به نام خداوند جان و خرد

16 آذر 1332 یادآور روز از خودگذشتگی پیشگامان آگاهی بخشی و مقاومت در برابر استبداد داخلی و سلطه خارجی، "شهیدان قندچی، بزرگ نیا و شریعت رضوی" می باشد. ایامی که نشان  از آمادگی و ظرفیت بالای دانشگاه و دانشجو، برای پیشبرد فرهنگ "آزادی و عدالت" در جامعه ایران  دارد. جوانان فداکار و رشید این سرزمین، اثبات نموده اند برای دستیابی به عزت و استقلال مملکت و اصلاح امور نه تنها از قدرت دانش، تخصص و تفکر خویش بهره می برند، بلکه حاضرند تا از "حیثیت و جان شیرین خویش" نیز در این راه پرخطر، مایه بگذارند.

می توان نقش ها و کارکردهای بی بدیل "روز دانشجو" را چنین به تصویر کشید که، دانشگاه و دانشجو، در همیشه تاریخ این مرز و بوم "مشعل آزادی، عدالت و پیشرفت" را فروزان و زنده نگه داشته است. محققان و دانش پژوهان، در همیشه جغرافیای این سامان به عنوان "سرچشمه زلال آگاهی، دانش و پاسخ گوی نیازها و تحولات درونی جامعه" درخشیده اند. استادان و متخصصان، در همیشه زمان های حیاتی و سرنوشت ساز "راهبردهای  پیشرفت و توسعه پایدار" را کشف و به نظام مدیریت، برنامه ریزی و اجرای کشور عرضه نموده اند.

  اینک با استمداد از الطاف خالق یکتا و بهره گیری از مقدمه فوق به ارزیابی و ارائه راهبرد " دانشگاه و دانشجو، کلید گشایش مسائل کشور" پرداخته و راهبردهای عبور از شرایط نامطلوب و نگران کننده کنونی کشور را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.

 دانشگاه و دانشجو " مشعل دار و مدافع آگاهی و آزادی"

روند تحولات و تغییرات اجتماعی ایران در طول 100 سال گذشته نشان می دهد، دانشگاه همیشه الهام بخش جنبش های دانشجویی و اجتماعی بوده است. پیش نیاز آزادی عقیده، شنیدن و بیان، برخورداری از میزانی از آگاهی، اطلاعات و امنیت روانی می باشد که میانگین افکار عمومی و اقشار مختلف اجتماعی، قدرت انتخاب برتر و احسن را در شرایط یکسان رقابت پیدا نمایند. شکوفایی استعدادهای آشکار و نهان هر جامعه ای وابسته به درجه رشد و بلوغ فکری و سیاسی آنها می باشد. این مهم از طریق بهادادن به کارکرد "گفتمان سازی و تربیت نیروی انسانی متخصص" دانشگاه امکان پذیر می باشد.

پر واضح است با امنیتی کردن و انسداد فضای علم و تحقیق و حصارکشیدن به اطراف استعدادها، پیشکسوتان و ذخائر کشور و... راه به جایی برده نخواهد شد. به هر میزانی که در فضای دانشگاه ها و فعالیت انجمن های دانشجویی گشایش حاصل شود و "کرسی های آزاداندیشی" مورد توصیه رهبری نظام به معنای واقعی گسترش یابد، قفل های زده شده به شبکه اجتماع و ساختار  اقتصاد ایران بر اثر سوء تدبیر درگذشته، یکی پس از دیگری باز خواهد شد. این مهم از طریق شناسایی فواید وآثار مثبت فضای باز دانشگاه ها، برابری همه در برابر قانون و پرهیز از اعمال فراقانونی امکان پذیر می باشد.

 دانشگاه و دانشجو  به مثابه" اتاق فکر و ماشین توسعه"

در تبیین مدل توسعه "Developement" و چگونگی تحقق آن در دنیا و مراکز تحقیق و توسعه (RαD)، اثبات شده است که پروسه توسعه وابسته به ترکیب و تلفیق منطقی بین متغیرهای "مشارکت" و "مدرنیزاسیون" می باشد. فرمول زیر تعریف عملیاتی و قابل سنجش و اندازه گیری آن را نشان می دهد،

(Modernization) مدرنیزاسیون + (PartiCipation) مشارکت = (Developement) توسعه

حال باید دید "مشارکت و مدرنیزاسیون و ترکیب آن در جامعه" چگونه اتفاق می افتد؟

عوامل سه گانه تحقق مشارکت اجتماعی و مدنی

عامل اول: سرمایه اجتماعی

 در مزیت آن گفته شده است، " پرورش سرمایه اجتماعی، علاج همه چیز است." و می تواند به عنوان "عامل پیشرفت" یک جامعه عمل کند. این مهم از طریق اولویت بخشیدن به مدیریت بهینه منابع و استعدادهای انسانی و در مرحله بعد رشد و به کارگیری همه جانبه منابع طبیعی، فیزیکی، سرمایه ای و مالی امکان پذیر می شود. روشن است نگاه دولت به این سرمایه بایستی به دور از تبعیض، بی قانونی و نابرابری باشد.

عامل دوم: اعتماد اجتماعی

 برخی نظریه پردازان علوم اجتماعی و اقتصادی گفته اند، " اعتماد اجتماعی، یعنی همه چیز برای همه" هم چنین اثبات شده است افزایش و استحکام اعتماد اجتماعی به مثابه عامل "اتحاد و انسجام" عمل می کند. این مهم از طریق مدیریت و پاسخگویی به موقع برای مطالبات اجتماعی و خواسته های مردم به ویژه نسل جوان، مردان و زنان جامعه نظیربرخورداری از سلامت، امنیت و مزایای هنر، شعر، موسیقی و...امکان پذیر وشرط لازم آن است. روشن است  اراده و عزم جدی مسئولان عالی قوای سه گانه و نیروهای نظامی و انتظامی کشور در اجرا و تأمین برابر عدالت، تأمین حقوق شهروندی و اقلیت ها، حمایت از احزاب و نهادهای مدنی، آزادی رسانه و مطبوعات، شفاف سازی و مبارزه عملی و عادلانه با فساد سیستماتیک و رسوخ یافته، در راستای ارتقاء سلامت نظام اداری، بانکی و اقتصادی، شرط کافی تحقق آن می باشد.

عامل سوم: همبستگی اجتماعی

 پیشگامان توسعه و تولید بر این باور و به تجربه دریافته اند، برای تحقق همبستگی اجتماعی بایستی "همه با هم برای دستیابی به اهداف" از پبش تعیین شده تلاش کنند. این عامل "همدلی و همزبانی" است. در یک جامعه متنوع و متکثر، نقطه گرانیکاه تعادل و تعامل اجتماعی نیروها شناخته می شود. این مهم از طریق کسب رضایت درونی مردمان، نفوذ و حکومت بر قلب های مردم یک سرزمین و ایجاد اشتیاق و انگیزش در بین آنها امکان پذیر می باشد. جبرکردن، رهاکردن آسیب های اجتماعی به حال خود و سخت گیری های بی جا و فراتر از قوانین مصوب مجلس و لغو مراسم های دارای مجوز، خنثی کننده آن خواهد بود وآثار مثبت و سازنده آن را نقش برآب کرده وگسل های اجتماعی را تشدید و فعال می نماید.

هم چنین مدرنیزه کردن جامعه وابسته به قدرت تفکر و بهره گیری از تکنولوژی های فن آوری و اطلاعات در هر جامعه می باشد. این مهم از طریق سرمایه گذاری پیرامون زیرساخت های اقتصادی و فرهنگی و توسعه کمی و کیفی تکنولوژیکی و صنایع کشور امکان پذیر می باشد و تنها قید آن، بومی سازی و لحاظ کردن تفاوتهای فرهنگی کشوری مانندایران(خوش بینانه درحال توسعه)، باکشورهای توسعه یافته می باشد.

برآیند مباحث فوق و بزرگداشت عملی"روز دانشجو" نتایج و دستاوردهای زیر را به دنبال دارد.

نتیجه اول: افزایش کمی و کیفی بودجه تخصصی و تحقیقاتی دانشگاه

از آن جا که سهم بودجه تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی یکی از مهم ترین شاخص های تعیین کننده میزان ارتقای کیفی آموزش عالی در کشورهای جهان است. پیشنهاد می شود این بودجه از 5/1 درصد فعلی با افزایش سالانه یک درصد تا پایان برنامه ششم توسعه در سال 1400 به 5/5 درصد ارتقاء یابد. بر اساس لایحه تقدیمی بودجه سال 1395 از سوی دولت " تدبیر و امید" سهم بودجه پژوهشی کشور 7 هزار میلیارد تومان افزایش یافته که نشان از رشد ۱۰۰ درصدی بودجه تحقیقاتی کشور در مقایسه با سال ۱۳۹۴ دارد. این اقدام دولت قابل تحسین است.

نتیجه دوم: ایجاد فضای باز و گسترش کرسی های آزاداندیشی در دانشگاه

ایجاد فرصت های برابر برای تشکل ها و انجمن های صنفی، فرهنگی و سیاسی دانشگاه از نظر حمایت های معنوی، قانونی و مالی. پرهیز از دخالت های غیر مسئولانه نهادها و سازمان ها در امور داخلی دانشگاه با وضع و اجرای یکسان قانون منع مداخله، از عناصر تشکیل دهنده آن می باشد. بدیهی است ایجاد فضای باز و گسترش "فرهنگ بحث و انتقاد" و تبیین گفتمان " دموکراسی در داخل و صلح عادلانه در جهان" یکی از راهکارهای عینی و عملی ایجاد پیوند دانشگاه با نظام، دولت و مردم می باشد.