مدارا و عدالت؛ معبر توسعه/ دکتر جلال جلالی زاده |
هر ایرانی که این سروده حافظ شیرین سخن را می خواند که فرموده “با دوستان مروت با دشمنان مدارا” فورا ذهنش به سوی آموزه های دینی می رود که حافظ این سخن را بی دلیل نگفته بلکه این سروده و توصیه ناشی از تجارب طولانی و سیر و تتبع در منابع غنی اسلامی است که از پیامبر (ص) وشاگردان وخانواده اش به ما رسیده و در می یابد که عمل به تعالیم اخلاقی و دینی موجب همبستگی و تعاون و همدلی در بین همه افراد شده و زنگارها و کدورت ها و بدبینی ها را از دل ها و جان ها می زداید. در این میان فرمایش اخیر مقام رهبری در رابطه با لزوم مدارا و رعایت جانب عدل و انصاف با پیروان سایر ادیان و رعایت حقوق آنان ناخودآگاه ما را به نکته ای دیگر رهنمون می سازد و آن این است که تاکید بر مدارا با دیگر ادیان به طریق أولی توصیه به مدارا با هموطنان و پیروان مذاهب مختلف اسلامی را نیز در خود گنجانیده است چنانکه از تاکیدات و فرمایشات دیگر ایشان نیز استنباط می شود. بر این مبنا اگر به زندگی و سیره پیامبر به عنوان الگوئی اعلی بنگریم خواهیم دید که سراسر زندگی ارزشمند و پر برکتشان مملو از نکات آموزنده و درخشان برای همه نسل ها وهمه افراد در طول زندگی است.
انسانی که به قول علمای اخلاق ترکیبی از قوای مختلف شهوانیه وغضبیه است آیا اگر فکری به حال او نشود ویا خود در پی کنترل آن ها وایجاد اعتدال در بین آن ها نباشد می تواند زندگی آرامی داشته باشد؟ زندگی انسانی وزیستن در مناطق گرمسیر وسردسیر از خط استوا گرفته تا قطب شمال وعادت کردن به شرایط زیست محیطی مختلف نشان دهنده استعداد خوگرفتن با وضعیت های گوناگون وآماده شدن برای پذیرش احکام و تعالیمی است که می تواند در تعیین سرنوشت انسان موثر باشد و این یعنی عمل کردن به آداب اخلاقی و متخلق شدن به روش ها و رفتارهای ارزنده هر چند با سختی ودشواری همراه باشد ناممکن نیست. بر این اساس می توان جامعه ای اخلاقی را بنا نهاد، می توان با صداقت وعدالت زندگی کرد، می توان با آرامش و صلح در کنارهم زیست و از حقوق یکدیگر دفاع کرد، نسبت به دیگران ایثار ورزید. مهر و مدارا نسبت به دیگران مشکل نیست فقط نیازمند فراهم شدن زمینه مساعد و ایجاد بستر و تهیه شرائط مختلف است. اینکه چگونه پدر ومادر نسبت به فرزندان خود مهر می ورزند و چرا یک مربی برای تربیت کسی که به او سپرده شده از هیچگونه کمکی خودداری نمی کند و تلاش می کند تا موانع رشد را از سر راه او بردارد ومنافع و مصالح لازم را برای او تامین کند باید سرمشق و الگوی رفتاری ما شود. اگر جامعه در مقیاس وسیعتری چنین حسی را ایجاد کرد که همه نقش پدر ومادر و مربی را ایفا کنند و آنچه را که برای خود می خواهند برای دیگران بخواهند به یقین می توان گفت که جامعه به شکل یک بنای مستحکم ومنسجمی در خواهد آمد که هیچ عامل شکننده اخلاقیات در آن نفوذ نخواهد کرد. پس باید به دنبال استحکام بنای اخلاق در جامعه بود واین بنا بدون تلاش وفراهم کردن مصالح و مواد لازم آن ممکن نخواهد شد. گذشت و سعه صدر و مدارا و مهربانی از عواملی هستند که می توانند در بسیاری از موارد که قوه غضبیه و منفعت طلبی یا خودپرستی و حب ذات می خواهند همه منافع ومحصولات فکری و مادی را به خود اختصاص دهند و فضا را بر دیگر افراد ببندند و از رشد و ترقی و تعالی دیگران جلوگیری