در ایام حساس، تعیین کننده و سپری کردن سال 1395 به سر می بریم. ظهور ترامپیسم در امریکا، پوپولیسم در اروپا، رادیکالیزم مذهبی در خاورمیانه و از دست رفتن نقطه تعادل و گرانیکاه نظام و مردم، یعنی آیت الله هاشمی رفسنجانی (ره)، هر انسان عاقل و دوراندیشی را وامی دارد به این که، در برابر تهدیدها و فرصت های محیط چه اقداماتی امکان پذیر است؟ یکی از مهم ترین دغدغه های امروز و فردای ایرانیان آگاه، وطن دوست و دلسوز، وجود یا فقدان نیروی برانگیزاننده "عزم و اراده ملی" برای حرکت به سمت وفاق ملی و بهبود اجتماعی می باشد. پرسش اساسی در این نکته نهفته است که،

آیا راهبردی برای تبدیل تهدیدهای موجود به فرصتهای راهگشا، توسعه بخش و امنیت آفرین وجود دارد؟

پر واضح است اگر نهادهای پرقدرت حاکمیتی به این خودآگاهی برسند که تنها راه مواجهه با تهدیدهای نظامی و اقتصادی امریکا و به دنبال آن اروپا و به احتمال زیاد خنثی شدن حق وتوی روسیه و چین، تکیه بر همگرایی ملی و پرهیز از صف بندی خصمانه بین نیروهای اثرگذار داخلی می باشد و قدرت تسلیحاتی و موشکی تنها به عنوان عامل بازدارنده عمل می کند، آن گاه می توان امیدوار بود، قبل از اوج گیری ماجراجویی قدرت های جهانی و غیر قابل کنترل بودن آن، راه کارهایی در محیط وجود داشته باشد که این تهدیدها کم اثر و خنثی شده و خوش بینانه به فرصت "نرمش و بخشش قهرمانانه" تبدیل شود. اینک به قواعد گفت و گوی ملی و پرهیز از تفرقه و جدایی پرداخته و راهکارهای تئوریک و عملی آن را رصد و مورد کنکاش قرار می دهیم،

                فرصت ها و تهدیدهای محیط

با بهره گیری از ماتریس TOWS می توان به برخی فرصت های محیط اشاره کرد،

·        شکل گیری نسبی عزم و اراده ملی برای همگرایی بین جریانهای اصیل و ریشه دار انقلاب، حاکمیت و مردم،

·        برخورداری از دولتی خردگرا و آینده نگر که هم چنان حمایت رهبری و اکثریت مردم ایران را پشت سر خود دارد،

·        اهتمام اکثریت سازمان های سیاسی، نظامی و اجتماعی مبنی بر حفظ تمامیت ارضی ایران و پرهیز از ورود به جنگی نابرابر و ویرانگر،

·        التزام عملی به قانون اساسی، فرامین رهبری و منافع کشور برای دستیابی به وفاق ملی و غلبه بر مسائل اجتماعی و اقتصادی،

·        برخورداری از پشتوانه سند بین المللی توافق برجام که کشورهای 1+5 و شورای امنیت سازمان ملل متحد زیر آن را امضاء نموده اند.

               ماتریس یادشده برخی تهدیدهای محیط داخلی ایران را این گونه ارزیابی می نماید،

·        نشانه گیری هویت ملی در داخل و خارج کشور، از سوی ستیزه جویان جمهوری خواه ترامپی و بدخواهان داخلی و خارج نشین،

·        مخدوش شدن جایگاه برخی نهادهای انقلابی که در فراز و فرودهای داخل مملکت نتوانسته اند بی طرفی و فراجناحی بودن خودشان را حفظ کنند،

·        فقر و ناتوانی قدرت خرید اقشار متوسط و ضعیف جامعه که متأسفانه تبعیض، فساد و نابرابری درآمد و هزینه آنان نیز، بر گسترش آن افزوده است،

·        ایجاد فاصله در همبستگی ملی و افزایش نگران کننده آسیبهای اجتماعی و نابهنجاریها در بین جامعه زنان و جوانان ایران،

