فریدون مجلسی در گفتوگو با امید ایرانیان: رفرم مشروطیت،فریب روشنفکران خود را خورد/ اصلاحات استمرار مشروطه است. |
صبا شعردوست: ۱۴ مرداد سالگرد امضای فرمان مشروطه است و اکنون در آستانه 110 سالگی این اتفاق بزرگ هستیم که میتوان گفت که بزرگترین دستاورد دموکراسی در تاریخ این بوده است. دستاوردی که البته بر سر آن بحث و بررسیها زیاد است تا آنچه که برخی معتقدند که دموکراسی را نمیتوان بزرگترین دستاورد مشروطه دانست. از سوی دیگر اما اتفاقی که با عنوان بزرگترین دستاورد یاد میشود را برخی به عنوان انقلاب و عدهای دیگر با عنوان جنبش میپذیرند. اما در این راستا نیز بحث و چالش زیاد است. چه آنکه برخی از مشروطه را به عنوان جنبشی موفق در تاریخ ایران قبول دارند. فریدون مجلسی، تحلیلگر تاریخ سیاسی با بازخوانی بخشی از تاریخ از مشروطه به عنوان یک جنبش یاد میکند. جنبشی که شکست نخورد و دستاوردهایش در سالهای بعد به خوبی ادامه پیدا کرد. مشروح گفتوگوی امید ایرانیان با فریدون مجلسی در ادامه میخوانید:
آقای مجلسی ،به نظر شما چرا برخی اصرار دارند که از مشروطه به عنوان یک انقلاب نام ببرند؟ اصولاً به نظر شما مشروطه یک انقلاب است؟ ببنید آنچه در مشروطه ایران رخ دارد شأنش بالاتر از یک انقلاب است. به نظرم من مشروطه یک جنبش بود. جنبش یعنی اصلاحطلبی، یعنی کسانی که از نظر سطح فرهنگی در جامعه بالاتر هستند، میتوانند از حاکمیت بر ملت عقب مانده، کمال بهره داری را کنند، باید از منافع خود بگذرند. یعنی باید خواهان اصلاح اموری شوند که اگر اصلاح نشود، به زیان آنهاست. حال انقلاب امری است که بستگی به تئوریهای مارکسیستی و قبل از آن از دید جامعه برمیخیزد. این در حالی است که در ایران با کمال آرامش، بزرگانی که حتی برخی از آنها متعلق به خاندان سلطنتی قاجار بودند، به زیان طبقه حاکمیت خود خواستن رفورم شدند. در واقعه جنبش مشروطه" گرفتن سند شاه و به دست ملت دادن"، بود. یعنی جنبش مشروطه ایران، ایران را از حاکمیت معادل با حاکمیت شاه رها کرد و به دست ملت داد و ایران برای ایرانیان شد. ولو اینکه بعدها در انتخابات دست بردند و تقلب کردند. در دوران رضاشاه هم دیکتاتوری بود و دیکتاتوری قانونمند است اما خودکامگی شاه را در غالب مالکیتش از آن ملت است، اعمال میکند. یعنی باز هم با فتحعلی شاه فرق میکرد. اما رفرم مشروطیت، فریب روشنفکران خود را خورد. روشنفکرانی که دنیا و دموکراسیهای جهانی را دیده بودند و خواستند هنجارهای دموکراتیک جوامعی که بالای 80 درصد آنها باسواد بود در جامعهای که 95 درصد بیسواد داشت، پیاده کنند و بدبختی ما از همان روزی شروع شد که قوانین محلی به جای اینکه مستقیماً روابط حامیانه داشته باشند، سود برندگان نهایی مشروطه شدند. آن موقع هم میگفتند که به مشروطه خود رسیدند. یعنی با ضعیف شدن شاهان، این قوانین و قدرتهای محلی بودند که احساس کردند که موقع قدرتمند شدن آنهاست، بدون اینکه نفعی به ملت برسد. بنابراین این دموکراسی در جامعهای که نصف بیشتر آن دموکراسی است، میگفتند که نمیتواند شکل بگیرد. بنابراین روش اولیه مجلس اول اگر میتوانست ادامه پیدا میکرد، به تدریج با فرهنگ اصلاحاتی که در جامعه پیش آمده بود، باید به جایی میرسید که آراء را به ملت با سواد واگذار کند. خیلیها میگویند که انقلاب مشروطه شکست خورد. آیا نظر شما هم همین است؟ این نظریه اشتباه است. اتفاقی که افتاد این بود که یکهو آراء به ملتی که با سواد نبود، واگذار شد و بعد هم به جای اینکه بگویند جنبش، مدام میگویند که انقلاب و انقلاب هم شکست خورد. به اعتقاد من جنبش مشروطه شکست نخورد. پیروزیاش گرفتن مالکیت از شاه و دادن آن به دست ملت بود. شکستی اگر خورده است ناشی از آن بود که حاکمیت را از دست آگاهان گرفتند و یکهو به دست کسانی دادند که شاید اصلاً سواد کافی نداشتند. این باید یک روندی را طی میکرد اما نکرد. همانطور که اشاره کردید اولین دوره مجلس، گزینشی بود و نه انتخابی. به نظر شما آیا روندی که برای مجلس و برگزاری انتخاباتهایی همچون انتخاب نمایندگان مردم، طی شد، آیا روند خوبی بود یا اینکه باید تکامل بهتری پیدا میکرد؟ چند مسئله را باید در نظر بگیریم. اولین مسئله زمان است. یعنی چیزی که در آن زمان لازم بود برای این زمان، مفید نیست. چون در آن زمان 95 درصد مردم بیسواد بودند. ملتی که از منافع خود اطلاعاتی نداشتند، قطعاً این ملت قدرت انتخاب درست هم نداشتند. در اروپا (به خصوص در انگلیس که مادر دموکراسی است) این مسیر طی شد. یعنی به تدریج صاحبان حق رأی بالا آمدند و به ترتیب زنان دارای حق رأی شدند و مسیر طی شد تا به انتخابات عام رسید. در ایران امروز جز مسئله سواد عمومی که ملت را لایق رأی دادن کرد بقیه شرایط هنوز موجود نیست. یعنی دموکراسی ما تابع یک مجلس دیگری است که باید اول تعیین صلاحیت کند و بعد مردم رأی دهند. بنابراین اصلاً به کلی چنان این پایههای واقعی دموکراسی را نسبت به آنچه در دنیا است، متزلزل میکند که تا وقتی این اصلاح صورت نگیرد، بحثهای دیگر را اصولاً غیر ضروری میکند. به نظر شما آیا میتوانیم بگوییم که جنبش مشروطه به عنوان یک جنبش اصلاحی در کشور توانسته استمرار پیدا کند؟ استمرار پیدا کرده است. چون جریان روشنفکری هرگز خاموش نشد و تحت حاکمیتهای زورگویانه قرار گرفت اما برنامه اساسی اصلاحات ادامه پیدا کرد. اولاً دوران دیکتاتوری در آغازش به قدرتمند شدن قوانین خاتمه داد. یعنی رضاخانی که از روز اول از بین ملت سر برآورد، زمانی طول کشید که به فساد بقای در قدرت برسد و در آن دوران یک وحدت ملی در ایران را ایجاد کرد و بعد برنامههایی که اجرا شد، برنامههای اصلی مشروطه بود. یعنی ایجاد وزارتخانهها، ایجاد ارتش ملی و ایجاد نظام آموزشی از دبستان تا دبیرستان که از تأثیربخشترین عامل در تحرکات ایران برای رسیدن به دموکراسی بود. دیگری هم آمادهسازی زیربنای اقتصادی و صنعتی مانند راه اندازی راهآهن و نساجی در