفتگویی با رئیس حوزه علمیه کاشان: نظر آیت الله یثربی درباره حجاب اختیاری و حضور بانوان در ورزشگاه
- رییس جمهور اتریش: مردم ایران و امریکا توافق را تایید خواهند کرد
- اوحدی در گفتوگو با ایلنا اعلام کرد: جزییات سفر زائران به حج تمتع 94/ امسال 60 درصد پروازها مستقیم به مدینه میرود
- واشنگتن پست: آنان مبناي اعتمادسازي را گذاشتند/ نام کري و ظريف در کتب تاريخي جهان ثبت خواهد شد
- روزنامه انگلیسی ساندی تایمز مدعی شد باراک اوباما قصد دارد در سال 2016 به تهران سفر کند
- آیت الله هاشمی: گره های بی ربط سیاست خارجی بعد از توافق باز خواهد شد
- ترجمه فارسی/ متن کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)
- کری نمی توانست کلمات را ادا کند اما در نهایت بغض خود را فرو خورد و گفت: «من به جنگ رفتم و برایم روشن شد که دیگر هیچ وقت نمیخواهم به آنجا بروم»
- اوباما: توافق با ایران فرصت تاریخی است/ دو راه بيشتر مقابل ما نبود؛ جنگ يا ديپلماسي
- وزیر خارجه بریتانیا اعلام كرد: سفارت انگليس در تهران بازگشایی ميشود
- فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا در مصاحبه با روزنامه ال موندو خاطرنشان ساخت که در صورت عدم توافق هسته ای، حمله نظامی جایگزین آن بود.
- باراک اوباما و دیوید کامرون عید فطر را به مسلمانان جهان از جمله مسلمانان آمریکا تبریک گفتند.
- روحانی در تماس تلفنی نخست وزیر انگلستان: خواهان توسعه روابط بر مبنای منافع و احترام متقابلیم
- وزارت خارجه ايران منتشر كرد؛ متن کامل و ۵ ضمیمه برنامه جامع اقدام مشترک
- بازخوانی نامه تاریخی امام(ره) درباره موسیقی و شطرنج: با برداشت بعضی ها از اسلام مردم باید بروند در صحراها زندگی کنند
- نقد حال تشیّع: امیدها و نومیدی ها/ سخنرانی دکتر سیدحسین مدرسی طباطبایی درمونتریال کانادا
- «ای خدا! تو خوب می دانی که ما برای قدرت طلبی، یا دنیا خواری قیام نکردیم، بلکه خواستیم احکام روشن دین تو را به کار بندیم، و کشور اسلامی را اصلاح کنیم،
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام » رابطه با آمریکا، مستلزم جبران گذشته و قدمهای جدید آمریکا به سوی ایران است
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام » رابطه با آمریکا، مستلزم جبران گذشته و قدمهای جدید آمریکا به سوی ایران است
- آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای هاینس فیشر رئیسجمهور اتریش: تاکنون صحبتهایی از طرف دولتهای اروپایی مطرح شده است، اما باید منتظر آثار عملی این اظهارات بود.
- روحانی دوم مهر به نیویورک میرود: امروز جهانیان آماده شنیدن پیام صلح آمیز مبتنی بر حقوق متقابل هستند.
