23 آبان 1294 مجلس سوم شوراي ملي منحل شد |
در روز 23 آبان 1294 هجري شمسي سومين دوره مجلس شوراي ملي پس از کمتر از يکسال فعاليت منحل شد و به کار خود پايان داد.
پس از آنکه ناصرالملک، نايبالسلطنه با پذيرش اولتيماتوم روسيه، مجلس شوراي ملي دوم را منحل اعلام کرد، نفوذ و مداخله روسها و انگليسها در امور داخلي کشور بيش از پيش افزايش يافت. اعتراضات پياپي مردم در اقصي نقاط کشور به شدت از سوي حکومت و با همدستي اين دو کشور سرکوب شد و دوران فترت ميان دو مجلس دوم و سوم نزديک به سه سال به طول انجاميد. البته در اين مدت کميسيون عدليه مجلس دوم به رياست سيدحسن مدرس تشکيل جلسه ميداد و به اتفاق مشيرالدوله و امام جمعه خويي توانست برخي قوانين از جمله قانون تشکيلات عدليه، محاکم صحيه و جناحي را تدوين و تصويب کند. در غياب نظارت مجلس، دولت زير بار استقراض با شرايط سنگين از دولتهاي روس و انگليس رفت و امتيازهايي بويژه در مورد راه آهن کشور به اين دولتها سپرد تا اينکه بالاخره احمد شاه به سن بلوغ رسيد، ناصرالملک از عرصه کنار رفت و با روي کارآمدن علاءالسلطنه، بناي شکلگيري مجلس سوم گذاشته شد. البته اين انتخابات هم همچون دو دوره گذشته خالي از اشکال نبود، با اين تفاوت که روزنامهها در آن دوران از جو ناسالم انتخابات و بازار داغ خريد و فروش راي پرده برميداشتند.
نهايتا با به درازا کشيده شدن انتخابات در سراسر کشور، مجلس سوم شوراي ملي روز 13 آذر 1293 با حضور 68 نماينده افتتاح شد. در اين دوره با حذف هرگونه شرطي براي انتخاب شدن در قانون انتخابات که به يک درجهاي شدن انتخابات مشهور شد، تغييراتي از لحاظ طبقات و مشاغل در ترکيب نمايندگان رخ داد. از جمله آنکه تعداد ملاکان و روحانيون در مجلس سوم افزايش يافت، اما از شمار بازرگانان و صاحبان مشاغل آزاد کاسته شد. همچنين تغييراتي نيز در سطح تحصيلات نمايندگان مجلس سوم به وجود آمد تا آنجا که به گواه اسناد تاريخي چهار درصد از نمايندگان داراي تحصيلات در سطح دکترا، 13 درصد داراي تحصيلات در سطح ليسانس و 13 درصد در حد اجتهاد بودند. از نکات جالب توجه اين مجلس آنکه ملکالشعراي بهار از جمله نمايندگان اين دوره و در مقطعي عضو هيات رئيسه آن بوده است.
با افتتاح مجلس سوم و روي کارآمدن دوباره حکومت مشروطه، فعاليت احزاب و مطبوعات رونق گرفت و با وجود تلاش بسيار ناصرالملک با همکاري روسها براي محو کردن آثار حزب دموکرات در ايران، با سقوط وي و بروز جنگ جهاني اول و کاهش نفوذ روسها، دموکراتها در مجلس سوم حضور پررنگتري يافتند. گروههاي سياسي و ترکيب نمايندگان آنها در مجلس سوم از اين قرار بود: 31 نفر عضو حزب دموکرات، 29 نفر عضو حزب اعتدال، 14 نفر عضو هيات علميه و 20 نفر نماينده مستقل که آنها هم با دموکراتها ائتلاف کرده بودند. البته اين آمار به دليل ورود تدريجي نمايندگان به مجلس در مقاطع مختلف دچار تغيير شد. رياست حزب دموکرات با سليمان ميرزا بود و اهدافي چون «رسيدگي به اقدامات دولت در سه سال فاصله ميان مجالس دوم و سوم، مجازات خائنين و اجراي اصلاحات در زمينههاي مالي، فرهنگي و سربازگيري» را دنبال ميکرد. فراکسيون حزب اعتدال هم که همان حزب «اجتماعيون و اعتداليون» دوره مجلس دوم بود، پس از انحلال آن مجلس به دو دسته آزاديخواه و روحاني تقسيم شد که البته هر دو طرفدار اصلاحات تدريجي بودند، اما رويکردشان نسبت به جنگ جهاني متفاوت بود.