کنند به یاری انسان آمده و او را از سقوط در ورطه بدبختی و بی اخلاقی نجات دهند. بدین سان است که اگر ابنای بشر در طول تاریخ و در مقابل انواع شرور و جنگ ها و تنازع بقا کوتاه نمی آمدند و یا قوه عاقله را بر دیگر قوا حاکم نمی کردند هرگز اعتدال و تعادلی در حیات انسانی ایجاد نمی گشت و بر اثر عدم توازن قوا و تاخت وتازهای پی در پی خودخواهانه زندگی به جهنمی مبدل می شد. اما رهنمودهای پیامبران الهی و تحریک فطرت بشری وبهره گرفتن از نیروی عقل همیشه بر همزیستی مسالمت آمیز با رعایت حقوق دیگران و مدارا نسبت به همنوعان تاکید نموده تا انسان ها بتوانند با احساس مسئولیت عمیق اجتماعی و برقراری پیوندهای سیاسی واقتصادی از تکروی وانحصار طلبی مستبدانه خودداری نمایند . مروری بر آیات واحادیث فراوانی که در این مورد وارد شده دلالت دارد که مدارا دارای شقوق مختلفی است که از مدارا بر نفس خود تا جامعه و حکومت گسترش پیدا می کند. مدارا هر چه از سوی اقویا نسبت به ضعفا در پیش گرفته شود جنبه های ارزشمند بیشتری خواهد داشت، چون مهربانی ومدارا از سوی افراد ناتوان و ضعیف معمولا حمل بر ناتوانی، ترحم طلبی یا مسائلی نظیر آن می شود. از این رو باید این فکر و رویه را از مدارس به دانش آموزان آموخت و جامعه را از اوان کودکی تمرین داد. وظیفه سنگینی که بار اصلی آن بر دوش حکومت است گرچه در مراتب بعدی مداراجویی و حسن خلق بزرگان نیز سرمشقی برای بقیه جامعه است و چه بهتر که مسئولان با تمسک به این توصیه مقام رهبری به تمرین مهر ومدارا بپردازند تا دیگران به آنان تأسی جویند و این اخلاق در جامعه محقق گردد. و چه خوب می توان این قسم از اخلاق را نهادینه کرد و جامعه را به بزرگترین وصف متصف نمود. امروز مهمترین مشکل جوامع عدم تحمل و خشونت طلبی است که بهترین وسیله برای مبارزه با آن مجهز شدن به سلاح مهر ومداراست. سلاحی که می توان با آن همه موانع توسعه فکری واقتصادی واجتماعی را از بین برد و از آن سپری ساخت تا جامعه را از همه گزندها مصون بدارد. جامعه ما هم طبیعتا باید به پندها و نصائح قرآنی حافظ عمل کند و مدارا را سرلوحه اعمال خود قرار دهد. چرا که مطمئنا ملتی متخلق به این اخلاق حسنه گام های بلندی به سمت توسعه می پیماید. در سرزمینی متکثر الاقوام و المذاهب چون ایران اگر مردمانش مدارا و محبت و عدالت را از هم دریغ کنند از درک افکار متنوع عاجز می مانند و به مرور از مسیر تفاهم و دوستی خارج می شوند. لذا مهرورزی و مدارا فضیلتی است برای همگان به ویژه مسئولان تا چتر محبت و انصاف خود را بر همه بندگان خداوند بگسترانند. |
- مدیریت و بازاریابی در گفت و گو با دكتر علی مختاری
- ارتباط بهره وری در سازمان و کیفیت زندگی کاری کارکنان / حمید رضا موحدی زاده کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی
- معرفی دکتر علی مختاری عضو هیآت علمی دانشگاه جامع علمی ، کاربردی استان خراسان رضوی
- رفق و مداراي علي عليه السلام
- رفق و مدارا در سيره نبوي
- مدارا كردن با مردم نصف ايمان است و نرمي با ايشان نصف زندگي مطلوب است
- آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی، در همایش
- «کشتن یک نفر معادل کشتن آدمیان است» و نیز خطاب به همه انسانها فرموده است: «والله یدعوا الی دارالسلام: و خداوند بندگانش را به سوی دار امنیت و سلامت دعوت میکند».
