نام شما:
ایمیل مقصد:

نگاهي به جايزه نوبل ادبيات در آستانه اهداي آن در سال 2012 ميلادي

نگاهي به جايزه نوبل ادبيات در آستانه اهداي آن در سال 2012 ميلادي


گروه: اخبار، نگاه وتحولات بین المللی
تاریخ درج: 1391/7/18
نویسنده: مدیر سایت
تعداد بازدید: 0

 

از سال 1901 ميلادي جايزه نوبل ادبيات هر ساله به نويسنده‌اي از يکي از کشورهاي جهان تعلق مي‌گيرد. نويسنده‌اي که بنا به خواست بنيان‌گذار اين جايزه آلفرد نوبل بايد اثري برجسته و درخور با رويکردهاي آرمان‌گرايانه خلق کرده باشد. هر چند به نظر مي‌رسد با چنين نگاهي منظور از اثر يک کتاب مشخص نيست بلکه مجموعه‌اي از فعاليت‌هاي ادبي يک نويسنده در نظر گرفته مي‌شود. آکادمي سوئدي نوبل تصميم مي‌گيرد تا در هر سال جايزه به چه کسي تعلق ‌يابد. اين آکادمي معمولاً برنده نهايي خود را در اوائل ماه اکتبر معرفي مي‌کند و البته مراسم اهداي جايزه در زماني ديگر انجام مي‌گيرد. نوبل ادبيات يکي از پنج جايزه‌اي است که توسط آلفرد نوبل دانشمند سوئدي مخترع ديناميت به وجود آمده است.