- مباهله رسول اكرم (صلي الله عليه وآله) با مسيحيان نجران: . شما را دعوت میکنم که از ولایت بندگان خدا خارج شوید و در ولایت خداوند درآیید
- سروش محلاتی در پیش همایش بین المللی حقوق و حکومت دینی در اندیشه امام خمینی(س): عده ای از زمان تدوین قانون اساسی بنای تعارض با اندیشه امام را گذاشتند/ برخی حق تعیین سرنوشت از سوی مردم را به رسمیت نمی شناسند
- گزارش جماران از میزگرد «مبانی فقهی حق الناس بودن رأی مردم»؛ فخار طوسی: نظریه حق الناس بودن رأی مردم وجوه قابل تفسیری دارد/ قاضی زاده: شرط مشروعیت حکومت اقبال مردم به آن در قالب رأی است
- گزارش جماران از میزگرد «مبانی فقهی حق الناس بودن رأی مردم»؛ فخار طوسی: نظریه حق الناس بودن رأی مردم وجوه قابل تفسیری دارد/ قاضی زاده: شرط مشروعیت حکومت اقبال مردم به آن در قالب رأی است
- پژوهشی در موانع عملی وحدت| سیدمحمدعلی ایازی
- به بهانه اهدا جایزه صلح نوبل به تونس؛ جهان، صلح مردمی میخواهد
- رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از دانشجویان و استعدادهای برتر: حضور انبوه نخبگان جوان و حرکت عظیم و پرشتاب علمی و فناوری که آغاز شده است، آینده ای روشن و همراه با پیشرفت و اقتدار و نفوذ روزافزون معنوی در منطقه و جهان خواهد بود
- بررسی آداب عزاداری در گفت و گوی جماران با حجت الاسلام والمسلمین غرویان؛ مردم در مجالس عزاداری که حرف های تفرقه انگیز گفته می شود، ننشینند/ جهانیان عزاداری ما را می بینند پس امام حسین(ع) را درست معرفی کنیم
- حجه الاسلام عبدالرحیم اباذری: اصول گرایی و اصلاح طلبی در نهضت حسینی
- آیتالله سید محمد علی ایازی استاد حوزه و دانشگاه و قرآن پژوه: این نیست که بگوییم اصل در اسلام جنگ است. اتفاقا اصل صلح و پیشگیری از خونریزی است. بدینجهت نه امام حسین(ع) هیچگاه میخواسته وارد جنگ شود و نه امام حسن(ع).
- سنت اسلام لیبرال به چه معناست؟ نگاهی به کتاب سنت اسلام نواندیش در ایران
- وزیر خارجه آمریکا از مسجد «سلطان» و قرآن تاریخی که در آن نگهداری می شود در «آستانه»، پایتخت قزاقستان بازدید کرد.
- مولوی عبدالحمید: مشترکات شیعه و سنی غیرقابل شمارش و اختلافات جزئی است/ به امام حسین(ع) اقتدا میکنیم و جلوی افراطگری ایستادهایم
- حجت الاسلام والمسلمین مسعود ادیب از مدرسین برجسته حوزه و دانشگاه و شرح و تفسیر سوره مبارکه عصر
- یونسی: کوروش به پیروان ادیان امنیت داد/ «ایران مهد همزیستی مسالمت آمیز ادیان»
- «و کذلِکَ جَعلناکُمْ اُمَّةً وَسَطاً»؛ «و این گونه شما را امت میانه قرار دادیم». (بقره: ۱۴)
- رئیس جمهوری: بله امکان پذیر هست که بین ایران و آمریکا یک رابطه غیرخصمانه و بدون تنشی برقرار شود/ کلید این کار در واشنگتن است و در تهران نیست. اگر این کلید در تهران بود من حتما از آن استفاده می کردم
- باراك اوباما با حضور درمسجدی در آمریکا، ضمن ابراز نگرانی از افزایش آزار مسلمانان، اسلام را حامل پیام صلح دانست و از رسانه های آمریکا خواست به جز انتشار حوادث مربوط به شمار اندکی از افراط گرایان منحرف، پیام صلحطلبانه اسلام و مسلمانان واقعی را به تصوی
- یک آموزگار فلسطینی به دلیل تلاش و فعالیت های آموزشی، جایزه نوبل بهترین آموزگار جهان را به دست آورد.
- دیپلماسی ایران در قبال آمریکا/ با امریکا چه کنیم؟/ «شاه کلید» یک رابطه خاص/ «سید حسین موسویان» استاد دانشگاه پرینستون امریکا
- ایران، کشوری هسته ای، اما متعهد به صلح جهانی/ پایان «جان سخت ترین بحران»/نقطه ای طلایی در تاریخ دیپلماسی جهان
- باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده فرا رسیدن نوروز ۱۳۹۵ را تبریک گفت. او گفت امیدوار است دوستی بین مردم ایران و آمریکا به رشد خود ادامه دهد.
- دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی به مناسبت سالروز تولد پیامبر بزرگ زرتشتیان پیامی صادر کرد.
- علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی به مناسبت سالروز تولد پیامبر بزرگ زرتشتیان پیامی صادر کرد.
- کنسرت موسیقی سنتی ایرانی همزمان با جشن باستانی نوروزی توسط گروه صبا در شهرهای مختلف یونان برگزار شده است.
- حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن معزالدینی امام جمعه موقت یزد: ساختن جامعه، حلم، رحمت، عفو و سعه صدر میخواهد/ باید با توجه به مشترکات فراوان گرد هم بیاییم، هم خودمان حرف بزنیم و به دیگران اجازه دهیم حرف بزنند و آنچه میتواند موفقیت بیاورد، اعتدال است
- عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی گفت: در گذشته برخی حتی با داشتن تلویزیون و رادیو مخالف بودند و آن را حرام تلقی میکردند ولی با آمدن جمهوری اسلامی برخی از این کجفهمیها از بین رفت.
- مولانا عبدالحمید روحانی، امام جمعه اهلسنت زاهدان: مردم ایران «دارای تمدن دیرینه هستند و هرگز در تردد حجاج بیتالله الحرام مزاحمت ایجاد نخواهند کرد».
- سید مصطفی محقق داماد در هفتمین اجلاس مجمع جهانی اسلام در یزد: ریشه اتفاقات و جنایتها در کج اندیشی های دینی و برداشتهای غلط از ظواهر دین است و جای انکار نیست.
- ایت الله امجد در مراسم احیای شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان مطرح کرد: کسی می تواند امر به معروف و نهی از منکر کند که دو شرط "عقل" و " اعتدال" را داشته باشد/ اگر عدالت را در جامعه رعایت کنیم بسیاری از مشکلات حل می شود
- دومین جلسه از سلسله درسگفتارهای «حقوق شهروندی؛ جستاری در طریق پرچالش علوم انسانی»،امکان حقوق شهروندی در جامعه دینی
- نگاهی به آثار و فعالیت های ابوریحان بیرونی خالق نظریه های ماندگار
- سردار رحیم صفوی فرمانده پیشین سپاه و مشاور و دستیار ارشد رهبر انقلاب: «پیشنهاد من این است که ما باید روابط مان را با کشورهای عمان، کویت و قطر بیشتر کنیم و در رابطه با سعودی ها مدارا کنیم. ما به هیچ وجه نباید به سمت تنش با سعودی ها حرکت کنیم.»
- عاشورای حسین (ع) نماد چيست؟ فرهنگ حسینی؛ فرهنگی ضد افراط گرایی/ محمد توکلی
- روز کوروش کبیر، بزرگداشت یکتاپرستی، آزادمنشی، مدارا، صلحدوستی، خردورزی، مردمداری، کشورداری و انساندوستی، و میراث مشترک ایرانیان با هر دین و زبان و از هر قوم است.»
- برای صلح بين اسرائیل و فلسطین اوباما - کری در کسوت نلسون ماندلا؟ روزنامه بهار/ امید پورعزیز
- بازخوانی یک اندیشه/ هاشمی رفسنجانی: هیچ مشکلی با اقلیتهای مذهبی به ویژه مسیحیان ایران نداشتیم و نداریم
- نماینده زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی: فرهنگ ایران در جهت احترام به انسانیت به گونهای است که همه ما در کنار هم زندگی میکنیم و برای پیشرفت کشورمان تلاش میکنیم.
- یونسی: توسعه کشور نیازمند مشارکت همه اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی است
- پنج نشانه چرخش عربستان/ به گزارش دنیای اقتصاد، نشانههایی از نرمش ریاض در قبال تهران در حال هویدا شدن است.
- در گفتوگو با جاوید قربان اوغلی مطرح شد: روایتی از تجریه آشتی ملی در آفریقای جنوبی
- کاروان سرزمین برادری در پایان این سفر، که نشان دهنده وحدت میان شیعه و سنی است، به اقامه نماز جمعه در کنار مردم و روحانیون اهل سنت خواف پرداختند.