منطق اصلاحطلبی در نهضت امامحسین (ع) |
در تاریخ ملتها، قیامها و انقلابهای فراوانی ثبت شده که همه آنها موجب تغییرات و تحولاتی در جوامع شده است. قیامها و انقلابها، همگی علتها و هدفهایی دارد که موجب خلق آنها میشود و هرچه این علتها و هدفها، پاکتر، عمیقتر و خالصتر باشد، انقلاب و قیام مربوطه نیز ماندگارتر است. در قیام امامحسین(ع) سهعلت عمده میتوان درنظر گرفت که هریک در موقعیت خود مهم و قابل بررسی است. شاید دخالت همین عوامل متعدد سبب شده این حادثه با وجود آنکه از نظر تاریخی، سطح و طول زیادی ندارد، اما از لحاظ تفسیر و پیبردن به ماهیت آن، بسیار پیچیده است و یکی از علتهای سوءاستفاده و تحریفاتی که در این حادثه عظیم بشری صورت گرفته همین پیچیدگی عناصری است که در بهوجودآمدن این حماسه بزرگ موثر بودهاند. عوامل مهم پدیدآمدن حادثه کربلا را میتوان در سهدسته تدوین کرد:
1- بیعتخواهی یزید از امام(علیهالسلام): بررسی علل به حکومترسیدن معاویه ابنابوسفیان، متعدد است و زمان بررسی آنها در این مقال نمیگنجد. فارغ از دلایل صلح امامحسن با وی، با همه زیرکیها و سیاستبازیهایی که معاویه و همفکران او بهکار بردند، عقاید وی در میان مسلمانان جایی برای خود باز نکرد و در هنگام مردن، سخت نگران حکومت یزید بود. او در نصایح فراوانی که به یزید کرد، مخصوصا تاکید کرد با امامحسین(ع) با رفق و مدارا و نرمی رفتار شود. از گفتار معاویه و نصایح او (در اواخر عمرش) به یزید، کاملا معلوم است که معاویه معتقد است اگر یزید بخواهد با حسینبنعلی(ع) با خشونت رفتار کند، نخواهد توانست حکومت کند و خلافت از خاندان ابوسفیان خارج خواهد شد.
اما یزید، جوانی است که با اشرافزادگی و شاهزادگی تربیت شده و غرور جوانی و ریاستطلبی در او شعلهور بود، سیاست را درک نمیکرد و آن نصایح زیرکانه در مغز پر از لهوولعب او تاثیری نداشت. بعد از اینکه معاویه در نیمهماه رجب سال شصتمهجری مرد، یزید در نامهای به حاکم مدینه دستور میدهد: «حسینبنعلی(ع) را بخواه، از او بیعت بگیر و اگر بیعت نکرد، سرش را برای من بفرست.» بنابراین یکی از عواملی که امامحسین(ع) با آن درگیر بود، تقاضای بیعت یزید بود. امامحسین(ع) در آن شرایط خاص، کسی نبود که با یزید بیعت کند، زیرا بیعت با یزید، علاوه بر آنکه، بیعت با شخصیتی است که حتی ظاهر اسلام را هم رعایت نمیکند، بلکه متجاهر به فسق است، شایستگی سیاسی هم (مطلقا) ندارد، در ثانی، بیعت با یزید، در حقیقت مُهر تایید بر موروثیبودن خلافت میشود و کسی چون حسینبنعلی(ع) با کسی چون یزید بیعت نخواهد کرد. امام(ع) در این رابطه فرموده است: «مثلی لایبایعُ مِثلَهُ.» از طرف دیگر رژیم سفیانی نیز این عدمبیعت را خطر بزرگی برای خود میدانست و درست هم تشخیص داده بودند. بیعتنکردن امامحسین(ع) یعنی معترضبودن او و این خطر بزرگی برای حکومت یزید است و امام(ع) در مقابل این تقاضا، وظیفه دیگری جز نه گفتن ندارد. بنابراین تا آخرین لحظات حیات و در سختترین شرایط بر این نظر ثابتقدم ماند.