کشور بود و بعد هم دوران آهن و ذوب آهن فرا رسید. دورانی که متأسفانه با جنگ جهانی دوم همزمان شد و اجرایی نشد. همچنین با فساد قدرتمداری دوران حاکمیت رضا شاه بود که اصلاحطلبان خود را نابود کرد و متأسفانه این بیماری ناشی از قدرت است. اما میخواهم بگویم که در عین تمام این فساد و موانع، مسیر اصلاحطلبی ادامه پیدا کرد. سیاستمدارانی هم که زیر پرچم اصلاحات و یا تحت عنوان اصلاحطلبی فعالیت میکنند، میتوانیم بگوییم که ادامه دهنده راه جنبش مشروطه هستند؟ هر کسی ذهنیت خود را در پیشبرد کشور از طریق نسخه اصلاحات پی گیرد، مثبت است. اصلاحات ادامه دهنده تفکر کسانی است که نهضت مشروطه ایران را پایهگذاری کردند و پیروز شدند. زمانی مشکل پیش آمد که قدرت از دست اصلاح گران به دست افراطیون و سلطهطلبان منتقل شد. چاره دیگری هم جز اصلاحطلبی نیست. چاره دیگرش ایجاد فساد بر مردم است، ایجاد جنگ و خونریزی و برخورد داخلی است. اما هیچ نیازی نیست که اینطور شود. چون روشهای اصلاحطلبانه توسط اشخاص برگزیده و روشنفکر انجام میگیرد، تأثیرش را به هر حال میگذارد. الآن بیش از 100 سال از دوران مشروطه میگذرد. به نظر شما چقدر توانستیم طی این سالها حکومت قانون را که خواسته اولیه پدران مشروطیت بود، در کشور نهادینه کنیم؟ در وهله اول که موفق بود. حتی رضا شاه هم که دیکتاتور بود، اصرار داشت که قوانین اجرا شود. او حتی قوانین را به کارشناسان برای کارشناسی و بررسی میداد. رضا شاه، در مجلسی که آن مجلس، ذاتی و دموکراتیک نبود و نمیتوانست هم باشد، باز هم میخواست که درباره قوانین نظر کارشناسی بدهند. بنابراین قوانین کارشناسانه بود و حکومت قانون و دموکراسی در مملکت به وجود آمد و تمام اینها بعد از اشغال اول توسط متفقین باعث شد که باز هم ایران از هم نپاشد. یعنی با وجود تمام مشکلات، فقر و کمبود مواد غذایی، ایران از هم نپاشید و این حاصل مشروطیتی است که مملکت مالکانی نداشت که به دنبال منافع شخصی باشند. اصلاحات زمانی مؤثر واقع میشود که به سطوح بالاتر برسد و آنها هم قدرتهای فردی را قربانی منافع ملی کند و هیچ کس خود را برتر از انسانهای دیگر نداند و منافع شخصی را بر منافع عمومی ترجیح ندهد |
- مدیریت و بازاریابی در گفت و گو با دكتر علی مختاری
- ارتباط بهره وری در سازمان و کیفیت زندگی کاری کارکنان / حمید رضا موحدی زاده کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی
- معرفی دکتر علی مختاری عضو هیآت علمی دانشگاه جامع علمی ، کاربردی استان خراسان رضوی
- رفق و مداراي علي عليه السلام
- رفق و مدارا در سيره نبوي
- مدارا كردن با مردم نصف ايمان است و نرمي با ايشان نصف زندگي مطلوب است
- آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی، در همایش
- «کشتن یک نفر معادل کشتن آدمیان است» و نیز خطاب به همه انسانها فرموده است: «والله یدعوا الی دارالسلام: و خداوند بندگانش را به سوی دار امنیت و سلامت دعوت میکند».
