برنامه ديدار با سيدحسام الدين سراج در قالب يکي از سري نشست هاي گفت وگوي هنر، با حضور مخاطبان اين خواننده و شاعراني چون سهيل محمودي در فروشگاه مرکزي شهر کتاب برگزار شد. سراج در ابتداي سخنان درباره شروع علاقه مندي اش به موسيقي گفت: علاقه مندي من به موسيقي از ني نوازي استاد حسن کسايي بود. زمان قديم مثل امروز نبود و تک نوازي‌ها نيم ساعت به طول مي‌انجاميد. گاهي در تک نوازي يک دستگاه را به طور کامل مي‌شنيديم. من در جواني قاري قرآن بودم. البته تجويد را به طور کامل بلد نبودم، اما در صف مدرسه، قرآن مي‌خواندم. صداي ني هم که ديگر عامل ورودم به موسيقي بود.

اين کارشناس ارشد رشته معماري در ادامه درباره موسيقي پاپ قبل و بعد از انقلاب گفت: از دوستاني که امروز موسيقي پاپ کار مي‌کنند، عذر مي‌خواهم، ولي بسياري از قطعات موسيقي پاپي که امروز منتشر مي‌شود، آزاردهنده است. فرم صدا و ريتم امروز موسيقي پاپ مان به گونه اي است که روان انسان را آزار مي‌دهد. ملودي هاي پيش از انقلاب، جمله بندي درست داشتند و کلام خيلي حساب شده بود.اين محقق حوزه پژوهش هنر گفت: کم کم و به مرور، حافظه موسيقايي نسل جديد کشورمان آن موسيقي را که به عنوان هويت خودمان مي‌شناسيم، به جا نخواهد آورد. چون رسانه هايمان در اين زمينه دوز مناسبي ندارند. وقتي سوار ماشين هستم، در کانال هاي راديويي دنبال يک شبکه مناسب براي گوش کردن مي‌گردم و در نهايت هم به راديو قرآن مي‌رسم. قديمي‌ها و پيرمرد و پيرزن‌ها حافظ را از بر بودند. گاهي معني را به طور کامل نمي‌دانستند، اما از آهنگ کلام و وزن آن لذت مي‌بردند و به ما هم منتقلش مي‌کردند. موسيقي ما بايد اول از همه عادت شود و با آن انس گرفت، بعد منتقل شود. ولي موسيقي پاپي که امروز مي‌شنويم، ريشه در هويت موسيقايي ايراني ندارد و آن ربع پرده‌ها و ديگر مولفه‌ها را ندارد.وي گفت: چندي است در موسيقي پاپ، دشتي را مطابق با گام مينور مي‌گيرند؛ در حالي که موسيقي سنتي مي‌گويد در دشتي بايد فاصله‌ها را رعايت کني. موزيسين پاپ نمي‌تواند کار خودش را با موسيقي سنتي تلفيق کند؛ چون شناختي از آن ندارد و اين شناخت هم فقط با انس ايجاد مي‌شود. يک نکته جالب هم بگويم و آن اين که چندي پيش رفته بودم بستني بخرم. فروشنده به من گفت: سنتي مي‌خواهيد يا پاپ؟ يعني همه چيز سنتي و پاپ شده است. به هر حال طعمي که موسيقي سنتي دارد، با طعمي که پاپ دارد، متفاوت است. درک کردن موسيقي سنتي هم در واقع همان ضرب المثلي است که مي‌گويد: «يدرک و لايوصف» يعني درک مي‌شود ولي قابل توصيف نيست.

رسانه هايمان در زمينه موسيقي سنتي و پاپ دوز مناسب ندارند

سراج در بخش ديگري از سخنانش گفت: کاري که آتاتورک در ترکيه کرد، اين بود که فقط فونت را تغيير داد، ولي زبان را عوض نکرد. اين تنها نحوه نگارش ترک‌ها بود که تغيير کرد. بسياري از اساتيد خط ثلث و نسخ در