سيدحسن مدرس، در راس فراکسيون ديگري از مجلس بنام هيات علميه بود که 14 عضو داشت و به نسبت دو حزب دموکرات و اعتدال در اقليت به سر ميبرد. البته برخي نمايندگان روحاني که در گروهها و فراکسيونهاي ديگر مجلس عضو بودند، در بعضي موارد موافق هيات علميه بوده و در موافقت با آن راي ميدادند. اهداف اين فراکسيون نيز عبارت بود از: «حمايت از فقرا، حفظ شريعت، هماهنگي قوانين با مقتضيات مملکت و مخالفت با قوانين بيگانه با اسلام، به ويژه اصلاح قانون عدليه و لايحه قانون جزا». در مجلس سوم برخي اختلافات عقيدتي ميان هيات علميه و دموکراتها پيش آمد که ريشهاي بود و در اکثر موارد به نفع دموکراتها تمام ميشد، چون دموکراتها به ويژه پس از ائتلاف با مستقلها از وزن و کرسي بيشتري در پارلمان برخوردار بودند.
مجلس سوم شوراي ملي جمعا 79 جلسه تشکيل داد. موضوعاتي همچون «به هم ريختن تمرکز قدرت، ضعف مالي دولت، بروز اغتشاشات، بسط دخالت دولتهاي انگليس و روس، احزاب سياسي و...» که با مشروطه آغاز شده بود، در مجلس سوم گسترش يافت. البته تلاش روحانيون که عمدتا عضو فراکسيون هيات علميه بودند، براي لازمالاجرا کردن ماده 2 متمم قانون اساسي که لزوم وجود هيات پنج نفرهاي از مجتهدين براي تطبيق قوانين مصوب جهت عدم مغايرت با اصول اسلام را مطرح کرده بود، ناکام ماند. يکي از ويژگيهاي مجلس سوم شوراي ملي آن بود که از برگزاري جلسات عمومي براي بررسي مسائل سياست خارجي اجتناب ميکرد، اما نمايندگان اين دوره در رابطه با امور مربوط به دولت و حتي بحرانهاي کابينه بر برگزاري علني جلسات اصرار داشتند.
هنگامي که در پي تداوم جنگ جهاني اول و پيشرفت قواي روس تا قزوين، تهران به شدت مورد تهديد قرار گرفت، جمعي از نمايندگان مجلس به دستور مستوفيالممالک تهران را ترک کرده و به قم مهاجرت کردند. نمايندگان مهاجر در قم کميته دفاع ملي را تشکيل دادند، کميتهاي که از حضور چهرههاي مطرحي چون سليمان ميرزا، ميرزا سليمان خان، ميرزا محمدعليخان کلوب و.... بهره ميبرد. در پي حضور اکثريت نمايندگان مجلس در قم جلسه روز 23 آبان 1294 از اکثريت افتاد و تعطيل شد. در پي اين واقعه سومين مجلس شوراي ملي ايران همچون دو مجلس پيش از خود با دخالت روسها تعطيل شد و عمرش حتي به يک سال هم نرسيد.