داستان نوبل ادبيات
خراسان - مورخ سه‌شنبه 1391/07/18 شماره انتشار 18238
نويسنده: ترجمه وتنظيم:محمد جواد استادي literature@khorasannews.com
نگاهي به جايزه نوبل ادبيات در آستانه اهداي آن در سال 2012 ميلادي
از سال 1901 ميلادي جايزه نوبل ادبيات هر ساله به نويسنده‌اي از يکي از کشورهاي جهان تعلق مي‌گيرد. نويسنده‌اي که بنا به خواست بنيان‌گذار اين جايزه آلفرد نوبل بايد اثري برجسته و درخور با رويکردهاي آرمان‌گرايانه خلق کرده باشد. هر چند به نظر مي‌رسد با چنين نگاهي منظور از اثر يک کتاب مشخص نيست بلکه مجموعه‌اي از فعاليت‌هاي ادبي يک نويسنده در نظر گرفته مي‌شود. آکادمي سوئدي نوبل تصميم مي‌گيرد تا در هر سال جايزه به چه کسي تعلق ‌يابد. اين آکادمي معمولاً برنده نهايي خود را در اوائل ماه اکتبر معرفي مي‌کند و البته مراسم اهداي جايزه در زماني ديگر انجام مي‌گيرد. نوبل ادبيات يکي از پنج جايزه‌اي است که توسط آلفرد نوبل دانشمند سوئدي مخترع ديناميت به وجود آمده است. به جز ادبيات، آکادمي هر ساله در رشته‌هاي فيزيک، شيمي، پزشکي يا فيزيولوژي و صلح نيز جايزه خود را اعلام مي‌کند. تأکيد نوبل بر واژه آرمان‌گرايانه يا آرماني به عنوان معيار اصلي انتخاب باعث اختلاف نظرهاي زيادي شده است. در واقع اين آرمان‌گرايي از واژه سوئدي Idealisk به معناي ايده‌آليستي ترجمه شده است و در طول تاريخ با تفاسير متفاوت و متنوعي روبه‌رو شده است در اوايل قرن بيستم کميته نوبل بسيار سخت‌گيرانه به دنبال تحقق اين خواسته نوبل البته از منظر خود بود. به همين خاطر آن‌ها به نويسندگان مشهوري چون جيمز جويس، تولستوي، آنتوان چخوف، مارسل پروست، هنريک ايبسن و هنري جيمز جايزه‌اي اعطا نکردند.
نمونه اين نگاه در ماجراي تاکين نيز وجود داشت. جان رونالد روئن تاکين به وسيله سي اس لوئيس نامزد دريافت جايزه بود، اما آندره استرلينگ نويسنده سوئدي عضو هيئت داوري معتقد بود که کتاب اين نويسنده از نثر خوب و قابل قبولي برخوردار نيست و به همين خاطر جايزه به ايوو آندريک رسيد.
البته خوشبختانه به تازگي بيان و عبارت سازي به شکلي آزادانه بررسي و تحليل مي شود. در حال حاضر دو ويژگي عمده و اساسي ،معيارهاي انتخاب اين جايزه به حساب مي‌آيند. يکي شايستگي ماندگاري و ارزش‌هاي ادبي نهفته در اثر و ديگري نشانه‌هاي دال بر آرمان‌خواهي و آرمان‌گرايي در سطحي قابل قبول.در سال‌هاي اخير اين آرمان‌گرايي به نوعي به عنوان مسئله‌اي تحت عنوان دفاع از حقوق بشر در سطحي وسيع و مؤثر معنا گرديده است و همين رويکرد به ظاهر حقوق بشري باعث شده که شائبه سياسي بودن جايزه پررنگ شود.
نقدهاي تند به داوري هاي نوبل
مراسم اهداي جايزه نوبل بسيار شکوهمند بوده و برندگان طي مراسمي ويژه جوايز خود را از دستان پادشاه سوئد دريافت مي‌کنند. جايزه نوبل يک جايزه سه قسمتي است که شامل ديپلم رسمي نوبل، مدال طلا و سند تأييد جايزه نقدي است.