·        آسیب های جدی وارده به محیط زیست، آلودگی هوا و کمبود شدید منابع آب شرب و کشاورزی و تداوم خشکسالی و تأثیر آن بر روی مدیریت منابع طبیعی،

            اقداماتی که به نابسامانی اجتماعی و واگرایی دامن خواهد زد،

·        ناموفق جلوه دادن دولت آقای دکتر روحانی و مأیوس کردن مردم و نسل جوان از امید به بهبود اقتصادی، اجتماعی و معیشت، تغییر و اصلاح در درون نظام،

·        ترجیح دادن منافع شخصی و جناحی بر منافع جمعی و ملی و اصرار بر، حق بودن یک طرف و ناحق بودن طرف های دیگر،

·        خنثی کردن ظرفیت های قانون اساسی در احترام گذاشتن به حقوق شهروندی و اقلیت های قومی، مذهبی، احزاب و نادیده گرفتن حقوق مخالفان قانون گرا و...،

·        تحریک، تحقیر و دخالت های بیجا در مسائل و اختلافات منطقه ای و اولویت ندادن به منافع کشور و بی اعتنایی به خواست اکثریت مردم ایران،

·        بهانه دادن به دست کابینه ترامپ در امریکا، به نحوی که افکار عمومی را در لغو و به هم زدن توافق برجام به سمت اتهام حمایت از تروریزم و مقصر جلوه دادن ایران پیش ببرد،

             اقداماتی که زمینه ساز وفاق ملی و بهبود نسبی اجتماعی خواهد بود،

·        بهره گیری از خرد جمعی، نگاه خوش بینانه، فرهنگ دفاع مقدس و حفظ آرامش کشور توأم با تحرک پیش برنده رشد و توسعه همه جانبه،

·        به مصداق "الناس علی دین ملوکهم" اگر بزرگان کشور در قول و عمل راه اتحاد، سعه صدر و وفاق ملی را بروند، عموم مردم نیز از آنان پیروی خواهند کرد،

·        می توان گذشته را بر هم بخشید، حتی اگر امکان فراموش کردن آن فراهم نباشد، می شود با گذشته ها و افکار متفاوت برای آینده مشترک ایرانیان دست به تفاهم ملی و شیوه حکمرانی خوب زد،

·        اعتنا بر روی پیشنهاد شخصیت های نیک اندیش و خیرخواه مبنی بر "درک و تفاهم مشترک ملی"  تحت تدابیر رهبری آیت الله خامنه ای و تدبیر در برداشتن حصر از بزرگان و خادمان کشور،

·        الگو قرار دادن ائتلاف اصلاحات و اعتدال در انتخابات ریاست جمهوری 1392 در مشارکت جویی و حمایت از دکتر روحانی و انتخابات مجلس دهم 1394 در توافق روی لیست امید متشکل از اصلاح طلبان و اصول گرایان معتدل و اعتدال گرایان مستقل،

 در پایان می توان امیدوار بود که در صورت التزام و دوراندیشی جریان های تأثیر گذار در حوزه قدرت و سرمایه اجتماعی، مبنی بر پرهیز مداوم از عوامل منفی و کنترل روی رگه های تند و خودسر که فاقد تشخیص تأثیر اعمالشان بر روی منافع و امنیت نظام و کشور هستند، بستر وفاق واجماع ملی بهتر از گذشته فراهم آید. هم چنین با روی آوردن به سمت و سوی راهبرد پیش برنده" گفتگو، ائتلاف و دوستی" بین همه جریان ها و اقشار مختلف اجتماعی که به "قانون و منافع ملی" پایبند می باشند، جمهوری اسلامی ایران از این گذرگاه و پیچ تاریخی نیز به سلامت عبور کرده و با رفع موانع اشتغال و سرمایه گذاری، زمینه برون رفت رکود اقتصادی در سال 1396 و دور کردن کشور از خطر گسست اجتماعی، جنگ، ناامنی و یا تشدید تحریم های غیرعادلاته فراهم آید، زیرا آینده ایران وابسته به تفاهم  ملی و درک مشترک از منافع و امنیت مردمی و پایدار می باشد. ان شاالله

·        فعال مدنی و کارشناس ارشد مدیریت