پس از تشکيل کميته دفاع ملي توسط نمايندگان مهاجر مجلس منحله و همکاري آنها با مسيو شونمان آلماني، قواي روس به قم حمله کرد. اعضاي کميته دفاع ملي و روساي احزاب ديگر مانند محمد طباطبايي، مدرس و... نيز در اين هنگام به سمت کاشان و اصفهان حرکت کرده و از آنجا به کرمانشاه رفتند که آن زمان در تصرف نيروهاي عثماني بود. اين نمايندگان در آنجا دولت موقت ملي را تشکيل دادند. در اين ميان با بروز اختلافنظر ميان هيات دولت، نظامالسلطنه و سليمان ميرزا و دموکراتها، هر دو حزب اعتدال و دموکرات منحل شدند. از سوي ديگر با تغيير وضعيت جنگ به نفع متفقين، نيروهاي روس با حمله به غرب ايران، نيروهاي عثماني را شکست دادند و به اين ترتيب عمر دولت ملي پايان يافت.
|
- اطلس تاریخ ایران
- ظرفيت فراموش شده «اسب اصيل ايراني» در صنعت گردشگري
- ایران در لیست کشورهای «سفر ممنوع» قرار گرفت / جوسازیها؛ عامل اصلي كاهش گردشگران خارجي
- درباره سیاست های کنترل جمعیت : پیرشدن جمعیت ایران تهدید نیست / علی سرزعیم
- 28 مهرماه 1245 سالروز تولد ستار خان، سردار ملي
- واژگوني اتوبوس راهياننور، بروجن را عزادار كرد ۲۶دانشآموز راهیاننور کشته شدند، پاسخگوكيست؟
- 10 آسیب سبک زندگی در ایران
- نامه کريم سنجابي، شاپور بختيار و داريوش فروهر به محمدرضا پهلوي : تنها راه خلاصي از تنگناها ترک حکومت استبدادي است
- تاريخ«طهران» از ابتدا تا روزگار تختگاهي آقامحمدخان - (قسمت دوم)
- هفتم آبان ماه ۲۹ اکتبر صدور منشور حقوق بشر کورش، نه روز تولد
- از فوتبالیست شدن پگاه آهنگرانی تا بازگشت عمو نوروز... ایران به روایت تصویر
- به بهانه لغو مکرر کنسرت های موسیقی در شهرستان ها دل پردرد موسیقی و بی تفاوتی برخی از مدیرانش !
- یکی از اعضای اصلی ارکستر سمفونیک تهران : ارکستر سمفونیک تهران وجود خارجی ندارد
- متن خطابه مظفرالدین شاه در گشایش نخستین مجلس شورای ملی
- اختصاصی ایلنا / بناهای تاریخی اصفهان در حال فروپاشی است
- رييس سازمان نهضت سوادآموزي کشور: ايران را به علت آمار بالاي بيسوادي ناقض حقوق بشر ميدانند
- مجله الکترونیکی سازمان ملل اعلام کرد: تبریز توسعهیافتهترین و زیباترین شهر ایران است
- ابراهیم آبادی بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر : سینمای ایران به برده داری شبیه شده است
- نماینده ولیفقیه در سپاه : دولت وحدت ملی ، ملغمه است / مهندسیمنطقیانتخابات وظیفهذاتیسپاه
- عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفتگو با فرارو بررسی کرد : امکان «استیضاح» آقای رئیسجمهور؟!
- نقویان در جمع مردم یزد : با وجود اختلاس ۳ هزار میلیاردی ، میگویند این دولت پاکترین است
- توضيحات سایت هاشمی رفسنجانی در مورد انتخابات آزاد ٬ وحدت ملی و ... تا مصلحت نظام در انتخابات چه باشد ...
- (تصاویر) خانه امیرکبیر در حال تخریب !
- ديوان عدالت اداری کشور حکم سعید مرتضوی را مجددا ابطال كرد
- با انتشار نتایج یک نظرسنجی اعلام شد : نارضایتی 94 درصدی مردم از قیمت خودروهای داخلی
- پیشنهاد 700 هزارتومانی کارگران
- قیمت رسمی و آزاد همه خودرو های بازار
- (تصویر) جمعی از اعضای شورای انقلاب
- وقتی چهار عنصر حیاتی در شمعی روشن جمع می شود / جشن سده، سنت کهن ایرانیان
- چشم بهاری / خسرو طالبزاده
- فقط در ايران ماهواره ممنوع است / نتيجه يك پژوهش : ۶۰درصد مردم ماهواره دارند
- حذفهای درونحکومتی در ایران
- دکتر محمدرضا عارف، معاون اول دولت اصلاحات با حضور در وازت کشور برای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد.