2- دعوت مردم کوفه از امامحسین(ع)
بعد از آنکه یزید توسط حاکم مدینه از امام تقاضای بیعت میکند و امامحسین(ع) بهشدت و قاطعیت با این تقاضا مخالفت و اعلان میکند: «حتی حاضرم کشته شوم، اهل و عیالم به اسارت درآیند اما با یزید بیعت نخواهم کرد.» فشارها در مدینه به امامحسین(ع) زیاد شد بنابراین در اواخر ماهرجب، مدینه را ترک و به مکه هجرت کرد زیرا مکه، حرم امن الهی است و ماه رجب و شعبان ایام حجعمره و مرکز اجتماع مسلمانان است و مردم و حکومت برای امنیت آن احترام خاصی قایلند. امام(ع)، قریب به دوماه، در مکه حضور داشت ولی هنوز خبر مردن معاویه به کوفه نرسیده است. پس از این، کوفه که مرکز سپاه اسلام و محل سکونت مجاهدان جنگهای بزرگی مثل قادسیه، صفین، جمل و نهروان است نیز از مرگ معاویه و اعتراض امامحسین(ع) به حکومت موروثی یزید مطلع شدهاند و بسیاری از بزرگان کوفه در نامههای متعددی از امام دعوت میکنند به کوفه هجرت کند و کوفه را مرکز مبارزات خود علیه یزید گرداند. برخلاف نظر تعدادی از تاریخنگاران که کوفه را علت اصلی قیام کربلا میدانند، به اعتقاد نگارنده دعوت مردم کوفه، یک علت فرعی است زیرا اگر مردم کوفه از امام دعوت نمیکردند، امامحسین(ع) از قیام دست برنمیداشت. شاید، دعوت مردم کوفه از امام(ع) سبب شد که این انقلاب در نزدیکی کوفه (کربلا) اتفاق بیفتد، ولی کوفه و دعوت مردم کوفه از امامحسین(ع) هرگز علت اصلی قیام آن حضرت نیست.
3- اصلاحطلبی و امربهمعروف و نهیازمنکر
اصلاح انحرافاتی که در حکومت اسلامی و امت اسلامی پدید آمده مهمترین هدف قیام امامحسین(ع) است. یعنی اگر از امامحسین(ع) بیعت هم نمیخواستند یا اگر مردم کوفه از امامحسین(ع) دعوت نمیکردند، باز هم وقوع نهضت حسینی(ع) حتمی بود و شاید مساله بیعت و دعوت مردم کوفه، فقط در تعیین زمان و مکان آن انقلاب دخالت داشت. امامحسین(ع) هدف از قیام خود را در موقعیتهای متعدد، بیان فرموده است. بارها فریاد میزند: «اَلا تَرَونَ اَن الحَق لایعمَلُ بِهِ وَ اَن الباطِلَ لایتَناهی عَنهُ لِیرغَبِ المومن فی لقاء للهِ مُحقا»، آیا نمیبینید که به حق عمل نمیشود و از باطل جلوگیری نمیشود، در چنین شرایطی، اگر مومن، مرگ را بر زندگی ترجیح دهد حق دارد» یا میفرماید: «وَعَلَی الاسلامِ السلامُ اِذ قَد بُلیتِ الاُمهُ براعٍ مِثلِ یزیدَ.» از اسلام باید خداحافظی کرد اگر نگهبانش فردی مثل یزید باشد.» اینها نشان میدهد هدف غایی امامحسین(ع) از قیام، مبارزه با باطل و انحرافاتی است که در دین اسلام پدید آمده. درست است بیعتخواهی یزید و دعوت مردم کوفه هریک برای آن حضرت وظیفه خاصی را ایجاب میکرد، اما عامل سوم برای امام خیلی مهم بود و همین عامل سبب میشود به انقلاب کربلا، عظمتی فوقعظمت همه انقلابهای بشری هدیه کند. هنگامی که امامحسین(ع) مدینه را ترک و قیام خود را علنی کرد، وصیتنامهای تنظیم و آن را نزد برادر خود (محمد حنفیه که در آن زمان، دستانش فلج شده و از جهاد معاف بود) میسپارد و هدف خود، از این قیام و حرکت را با صراحت کامل بیان میکند: «...اِنی ما خَرَجتُ اشرا وَ لا بَطرا وَلا مُفسدا و لاظالما وَ اِنما خَرَجتُ لطَلَبِ الاصلاحِ فی اُمهِ جَدی اُریدُ اَن اَمُرَ بِالمعروفِ و اَنهی عَن المُنکَر وَ اَسیرَ بسیرَهٍ جَدی وَ اَبی...» ...میفرماید هدفم فقط اصلاح انحرافاتی است که در بین امت جدم پیدا شده است. من بهقصد امربهمعروف و نهیازمنکر طبق سنت و سیره جدم و پدرم حرکت کردهام... .»