- سيد علي ميرفتاح در اعتماد نوشت: مرگ حق است و حق با خودش مهر و آشتي ميآورد و مهرباني و دوستي و... خدا همه را ببخشد و بيامرزد،
- یادداشــــت: کارنامه یک انقلابی مدارا طلب.........آفرین چیت ساز اول
- سپهر سحابی از پنجره خانواده اش: به ياد دکتر يدالله سحابی؛ مبارزی مصلح
- سخني با فارسها و عربهای پاکنهاد/ بيماري دوره كودكي بشر/ علی ربیعی (علی بهار)
- واکنش رییس جمهور به حمله به مطهری؛ منطق دولت مروت با دوست و مدارا با دشمن است
- دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور: منطق دولت «با دوستان مروت با دشمنان مدارا» است
- و تمرین کنیم که سیاست، هنر است... عرصه سیاست و مذاکره؛ عرصه برد - برد است/ احسان یوسفی
- عوامل موثر بر پیشرفت یک کشور چیست؟ ۳۰ ویژگی که یک کشور را قدرتمند میکند
- حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری: امروز مردم از روحانیت عمل و اخلاق را با هم میخواهند و ما نباید خود را از مردم جدا کنیم.
- نگاه رحمانی در قالبی روحانی/ نویسنده: احمد مسجد جامعی
- پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی(ع) گفت شما میتوانید ولی باشید اما باید مردم شما را بپسندند چرا که واقعاً رأیگیری و خواست مردم اصل معتبری است.
- انسان و آزادی در باور شهید بهشتی
- حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری: دعا کنیم خدا کینه را از دلهایمان بیرون کند
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه تابوی مذاکره مستقیم با آمریکا شکسته شده است، بازگشایی سفارت این کشور در تهران را «غیرممکن» ندانسته است.
- اکنونکه ما به درستی با دشمنان راه مدارا و گفتوگو را پیش گرفتهایم، جا دارد با دوستان داخلی نیز مروت و انصاف و حداقل همان مدارا را پیشه کنیم.
- دوهفته نامه آیت ماندگار با خط و مشی اصلاح طلبانه اما فارغ از سیاست زدگی های مرسوم در فضای رسانه ای کشور برای مخاطبان عرضه خواهد شد.
- صلح و آرامش چگونه به خاورميانه بر ميگردد؟ عربستيزي و فارسستيزي نتيجهاي ندارد/ اختلاف و نزاع بين ايران و عربستان برندهاي ندارد
- آیت الله یثربی: بگذارید کشور به سمت پیشرفت حرکت کند، بگذارید امنیت اداری، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در جامعه حاکم شود، بگذارید اهل فکر و نظر حرف شان را بزنند، همه به انقلاب و نظام علاقمندند
- یادداشتی از سیدحسین موسویان: چرا ایران به آمریکا بیاعتماد است و چه باید کرد
- فتاحی، رئیس فراکسیون اهل سنت در گفتوگوی تفصیلی با ایلنا: من دوست دارم مردم در رفاه باشند و منابع و گاز این کشور از آن مردم باشد و اسیر سیاستهای کرملین نباشیم./ میخواهم کشورم با اسلام اعتدالی اداره شود
- به مناسبت بیست و یکمین سالروز درگذشت/ متن کامل وصیت نامه مهندس بازرگان
- سیدحسن رسولی 15 اسفند ماه در گردهمایی اصلاحطلبان و حامیان دولت خراسان رضوی: اتحاد میان اصلاح طلبان باید به عنوان یک سرمایه حفظ شود
- مهندس حسین امینی، رئیس بنیاد امید ایرانیان در خراسان رضوی: امید است مجلس دهم مجلسی با تفکر ملی باشد، سرمایه ملی را به خدمت بگیرد و همراه دولت باشد. قوانین را در راستای کمتر کردن مشکلات جامعه تصویب کند و گامهای موثری در جهت رفع معضل بیکاری جوانان برد
- دکتر عارف، رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در مشهد: ما اعتقاد داریم پس از انتخابات رقابت تمام شده و زمان رفاقت است تا با همراهی یکدیگر برای دغدغههای مشترک تلاش کنیم.