- هاشمي رفسنجانی : من خود ميدانم نباید ميآمدم / اﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻢ ﻣﺎﯾﻮﺱ ﻧﺸﻮﻧﺪ
- صداقت عارف به دل نشست: اصلاحطلبی یعنی منزلت. منزلت یعنی آبرو و کرامت و شرافت همه ایرانیها
- بیانیه بیش از 280 چهره فرهنگی، هنری و رسانهای خطاب به عارف
- پيروزي بزرگ اصلاحطلبان و جناح اعتدال؛ با کسب حدود ۱۹میلیون و... شيخ دوستداشتني ديپلمات رئیسجمهور ايران شد، تبريك!
- به بهانه سالگرد عبرتانگيزترين رخداد تاريخ سياسي ايران / شصتمين سالگرد کودتاي 28 مرداد به روايت تاريخ
- یرواند آبراهامیان : تاریخ ایران مدرن / ارزیابی ریشهای تاریخ معاصر ایران مدرن
- یرواند آبراهامیان : ایران بین دو انقلاب / حلیل تأثیرات متقابل سازمانهای سیاسی و نیروهای اجتماعی ایران از سدهٔ نوزدهم میلادی تا انقلاب اسلامی 1357
- چکیده کتاب" ناحیه گرایی در ایران از منظر جغرافیای سیاسی" - بخش اول و بخش دوم
- دیالکتیک توسعهنیافتگی در تاریخ ایران / احمد سیف*
- بزرگداشت ایزد دوستی و پیمان : جشن مهرگان در آتشکده زرتشتیان کرمان /تصاویر
- نامه اعتراضی حامیان روحانی در بوشهر : تندروها مانع از انتخاب استاندار بومی می شوند
- حضرت آیتالله خامنهای : عمر مرحوم عسگراولادی درخدمت اسلام سپری شد
- پيام تسليت آيتالله هاشمیرفسنجانی به مناسبت درگذشت آقای عسكر اولادی : مبارزي كه با ايمان به حقانيت مبارزه امام (ره) و روحانيت عليه استبداد و استعمار، 13 سال زندان و شكنجه را تحمل کرد.
- دکتر حسن روحانی، رئیس کابینه دولت " تدبیر و امید " : یک درس عاشورا، مذاکره منطقی است
- دکتر حسن روحانی : به طور منظم به مردم گزارش میدهیم / دولت افتخار خود میداند که به مردم پاسخگو باشد
- سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات دولت تدبیر و امید : امنیت ریشه در فرهنگ و باورهای ایمانی دارد. / قرار گرفتن در مسیر اعتدال ویژگی امت اسلام و راه پیشگیری از افراط است.
- مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اصفهان: با تاریخ شگفتانگیز اصفهان آشنا هستم/ خوشحالم به این شهر که شهرت جهانی دارد سفر کردم
- دیپلماسی نوروز، اهرم مهم دیپلماسی عمومی ایران
- در جمع فعالان سیاسی اصولگرا / رییس جمهوری همگان را به وحدت برای حل مسایل کشور فراخواند
- برای ارزیابان یونسکو چه داریم؟ از جهانی شدن شوش چه بدست میآوریم؟
- از «رجايي دوران» تا «امیرکبیر ثاني» نشدن! شرایط و مقطع همیشه «حساس» ایران
- دبیر شورای عالی ایرانیان خارج از کشور: ۷درصد ایرانیان در خارجکشور زندگی میکنند
- يونسي، دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتها: همه تاریخ ایران افتخارآمیز است
- رئیس انجمن جامعهشناسی ایران: جشن «نوروز» زمانی نماد دموکراسی بود
- رهبر انقلاب در پیامی به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۴: سال ۹۴، سال «دولت و ملت، همدلی و همزبانی»/ آرزوهای بزرگ فراروی ایران با همکاری و اعتماد متقابل دولت و ملت دست یافتنی است
- رئیس جمهور در پیام نوروزی سال 94: دست به دست هم دهیم مجلسی را بسازیم شایسته این ملت/امروز مسابقه برای تفاهم با ایران به جای مسابقه برای تحریم ایران وجود دارد
- بیانیه مشترک پایانی مذاکرات هسته ای ایران و 5+1: هیچ یک از تاسیسات و فعالیت های مرتبط هسته ای متوقف، تعطیل و یا تعلیق نمی شود
- براي اولين بار رتبه 48 ايران در جذب گردشگر خارجي
- مزایا و معایب استانی شدن انتخابات مجلس
- ائتلاف داخلی، انسجام بین المللی
- با ابلاغ سیاست های کلی برنامه ششم توسعه؛ " موج 51 صنایع دستی " به راه افتاد
- به بهانه هفتم آبان؛ روز بزرگداشت کوروش/ چرا کوروش در سرزمین خود غریب است؟
- (بازخوانی) در سالروز تصویب قطعنامه 598 بررسی شد؛ نگاهی بر 2 تصمیم تاریخساز و دیپلماتیک ایران
- ایران در انتظار سونامی اصلاحات و اعتدال
- آخرین آمار منتخبان مردم تهران در مجلس دهم از سوی ستاد انتخابات کشور اعلام شد.