|
- اساسنامه بنیاد باران
- تأكيد آيتالله هاشمي رفسنجاني به اصالت عقلانيت و تفكر در اسلام
- تساهل و تسامح دینی پویایی و بالندگی یا التقاط و انحراف؟!
- بازخوانی پاسخ عبدالعلي بازرگان به عبدالكريم سروش و معجزه قرن 21 قرآن / برگرفته از سایت تابناک
- نسبت علم و دین (1)
- چگونه میتوان تعارضات "علم" و "دین" را برطرف کرد ؟
- علی(ع) به قرائت مدرنيسم / علی رضا خامسیان، مشاور رسانه ای دکتر محمد رضا عارف
- سید محمد خاتمی در دیدار جمعی از اصحاب رسانه:«ما بد کسانیکه سعی کردند صحنه را برما تنگ کنند را نمیخواهیم؛آنها هم باید زندگی خوبی داشته باشند. باید دلها بهم نزدیک تر شود.»
- گفتوگو با هادی خانیکی، مشاور فرهنگی رییسجمهور دوران اصلاحات درباره ضرورت تقویت نهادهای مدنی : کاربردیترین مفهوم اعتدال اصلاح سازمان دولت است
- یادداشتی از هادی خانیکی/ جایگاه گفتوگوی تمدنها کجاست ؟
- تحلیل اقتصاددانان درباره ادعای سی ان ان : سال 2014 سالی تعیین کننده برای ایران
- در گزارش صندوق بینالمللی پول مطرح شد؛ اقتصاد ايران رو به بهبود و نیازمند اصلاحات / وال استریت ژورنال: اقتصاد ایران به سوی ثبات می رود
- ملی شدن نفت به مثابه یک الگو/ «سیاست موازنه منفی» در سیاست خارجی و الگوی «اقتصاد بدون نفت»در سیاست داخلی
- انتقاد دکتر معصومه ابتکار از طرح تفکیک جنسیتی؛ در مقدس ترین مکان عبادی، زن و مرد کنار یکدیگرند
- سی ویژگی یک انسان مدنی / دکتر سریع القلم
- مهمترین مشکل کشور چیست؟ این موضوعی است که دکتر محمود سریعالقلم - استاد دانشگاه شهید بهشتی - در یادداشتی به آن پرداخته است.
- 30 حق اصلی و اساسی برای همه انسانها
- تفسیر شهید مطهری بر حدیث" من کنت مولاه فهذا علی مولاه "
- آیت الله هاشمی رفسنجانی ضمن بیان اینکه "فریضه امر به معروف و نهی از منکر، ابزار قدرت نیست"، تاکید کرد: منحصر كردن امر به معروف و نهي از منكر به جمعي خاص کارساز نبوده و نخواهد بود.