اين اتفاق کهن ادبي با تمام شکوه و جذابيت‌هايش در اين سال‌ها با انتقادات و نقدهايي تند روبه‌رو بوده است. برخي از منتقدان معتقدند که نويسندگان جهاني و سرشناس وجود دارند که هرگز برنده جايزه نشده‌ و حتي برخي از ايشان نامزد دريافت آن نيز نبوده‌اند ومنتقديني ديگر بعضي از نويسندگاني را که برنده دريافت جايزه شده‌اند فاقد صلاحيت و اعتبار لازم براي اين افتخار مي‌دانند. و البته همان طور که اشاره شد منفعت‌طلبي‌هاي سياسي و غير سياسي در روند نامزدي و انتخاب نهايي جايزه هميشه مطرح بوده است. به عنوان مثال اهداي اين جايزه در سال 2011 ميلادي به يک شاعر سوئدي به نام ترنسترومر حواشي و مناقشات زيادي را ايجاد کرد. در مورد پيشينه نوبل بايد گفت که اين دانشمند سوئدي ثروت خود به مبلغ 31 ميليون کرون سوئد را وقف اهداي جايزه به افرادي که بيشترين بهره به بشريت را رسانده‌اند نمود. البته بعداً نيز بنياد نوبل در جهت نگهداري و توسعه اين ثروت و البته سازمان‌دهي اهداي جايزه تشکيل شد. آکادمي هر سال درخواست‌هايي را براي اعلام نامزدهاي مورد نظر ارسال مي‌کند.
اعضاي فرهنگستان، اعضاي آکادمي ادبيات و جامعه‌شناسي بنياد، استادان مطرح و شناخته شده ادبيات و زبان‌شناسي، و رؤساي سازمان‌هاي مرتبط با نويسندگان افرادي هستند که آکادمي اين فهرست‌هاي معرفي کانديداهاي مورد نظر را براي ايشان ارسال مي‌کند. در واقع هر سال هزاران درخواست ارسال مي‌شود و به عنوان مثال در سال 2011 ميلادي تنها تعداد 220 پاسخ و طرح‌نامه کامل شده به آکادمي بازگشت. تمام پيشنهادها بايد تا اول فوريه توسط آکادمي دريافت گردد. سپس آکادمي نامزدها را بر اساس اين فرم‌ها مشخص مي‌کند. در ماه آوريل آکادمي به فهرستي در حدود بيست نامزد مي‌رسد و در ماه مي نيز فهرست به پنج نامزد نهايي خلاصه مي‌شود. پس از آن به مدت چهار ماه براي بررسي و مطالعه آثار اين پنج گزينه نهايي زمان صرف مي‌شود و در نهايت در اوائل ماه اکتبر برنده نهايي که آراي بيش از نيمي از اعضاي آکادمي را به دست آورده معرفي مي‌شود. هيچ‌کس امکان دريافت جايزه نوبل ادبيات را ندارد مگر اين‌که حداقل دو بار در ليست قرار گرفته باشد. جالب اين است که برخي از نويسندگان براي سال‌هاي متوالي مطرح شده و آثارشان بررسي مي‌شود و برخي ديگر شايد فقط براي يک بار نامزد شوند. آکادمي اساتيد و کارشناساني از سيزده زبان دنيا را در اختيار دارد که وظيفه بررسي آثار نويسندگان اين سيزده زبان را بر عهده دارند. اما چنانچه نويسنده‌اي براي دريافت جايزه نامزد شود که در دايره اين سيزده مورد قرار نمي‌گيرد مترجمان مطمئني که سوگند وفاداري به اصل متن را خورده‌اند دعوت به همکاري مي‌شوند. ميزان جايزه نقدي نوبل که اهميت زيادي نيز دارد ثابت نيست و بنا بر شرايط و ميزان درآمدهاي بنياد نوبل در هر سال تغيير مي‌کند. به عنوان مثال آکادمي اعلام کرده که ميزان جايزه در سال جاري که برنده آن تا چند روز ديگر اعلام مي‌شود کاهش يافته است. چنانچه احتمالاً جايزه به بيش از يک نفر تعلق گيرد ميزان پاداش نقدي به طور مساوي بين آن‌ها تقسيم مي‌شود.
بازار داغ شايعات
روي مدال طلاي مشهور نوبل تصويري از نيم‌رخ آلفرد نوبل و تاريخ تولد و وفات او ضرب شده است. هر چند اين مدال در جوايز مختلف نوبل تفاوت‌هايي نيز دارد. ديپلم معروف نوبل توسط آکادمي‌هاي مختلف که جايزه مخصوص خود را اهدا مي‌کنند به صورت اختصاصي طراحي مي‌شود و معمولاً حاوي تصوير و متن اختصاصي براي دريافت کننده جايزه است. نامزدهاي احتمالي دريافت جايزه در سال‌هاي مختلف تا حد امکان از سوي آکادمي مخفي نگاه داشته مي‌شوند. در حال حاضر تنها نامزدهاي سال‌هاي 1901 تا 1950 ميلادي در دسترس عموم قرار داشته و فهرست ساير نامزدها به شکلي حفاظت‌شده از دسترس ديگران خارج شده است. «شايعات زيادي در سراسر جهان در مورد اين‌که نامزدهاي دريافت جايزه چه کساني هستند وجود دارد، خوب آيا اين‌ها شايعه هستند و يا به نحوي اطلاعاتي به بيرون درز کرده است؟ بايد صبر کرد و نتيجه را ديد.» - آکادمي نوبل –