- اعلام نتایج نهایی خبرگان - تهران پيروزي ليست هاشمي؛ انتخابات مجلس خبرگان در حوزه استان تهران، شاهد شدیدترین رقابت میان دو لیست اصلی یعنی لیست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و لیست خبرگان مردم (به سرلیستی هاشمی) بود.
- آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی خاطرنشان کردند: مجلس آینده وظائف سنگینی برعهده خواهد داشت و امید است که نصاب پاسخگوئی در برابر خدا و مردم را همگان در آن مشاهده کنند.
- حجت الاسلام علی یونسی، مشاور رییس جمهوری: نوروز نماد اعتدال و آینده نگری ایرانیان است
- حكايت غريبي است نازنين! عزم راسخ براي محو جشنهاي ايراني!
- 29 اسفند؛ روز ملی شدن صنعت نفت ایران/ ملی شدن صنعت نفت و خلع ید به روایت تاریخ/ غلامحسین دهدشتی
- جشن نوروز از کجا آمده است؟ تنوع و تفاوت، چنان رشتهای ناگسستنی است که گویی دستان هنرمند تاریخ، ایران را با سبک اصیل همبستگی، زیبا و رنگین به هم بافته است.
- جشن نوروز از کجا آمده است؟ در نهایت تنوع و تفاوت، چنان رشتهای ناگسستنی است که گویی دستان هنرمند تاریخ، ایران را با سبک اصیل همبستگی، زیبا و رنگین به هم بافته است.
- علیرضا قربانی در اینستاگرام خود نسبت به لغو کنسرتهای شهرام ناظری و کیهان کلهر در نیشابور واکنش نشان داد./ امروز چه عنصرى برتر و اثرگذارتر و فراگيرتر از موسيقى براى بيان اين مفاهيم فاخر و انسانى-اخلاقى در جامعه و ترويج آن موجود است؟
- جشن تیرگان؛ نشانهی روشنایی و خوش یمنی/ روزی که جان آرش تا مرزهای ایران پر کشید
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت:یکی از مشکلات پس از پیروزی انقلاب، چگونگی حفظ و نگهداری و حتی استفاده از مجموعه میراثهای فرهنگی کشور بود.که بعضیها نمیپسندیدند ابنیه های تاریخی مثل کاخ ها باقی بماند....
- ایراندخت، امروز به درخشش کیمیای سرزمینش میبالد. به دختری که شجاعانه و پرقدرت در میدان رقابت ظاهر شد و از نام و بلندای یاد ایران دفاع کرد.
- برجام ناوگان هوایی کشور را نو کرد/ ورود نخستین ایرباس نو پس از 38 سال
- حجت الاسلام والمسلمین محمد علی رحمانی از همراهان امام خمینی(س) و فرماندهی بسیج مستضعفین در دوران دفاع مقدس: امیدوارم برادران بسیجی هیچ وقت وابسته به گروه ها و تشکیلات حزبی خاصی نباشند و تنها در جهت دفاع از کشور، مردم و حفظ اسلام و انقلاب گام بردارند.