- به بهانه 16 آذر یادمان سه آذر اهورایی؛ پنجره را باز کنیم تا «اندیشه» هوایی بخورد/ احسان یوسفی
- كوارك اولينذره توليدي دراولين ثانيههاي انفجار بزرگ/ 10 ابتکار علمی-فناوری سال 2014
- هیچ دشمنی برای همیشه دشمن نیست و ... هنر دیپلماسی؛ ایده یا واقعیت؟ دکتر حسن اکبری بیرق
- هیچ دشمنی برای همیشه دشمن نیست و ...هنر دیپلماسی؛ ایده یا واقعیت؟ دکتر حسن اکبری بیرق
- هیچ دشمنی برای همیشه دشمن نیست و ... هنر دیپلماسی؛ ایده یا واقعیت؟ دکتر حسن اکبری بیرق
- حلول سال نو ميلادي بر همه مسيحيان هم وطن و جهان مبارك باد/ جهان به سال ۲۰۱۵ سلام گفت
- دولت و پاسداشت حقوق شهروندی/ فرناز قلعه دار
- هفته وحدت/ جلال جلالی زاده: این ظلم بزرگی است که به دلیل تفرقه بین سنی و شیعه، اسلام در جهان مظلوم باشد/ هیچ جامعه و امتی با تفرقه و اختلاف به هدف نرسیده اند
- مروری بر گفتار تازه منتشرشده شهیدبهشتی: نظام قالبی و انسان انتخابگر
- فراستخواه: نباید دین را به یک ایدئولوژی سیاسی خاص فروکاست
- روشن فکری دینی، تقویت دین بر مدار دموکراسی – گفتگو با سیدعلی محمودی
- حسن خمینی: احزاب کارگاه عبور از گسست های نسلی هستند
- آیین نکوداشت خدمات حجتالاسلام و المسلمین سید محمود دعایی، مجاهد خستگی ناپذیر عرصه مبارزه و فکر و فرهنگ و سیاست
- رییس جمهور: " اسلام یعنی صداقت، برادری، مدارا، دست هم را گرفتن و طرد افراط و خشونت"
- احسان باکری فرزند شهید حمید باکری در یادداشتی در همشهری جوان درباره 175 شهید غواص نوشت: اگر متولیان اندکی هوشمند می بودند
- مبنای اعتماد مردم به امام (ره) / علیرضا حسینیبهشتی
- بعد از شش سال وقفه، مراسم سالگرد شهادت آیتالله بهشتی برگزار شد؛ سروش محلاتی: شهید بهشتی نامهربانیها را میشنید اما حاضر نبود از مواضع حقطلبانه خود عقبنشینی کند
- وزیر امور خارجه کشورمان: مردم ایران خواستار یک توافق عادلانه و متوازن که برای آنها عزت ملی را به همراه داشته باشد، هستند
- سوغات رمضان، تربیت علوی است: ... آن چه براي خود ميپسندي براي ديگران بپسند و آن چه براي خود نميپسندي براي ديگران مپسند
- کانادا، بریتانیا و سنگاپور؛ برترینهای گردشگری درمانی جهان در 2014
- جمعی از پايگاههای خبری به مناسبت روز خبرنگار با صدور بیانیه ای تاکید کردند که جامعه ای که خبرنگار پرسشگر نداشته باشد از داشتن فضای سالم دموکراسی دور میماند.
- سخنان آقای حمیدرضا موحدی زاده، در جمع ایثارگران، اصحاب رسانه، دانشگاهیان و هنرمندان و فرهنگ دوستان استان خراسان رضوی با حضور حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی در حرم مطهر رضوی، تالار آئینه، سوم شهریورماه 1394، مشهد مقدس
- آیت الله طالقانی در حوزه اجتماعی و فرهنگی از تسامح، تساهل و مدارا به عنوان راهکار رفع موانع و مشکلات و حرکت به سوی یک جامعه ایده آل یاد می کند.
- کارگاه آموزشی و جلسه پرسش و پاسخ شاخه جوانان و دانشجویان بنیاد امید ایرانیان استان خراسان رضوی به مناسبت سالگرد ارتحال آیت الله سید محمود طالقانی (ره) با عنوان "یادی از ابوذر انقلاب"
- 8 سال است که از وجود پر مهر مادری محروم شده ایم. عشق، وفاداری، فداکاری و عاطفه، چهارستون شکوه نعمت بی بدیل شخصیت مادر را تشکیل می دهند.
- 36 سال از آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق می گذرد. دفاع جانانه و حماسی جوانان ایران زمین از انقلاب نوپای اسلامی، دین و میهن، قطعه ماندگار و زرینی از تاریخ این مرز و بوم شد/ یادداشتی از حمیدرضا موحدی زاده
- 16 مهر، روز جشن مهرگان/ مهرگان؛ جشن مردمی، حماسی و اخلاقی
- علی شمخانی، دبیر شوای عالی امنیت ملی: گزینه مورد توجه جمهوری اسلامی ایران در دوران پسابرجام ایجاد شرایط مناسب برای تعامل سازنده منطقهای و بینالمللی مبتنی بر گفتوگو و مفاهمه است.