- سيد علي ميرفتاح در اعتماد نوشت: مرگ حق است و حق با خودش مهر و آشتي ميآورد و مهرباني و دوستي و... خدا همه را ببخشد و بيامرزد،
- یادداشــــت: کارنامه یک انقلابی مدارا طلب.........آفرین چیت ساز اول
- سپهر سحابی از پنجره خانواده اش: به ياد دکتر يدالله سحابی؛ مبارزی مصلح
- سخني با فارسها و عربهای پاکنهاد/ بيماري دوره كودكي بشر/ علی ربیعی (علی بهار)
- واکنش رییس جمهور به حمله به مطهری؛ منطق دولت مروت با دوست و مدارا با دشمن است
- دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور: منطق دولت «با دوستان مروت با دشمنان مدارا» است
- مدارا و عدالت؛ معبر توسعه/ دکتر جلال جلالی زاده
- و تمرین کنیم که سیاست، هنر است... عرصه سیاست و مذاکره؛ عرصه برد - برد است/ احسان یوسفی
- عوامل موثر بر پیشرفت یک کشور چیست؟ ۳۰ ویژگی که یک کشور را قدرتمند میکند
- حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری: امروز مردم از روحانیت عمل و اخلاق را با هم میخواهند و ما نباید خود را از مردم جدا کنیم.
- نگاه رحمانی در قالبی روحانی/ نویسنده: احمد مسجد جامعی
- پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی(ع) گفت شما میتوانید ولی باشید اما باید مردم شما را بپسندند چرا که واقعاً رأیگیری و خواست مردم اصل معتبری است.
- انسان و آزادی در باور شهید بهشتی
- حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری: دعا کنیم خدا کینه را از دلهایمان بیرون کند
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه تابوی مذاکره مستقیم با آمریکا شکسته شده است، بازگشایی سفارت این کشور در تهران را «غیرممکن» ندانسته است.
- اکنونکه ما به درستی با دشمنان راه مدارا و گفتوگو را پیش گرفتهایم، جا دارد با دوستان داخلی نیز مروت و انصاف و حداقل همان مدارا را پیشه کنیم.
- دوهفته نامه آیت ماندگار با خط و مشی اصلاح طلبانه اما فارغ از سیاست زدگی های مرسوم در فضای رسانه ای کشور برای مخاطبان عرضه خواهد شد.
- صلح و آرامش چگونه به خاورميانه بر ميگردد؟ عربستيزي و فارسستيزي نتيجهاي ندارد/ اختلاف و نزاع بين ايران و عربستان برندهاي ندارد
- آیت الله یثربی: بگذارید کشور به سمت پیشرفت حرکت کند، بگذارید امنیت اداری، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در جامعه حاکم شود، بگذارید اهل فکر و نظر حرف شان را بزنند، همه به انقلاب و نظام علاقمندند
- یادداشتی از سیدحسین موسویان: چرا ایران به آمریکا بیاعتماد است و چه باید کرد
- فتاحی، رئیس فراکسیون اهل سنت در گفتوگوی تفصیلی با ایلنا: من دوست دارم مردم در رفاه باشند و منابع و گاز این کشور از آن مردم باشد و اسیر سیاستهای کرملین نباشیم./ میخواهم کشورم با اسلام اعتدالی اداره شود
- به مناسبت بیست و یکمین سالروز درگذشت/ متن کامل وصیت نامه مهندس بازرگان
- سیدحسن رسولی 15 اسفند ماه در گردهمایی اصلاحطلبان و حامیان دولت خراسان رضوی: اتحاد میان اصلاح طلبان باید به عنوان یک سرمایه حفظ شود
- مهندس حسین امینی، رئیس بنیاد امید ایرانیان در خراسان رضوی: امید است مجلس دهم مجلسی با تفکر ملی باشد، سرمایه ملی را به خدمت بگیرد و همراه دولت باشد. قوانین را در راستای کمتر کردن مشکلات جامعه تصویب کند و گامهای موثری در جهت رفع معضل بیکاری جوانان برد
- دکتر عارف، رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در مشهد: ما اعتقاد داریم پس از انتخابات رقابت تمام شده و زمان رفاقت است تا با همراهی یکدیگر برای دغدغههای مشترک تلاش کنیم.