- اینک در نوروز باستانی، یک بار دیگر، با هم میثاق میبندیم که به یمن قدوم این عید تحولآفرین که «احسن الحال» دعای قلبی همه ما در کنار سفرههای هفتسین است، حقیقت، صداقت، صلحجویی و احترام به خردجمعی راجایگزین ناراستی،دروغ،جنگطلبی و خودمحوری میسازیم
- رییسجمهوری در نشست مشترک اقتصادی بازرگانان ایران و پاکستان، تاکید کرد که سیاست جمهوری اسلامی ایران، تعامل سازنده با جهان و همسایگان و از جمله پاکستان است./ علاقمند به ادامه تنش با عربستان نیستیم/ اگر مشکلی بین دو کشور است باید حل و فصل شود
- راه توسعه و پیشرفت چیست؟ باید تمرین مدارا کنیم و یاد بگیریم “اختلاف نظرها”، “تفاوت سلیقه ها” و حتی “خطاها”ی دیگران را تحمل کنیم و با ایشان مدارا نماییم.
- قرارداد اجتماعی/ مصاحبه دکتر محمود سریعالقلم با «سیاستنامه»
- سخنان متفاوت یک دانشجو در دیدار رهبری: شیوه تعامل با من و امثال من چگونه باید باشد؟ به عنوان عضو کوچکی از جامعه ی حقوقی کشور، این درس را از اساتید خود آموخته ام که «دفاع از حقوق افراد، لزوما به معنای دفاع از گفتار و رفتار ایشان نیست، اما ضرورتی انکار
- علی ربیعی، وزیر کار و امور اجتماعی: ما باید با مدارا در کنار هم کارکنیم، چراکه برای حل مسائل ایران، نیاز به اجماع داریم و دولت بر این سیاق تلاش خود را تداوم میبخشد.
- نوسازي جامعه مدني ايران ١٤٠٠/ كار نا تمام شيخ حسن روحانی/ برگرفته از سایت بهارنیوز
- معاون سیاسی استاندار خراسان رضوی: تحمل و مدارای سیاسی در دولت یازدهم افزایش پیدا کرد
- به مناسبت19 شهریور سالروز عروج آیت الله طالقانی/ طالقانی مظهر مهر و مدارا
- به مناسبت19 شهریور سالروز عروج آیت الله طالقانی/ طالقانی مظهر مهر و مدارا
- راز محبوبیت آیتالله طالقانی/ اثری از استاد غلامعباس توسلی
- فریدون مجلسی در گفتوگو با امید ایرانیان: رفرم مشروطیت،فریب روشنفکران خود را خورد/ اصلاحات استمرار مشروطه است.
- وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سابق کمیته اجتماعی شورای عالی امنیت ملی و معاون وزیر اطلاعات در دولت اصلاحات میگوید که ایران در زایشگاه تروریسم زیست میکند.
- گفتوگو با صادق زیباکلام به نقل از «شرق» اگه روحانی بخواهد بیايد، باید از او حمایت کنیم و این در گرو این است که رهبری اصلاحات دور دوم از ایشان حمایت بکند که توصیه میکنم اين كار را بکند.
- 25 آبان (16 نوامبر)؛روز جهانی تساهل و مدارا/ اعلامیه اصول مدارا در شش ماده (مفهوم مدارا، مدارا و دولت، ابعاد اجتماعی، آموزش و پرورش، تعهد برای عمل، روز جهانی مدارا تنظیم شده است.
- او آموزگار بزرگ مهر و مدارا بود/ خداحافظ آیتاللهِ صبور!/ اسماعیل حسینپور
- مدارا، بیش از هر چیز، گرایش ذهنی است که حاصل شناخت حقوق بشر جهانی و آزادیهای بنیادی دیگران است.
- سال 1398 سال نوعدوستی، انعطاف و گشایش در مدیریت شهری نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده*
- حمیدرضا موحدی زاده، نایب رئیس شورای شهر مشهد: برخورد نامناسب با سرمایههای اجتماعی باعث کاهش مشارکت مدنی مردم میشود