- پنجم آبان، سالروز رحلت آیت الله سید روح الله خاتمی؛ روشنفکر متدین و مجتهد بزرگوار
- توسط اتحادیه علوم زمین اروپا انتخاب شد؛ جوان ایرانی «دانشمند برجسته جهان در علوم زمین» شد
- در روز تاریخی 13 آبان، روزنامه امید ایرانیان به جمع خانواده بزرگ رسانه کشور افزوده می شود/ محمد حسن پیشبین (مدیر مسئول) درباره "امید ایرانیان"
- مروری بر زندگینامه آیتالله واعظ طبسی؛ واعظ طبسی مردی بود که از سوی آیتالله بروجردی عنوان "طلبه خوش فکر و زبان حوزههای علمیه" لقب گرفت
- محمد نهاوندیان رییس دفتر رییس جمهوری ایران که برای حضور در کنفرانس«بررسی فرصتها و چالشهای اقتصادی ایران»به لندن سفر کرده است در گفت وگو با فایننشال تایمز گفت: ایران به دنبال تعامل سازنده با جامعه جهانی است.
- رئیس دفتر بازرسی ویژه رهبری گفت: در ٣٧ سال گذشته در بسیاری از مسائل سیر قهقهرایی داشته و با این وضعیت نمیتوانیم ادعا کنیم که برای دیگران الگو هستیم.
- ظریف خطاب به کریمی قدوسی: از شما تقاضا می کنم برای ملاحظات زودگذر و کوچک سیاست داخلی، وجهه مبارز و انقلابی مناسبات خارجی جمهوری اسلامی در جهان را خدشه دار نکنید.
- وزیر اطلاعات با بیان اینکه نباید نهضت حسینی به خرافات و فقط برانگیختگی احساسی آلوده شود، گفت: با پررنگ کردن آثار فکری و عقلانی قیام عاشورا در عزاداری ها باید از محتوای انقلاب صیانت کرد.
- هفتم آبان؛ روز بزرگداشت کوروش بزرگ چرا کوروش در سرزمین خود غریب است؟/ سایت بهارنیوز/ علی سبزمیدانی
- تصوير تخت جمشيد با عنوان «پارس ابرقدرت اصیل»؛ اولین ابرقدرت جهان بر روی جلد نشنال جئوگرافیک
- یادی از استاد شریفزاده؛ نغمهای كه غريبانه خاموش شد/ سرو خرامان با صداي جادويي او شنيدني بود، خراسان ديگر نغمه خونپاش او را نخواهد شنيد؛ نغمه مرغي كه فلك بالش را شكسته بود.
- "دانشگاه، مدافع آزادی و اتاق فکر توسعه" در بزرگداشت 16 آذر و روز دانشجو/ نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده*
- "سرانجام توافق بین المللی برجام و رابطه آن با قانون داماتو" نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده، فعال مدنی اصلاح طلب
- " سرانجام توافق بین المللی برجام و رابطه آن با قانون داماتو " نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده، فعال مدنی اصلاح طلب
- "سرانجام توافق بین المللی برجام و رابطه آن با قانون داماتو"/ نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده
- "سرانجام توافق بین المللی برجام و رابطه آن با قانون داماتو"/ نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده
- به نام خالق بهارآفرین " بهبود اقتصاد، محیط زیست و مشق سرنوشت! " در سال 1396 نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده*
- نایب رئیس شورای اسلامی شهر مشهدمقدس: انتقاد ایرادی ندارد ولی رای مردم را نادیده نگیریم / توافق برجام محصول مشترک راهبرد نظام مبتنی بر نرمش قهرمانانه و تیم دیپلماسی دولت
- سال ۱۴۰۰؛ سال بیم و امید مردم ایران/ به قلم حمیدرضا موحدی زاده، نایب رِئیس شورای اسلامی شهر مشهد
- عنوان رساله دکترای مدیریت دولتی، مدیریت منابع انسانی "طراحی الگوی شایسته سالاری مدیران در شهرداری مشهد به روش تحلیل تم"/theme analysis method/ دانشجوی محقق: حمیدرضا موحدی زاده