- اینک در نوروز باستانی، یک بار دیگر، با هم میثاق میبندیم که به یمن قدوم این عید تحولآفرین که «احسن الحال» دعای قلبی همه ما در کنار سفرههای هفتسین است، حقیقت، صداقت، صلحجویی و احترام به خردجمعی راجایگزین ناراستی،دروغ،جنگطلبی و خودمحوری میسازیم
- رییسجمهوری در نشست مشترک اقتصادی بازرگانان ایران و پاکستان، تاکید کرد که سیاست جمهوری اسلامی ایران، تعامل سازنده با جهان و همسایگان و از جمله پاکستان است./ علاقمند به ادامه تنش با عربستان نیستیم/ اگر مشکلی بین دو کشور است باید حل و فصل شود
- راه توسعه و پیشرفت چیست؟ باید تمرین مدارا کنیم و یاد بگیریم “اختلاف نظرها”، “تفاوت سلیقه ها” و حتی “خطاها”ی دیگران را تحمل کنیم و با ایشان مدارا نماییم.
- قرارداد اجتماعی/ مصاحبه دکتر محمود سریعالقلم با «سیاستنامه»
- سخنان متفاوت یک دانشجو در دیدار رهبری: شیوه تعامل با من و امثال من چگونه باید باشد؟ به عنوان عضو کوچکی از جامعه ی حقوقی کشور، این درس را از اساتید خود آموخته ام که «دفاع از حقوق افراد، لزوما به معنای دفاع از گفتار و رفتار ایشان نیست، اما ضرورتی انکار
- علی ربیعی، وزیر کار و امور اجتماعی: ما باید با مدارا در کنار هم کارکنیم، چراکه برای حل مسائل ایران، نیاز به اجماع داریم و دولت بر این سیاق تلاش خود را تداوم میبخشد.
- نوسازي جامعه مدني ايران ١٤٠٠/ كار نا تمام شيخ حسن روحانی/ برگرفته از سایت بهارنیوز
- معاون سیاسی استاندار خراسان رضوی: تحمل و مدارای سیاسی در دولت یازدهم افزایش پیدا کرد
- به مناسبت19 شهریور سالروز عروج آیت الله طالقانی/ طالقانی مظهر مهر و مدارا
- به مناسبت19 شهریور سالروز عروج آیت الله طالقانی/ طالقانی مظهر مهر و مدارا
- راز محبوبیت آیتالله طالقانی/ اثری از استاد غلامعباس توسلی
- وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سابق کمیته اجتماعی شورای عالی امنیت ملی و معاون وزیر اطلاعات در دولت اصلاحات میگوید که ایران در زایشگاه تروریسم زیست میکند.
- گفتوگو با صادق زیباکلام به نقل از «شرق» اگه روحانی بخواهد بیايد، باید از او حمایت کنیم و این در گرو این است که رهبری اصلاحات دور دوم از ایشان حمایت بکند که توصیه میکنم اين كار را بکند.
- 25 آبان (16 نوامبر)؛روز جهانی تساهل و مدارا/ اعلامیه اصول مدارا در شش ماده (مفهوم مدارا، مدارا و دولت، ابعاد اجتماعی، آموزش و پرورش، تعهد برای عمل، روز جهانی مدارا تنظیم شده است.
- او آموزگار بزرگ مهر و مدارا بود/ خداحافظ آیتاللهِ صبور!/ اسماعیل حسینپور
- مدارا، بیش از هر چیز، گرایش ذهنی است که حاصل شناخت حقوق بشر جهانی و آزادیهای بنیادی دیگران است.
- سال 1398 سال نوعدوستی، انعطاف و گشایش در مدیریت شهری نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده*
- حمیدرضا موحدی زاده، نایب رئیس شورای شهر مشهد: برخورد نامناسب با سرمایههای اجتماعی باعث کاهش مشارکت مدنی مردم میشود