ترکيه بودند، ولي اگر امروز در خيابان هاي استانبول قدم بزنيم، جوانان ترک را مي‌بينيم که هيچ چيز از تابلوهاي ثلث و نسخ قديمي شان نمي‌دانند. چون ارتباط با گذشته شان قطع شده است. ما هم اگر نحوه گويش رسانه هايمان انگليسي شود، بعد از مدتي آرام آرام انگليسي مي‌شويم و ديگر نه قرآن را مي‌فهميم نه حافظ را. در زمينه موسيقي هم همين طور است و تا حدودي اين اتفاق دارد مي‌افتد. من نمي‌گويم با موسيقي پاپ مخالف هستم، بلکه مي‌گويم درصدي که رسانه هايمان براي پخش اين دو به کار مي‌گيرند بايد حساب شده باشد. اگر ۱۰ درصد موسيقي سنتي داشته باشيم ۹۰ درصد پاپ، به فرهنگ خودمان ظلم کرده‌ايم.

خواننده آلبوم «نرگس مست» در بخش ديگري از سخنانش گفت: برخي تصور مي‌کنند که موسيقي و مذهب باهم منافات دارند. در حالي که اين دو در طول همديگر هستند. موسيقي ريشه در فطرت دارد همان طور که دين در فطرت انسان‌ها ريشه دارد. در هر دو هم زيبايي وجود دارد. موسيقي مشي جمالي حق تعالي است. جامي در اين زمينه شعري دارد که در آن اشاره مستقيمي به اين موضوع کرده است. در اين عالم تجلي حق با عوامل مختلف صورت مي‌گيرد. موسيقي هم نوعي از تجلي حضرت حق است، زيبايي دارد و مي‌تواند انسان را تحت تاثير قرار بدهد. بنابراين مي‌تواند در خدمت اهداف متعالي باشد.

سنتي مترادف قديمي و کهنه نيست

وي گفت: برخي معتقدند خواننده اي که به اسم خواننده مذهبي معروف شد، گروهي از مخاطبانش را از دست خواهد داد، اما من معتقدم بايد در جست وجوي حقيقت بود. دليل گفته شدن اين حرف‌ها هم اين است که نوعي دين گريزي در برخي جوانان امروز کشورمان وجود دارد و دليل اين امر هم آن است که ريا و تزوير در جامعه مان زياد شده است. به همين دليل است که جوانان گرايشي به اين گونه مسائل و مسائل مذهبي در موسيقي نشان نمي‌دهند. در حالي که اگر بزرگان و عاقلان، مذهب را واشکافي کنند، جوانان صد درصد به آن گرايش خواهند داشت چون مطابق با فطرتشان است.سراج در بخش ديگري از سخنانش گفت: سنتي را مترادف قديمي و کهنه نگيريد. سنت يعني روش؛ روشي که سينه به سينه منتقل شده تا رسيده به شما.

اين پژوهشگر هنر درباره ارزش هنر و سختي زندگي هنرمندان گفت: يک بار يکي از دوستانم گفت کاري به ديگر کارها نداشته باش. فقط رقم روي چک را ببين و برو بخوان! من پرسيدم پس تکليف هنر چه مي‌شود؟ آن دوست هم گفت امروز همه راه‌ها به رم ختم مي‌شود. خوب است توجه کنيم که حافظ هيچ وقت از راه شعر ارتزاق نکرد و اگر چنين کرده بود تا به حال بايد مجموع ثروتش از بيل گيتس و استيو جابز هم جلو مي‌زد. شعر حافظ محل ارتزاقش نبود، بلکه براي هدف ديگري بود که شعر مي‌گفت. خود حافظ درباره شعرش مي‌گويد: شعر حافظ از زمان آدم اندر باغ خلد/ دفتر نسرين و گل را زينت اوراق بود. جالب است که هرکسي ادعايي درباره خودش داشته باشد، مردم از او کناره مي‌گيرند، اما وقتي حافظ از خودش تعريف مي‌کند، مردم خوششان مي‌آيد.

وي در پايان گفت: به نظر من هنرمند يا شاعر بايد در توليد اثرش، مولفه هايي را در نظر داشته باشد که يکي از آنها مطابق حديثي از اميرالمومنين(ع) است. ايشان مي‌فرمايد يار مظلوم و دشمن ظالم باش. اين بايد يکي از ويژگي هاي انتخاب هنرمند باشد. اگر دقت کرده باشيم، هميشه آن هنرمندان و شاعراني نزد مردم محبوب بوده‌اند که در جبهه افرادي بودند که به آن‌ها ظلم شده بود