چنان‌چه پيش‌تر اشاره شد با استناد به مسئله آرمان‌گرايي و صداي بلند آن کميته به کساني چون تولستوي و چخوف توجهي ننموده است. اما برخي از فعالان ادبي معتقدند که اين رويکرد آکادمي در آن زمان ارتباط چنداني با مسئله آرمان‌گرايي نداشته و بيشتر حاصل تنفر تاريخي سوئدي‌ها نسبت به روس‌ها بوده است. ظاهراً در طول جنگ نخست جهاني کميته سياست بي‌طرفي را در پيش گرفت. با توجه به بررسي‌هايي که روزنامه‌نگار نشريه لوموند در سال 2008 ميلادي بر روي آرشيو و مستندات نوبل انجام داد نتيجه گرفت که نويسنده و روشنفکر مطرح فرانسوي آندره مارلو در دهه 1950 ميلادي همواره براي دريافت جايزه مطرح بوده است. او رقابت بسيار نزديکي با آلبر کامو داشت، به ويژه در سال‌هاي 1954 و 1955 ميلادي اما در اين سال‌ها موفقيتي به دست نياورد. سرانجام بازگشت دوباره او به نگارش رمان باعث شد تا در سال 1957 ميلادي جايزه نوبل ادبي را به دست آورد.در سال 1974، گراهام گرين، ولاديمير ناباکوف و سال بلو به عنوان گزينه‌هاي جدي دريافت جايزه مطرح بودند اما آکادمي در کمال ناباوري جايزه را به دو نويسنده سوئدي به نام‌هاي ايويند جانسن و هري مارتينسون اهدا نمود. نويسندگاني که در خارج از سوئد چندان شناخته شده نبودند.البته بلو در سال 1976 بالاخره توانست جايزه را به دست آورد اما ناباکوف و گرين هرگز به اين افتخار دست نيافتند.
نوبل ورقابت با ساير جوايز ادبي
انتخاب نويسنده زن اتريشي، الفريده يلينک در سال 2004 ميلادي نيز با اعتراض شديد يکي از اعضا به نام کنوت آهنلوند رو‌به‌رو شد. او در اعتراض به اين انتخاب که آن را لطمه‌اي جبران‌ناپذير به ارزش و اعتبار جايزه نوبل مي‌دانست استعفا کرد. انتخاب هارولد پينتر نمايشنامه‌نويس انگليسي در سال 2005 ميلادي، به ظاهر به دليل استعفاي آهنلوند به تأخير افتاد و گمانه‌زني‌هاي سياسي بودن جايزه مجدداً به جريان افتاد. به خصوص با موضع‌گيري‌هاي سياسي پينتر نسبت به حمله آمريکا به عراق. پينتر که به دليل بيماري امکان حضور در مراسم را نداشت سخنراني خود را در يک استوديوي تلويزيوني ضبط کرد و نسخه ضبط شده در مراسم پخش شد. با اهداي جايزه به اورهان پاموک و دوريس لسينگ در سال‌هاي 2006 و 2007 ميلادي بحث نگاه سياسي به جايزه ادامه يافت.
از جمله جايزه‌هاي رقيب نوبل ادبيات بايد از جايزه معروف بوکر نام برد که به سرعت در حال پيشرفت است. بوکر سهم يک نويسنده را در تعالي ادبي جهان مورد بررسي قرار مي‌دهد و نگاه‌هاي سياسي و قومي نيز کمتر در آن ديده مي‌شود.

به هر حال با تأسف بايد گفت که بسياري از دستاوردهاي مهم ادبي در طول اهداي جايزه نوبل ادبيات ناديده گرفته شده است. دليل آن هر چه که باشد، مسائل سياسي، نبود ترجمه هاي دقيق و درست از ساير زبان‌ها و يا تعصبات قومي و مليتي حاصلي جز آسيب و لطمه به ادبيات نخواهد داشت

بستن http://www.modarair.com/news/اخبار-بین-المللی/داستان-نوبل-ادبيات.html
مطالب مرتبطمطالب مرتبط:
بازديد کل : 498126     
تمام حقوق مادی و معنوی محفوظ و متعلق به سايت بنياد مدارا و تدبير مردم ایران ( تأسیس: سال 1384 ) می باشد.
نام شما:
ایمیل مقصد: