نام شما:
ایمیل مقصد:

 23 آبان 1294  مجلس سوم شوراي ملي منحل شد

23 آبان 1294 مجلس سوم شوراي ملي منحل شد


گروه: اخبار و چشم انداز ایران
تاریخ درج: 1391/8/23
نویسنده: مدیر سایت
تعداد بازدید: 0

 

در روز 23 آبان 1294 هجري شمسي سومين دوره مجلس شوراي ملي پس از کمتر از يک‌سال فعاليت منحل شد و به کار خود پايان داد.
پس از آنکه ناصرالملک، نايب‌السلطنه با پذيرش اولتيماتوم روسيه، مجلس شوراي ملي دوم را منحل اعلام کرد، نفوذ و مداخله روس‌ها و انگليس‌ها در امور داخلي کشور بيش از پيش افزايش يافت. اعتراضات پياپي مردم در اقصي نقاط کشور به شدت از سوي حکومت و با همدستي اين دو کشور سرکوب شد و دوران فترت ميان دو مجلس دوم و سوم نزديک به سه سال به طول انجاميد. البته در اين مدت کميسيون عدليه مجلس دوم به رياست سيدحسن مدرس تشکيل جلسه مي‌داد و به اتفاق مشيرالدوله و امام جمعه خويي توانست برخي قوانين از جمله قانون تشکيلات عدليه، محاکم صحيه و جناحي را تدوين و تصويب کند. در غياب نظارت مجلس، دولت زير بار استقراض با شرايط سنگين از دولت‌هاي روس و انگليس رفت و امتيازهايي بويژه در مورد راه آهن کشور به اين دولت‌ها سپرد تا اينکه بالاخره احمد شاه به سن بلوغ رسيد، ناصرالملک از عرصه کنار رفت و با روي کارآمدن علاءالسلطنه، بناي شکل‌گيري مجلس سوم گذاشته شد. البته اين انتخابات هم همچون دو دوره گذشته خالي از اشکال نبود، با اين تفاوت که روزنامه‌ها در آن دوران از جو ناسالم انتخابات و بازار داغ خريد و فروش راي پرده برمي‌داشتند.
نهايتا با به درازا کشيده شدن انتخابات در سراسر کشور، مجلس سوم شوراي ملي روز 13 آذر 1293 با حضور 68 نماينده افتتاح شد. در اين دوره با حذف هرگونه شرطي براي انتخاب شدن در قانون انتخابات که به يک درجه‌اي شدن انتخابات مشهور شد، تغييراتي از لحاظ طبقات و مشاغل در ترکيب نمايندگان رخ داد. از جمله آنکه تعداد ملاکان و روحانيون در مجلس سوم افزايش يافت، اما از شمار بازرگانان و صاحبان مشاغل آزاد کاسته شد. همچنين تغييراتي نيز در سطح تحصيلات نمايندگان مجلس سوم به وجود آمد تا آنجا که به گواه اسناد تاريخي چهار درصد از نمايندگان داراي تحصيلات در سطح دکترا، 13 درصد داراي تحصيلات در سطح ليسانس و 13 درصد در حد اجتهاد بودند. از نکات جالب توجه اين مجلس آنکه ملک‌الشعراي بهار از جمله نمايندگان اين دوره و در مقطعي عضو هيات رئيسه آن بوده است.
با افتتاح مجلس سوم و روي کارآمدن دوباره حکومت مشروطه، فعاليت احزاب و مطبوعات رونق گرفت و با وجود تلاش بسيار ناصرالملک با همکاري روس‌ها براي محو کردن آثار حزب دموکرات در ايران، با سقوط وي و بروز جنگ جهاني اول و کاهش نفوذ روس‌ها، دموکرات‌ها در مجلس سوم حضور پررنگ‌تري يافتند. گروه‌هاي سياسي و ترکيب نمايندگان آن‌ها در مجلس سوم از اين قرار بود: 31 نفر عضو حزب دموکرات، 29 نفر عضو حزب اعتدال، 14 نفر عضو هيات علميه و 20 نفر نماينده مستقل که آن‌ها هم با دموکرات‌ها ائتلاف کرده بودند. البته اين آمار به دليل ورود تدريجي نمايندگان به مجلس در مقاطع مختلف دچار تغيير شد. رياست حزب دموکرات با سليمان ميرزا بود و اهدافي چون «رسيدگي به اقدامات دولت در سه سال فاصله ميان مجالس دوم و سوم، مجازات خائنين و اجراي اصلاحات در زمينه‌هاي مالي، فرهنگي و سربازگيري» را دنبال مي‌کرد. فراکسيون حزب اعتدال هم که‌‌ همان حزب «اجتماعيون و اعتداليون» دوره مجلس دوم بود، پس از انحلال آن مجلس به دو دسته آزاديخواه و روحاني تقسيم شد که البته هر دو طرفدار اصلاحات تدريجي بودند، اما رويکردشان نسبت به جنگ جهاني متفاوت بود.
سيدحسن مدرس، در راس فراکسيون ديگري از مجلس بنام هيات علميه بود که 14 عضو داشت و به نسبت دو حزب دموکرات و اعتدال در اقليت به سر مي‌برد. البته برخي نمايندگان روحاني که در گروه‌ها و فراکسيون‌هاي ديگر مجلس عضو بودند، در بعضي موارد موافق هيات علميه بوده و در موافقت با آن راي مي‌دادند. اهداف اين فراکسيون نيز عبارت بود از: «حمايت از فقرا، حفظ شريعت، هماهنگي قوانين با مقتضيات مملکت و مخالفت با قوانين بيگانه با اسلام، به ويژه اصلاح قانون عدليه و لايحه قانون جزا». در مجلس سوم برخي اختلافات عقيدتي ميان هيات علميه و دموکرات‌ها پيش آمد که ريشه‌اي بود و در اکثر موارد به نفع دموکرات‌ها تمام مي‌شد، چون دموکرات‌ها به ويژه پس از ائتلاف با مستقل‌ها از وزن و کرسي بيشتري در پارلمان برخوردار بودند.
مجلس سوم شوراي ملي جمعا 79 جلسه تشکيل داد. موضوعاتي همچون «به هم ريختن تمرکز قدرت، ضعف مالي دولت، بروز اغتشاشات، بسط دخالت دولت‌هاي انگليس و روس، احزاب سياسي و...» که با مشروطه آغاز شده بود، در مجلس سوم گسترش يافت. البته تلاش روحانيون که عمدتا عضو فراکسيون هيات علميه بودند، براي لازم‌الاجرا کردن ماده 2 متمم قانون اساسي که لزوم وجود هيات پنج نفره‌اي از مجتهدين براي تطبيق قوانين مصوب جهت عدم مغايرت با اصول اسلام را مطرح کرده بود، ناکام ماند. يکي از ويژگي‌هاي مجلس سوم شوراي ملي آن بود که از برگزاري جلسات عمومي براي بررسي مسائل سياست خارجي اجتناب مي‌کرد، اما نمايندگان اين دوره در رابطه با امور مربوط به دولت و حتي بحران‌هاي کابينه بر برگزاري علني جلسات اصرار داشتند.
هنگامي که در پي تداوم جنگ جهاني اول و پيشرفت قواي روس تا قزوين، تهران به شدت مورد تهديد قرار گرفت، جمعي از نمايندگان مجلس به دستور مستوفي‌الممالک تهران را ترک کرده و به قم مهاجرت کردند. نمايندگان مهاجر در قم کميته دفاع ملي را تشکيل دادند، کميته‌اي که از حضور چهره‌هاي مطرحي چون سليمان ميرزا، ميرزا سليمان خان، ميرزا محمدعلي‌خان کلوب و.... بهره مي‌برد. در پي حضور اکثريت نمايندگان مجلس در قم جلسه روز 23 آبان 1294 از اکثريت افتاد و تعطيل شد. در پي اين واقعه سومين مجلس شوراي ملي ايران همچون دو مجلس پيش از خود با دخالت روس‌ها تعطيل شد و عمرش حتي به يک سال هم نرسيد.
پس از تشکيل کميته دفاع ملي توسط نمايندگان مهاجر مجلس منحله و همکاري آن‌ها با مسيو شونمان آلماني، قواي روس به قم حمله کرد. اعضاي کميته دفاع ملي و روساي احزاب ديگر مانند محمد طباطبايي، مدرس و... نيز در اين هنگام به سمت کاشان و اصفهان حرکت کرده و از آنجا به کرمانشاه رفتند که آن زمان در تصرف نيروهاي عثماني بود. اين نمايندگان در آنجا دولت موقت ملي را تشکيل دادند. در اين ميان با بروز اختلاف‌نظر ميان هيات دولت، نظام‌السلطنه و سليمان ميرزا و دموکرات‌ها، هر دو حزب اعتدال و دموکرات منحل شدند. از سوي ديگر با تغيير وضعيت جنگ به نفع متفقين، نيروهاي روس با حمله به غرب ايران، نيروهاي عثماني را شکست دادند و به اين ترتيب عمر دولت ملي پايان يافت.

منبع‌: تاريخ ايراني



23 آبان 1387 / 14 ذیقعده 1429 / 13 نوامبر 2008
23 آبان 1387 / 14 ذیقعده 1429 / 13 نوامبر 2008

1) 23آبان ماه سال1294هجري شمسي: سومين مجلس شوراي ملي منحل شد. پس از حركت سپاه روس به طرف تهران شمارزيادي ازنمايندگان مجلس و رجال به قم حركت كردند و كميته دفاع ملي را تأسيس كردند. بدين ترتيب مجلس ازاكثريت افتاد و تعطيل شد. احمد شاه قاجارهم تصميم گرفت پايتخت را تغييردهد. اما وزيران مختارروس و انگليس با احمد شاه ملاقات كردند و او را ازانتقال پايتخت به اصفهان منصرف ساختند. گفتني است كه درآن زمان دولتهاي روس و انگليس مي‎كوشيدند كه ايران را درجنگ با آلمان دخالت دهند ازاين رو بعد ازمدتي قواي خود را درايران مستقرساختند. انگليسي‎ها درجنوب ايران نيرو پياده كردند و دسته‎اي به نام تفنگداران جنوب تشكيل دادند. روس‎ها هم درشهرهاي مختلف ايران بطور مستقيم درامور داخلي ايران دخالت مي‎كردند.

2) رحلت حكيم و دانشمند مسلمان"ميرزا مهدي غروي اصفهاني" صاحب مكتب تفكيك (1325 ش): حكيم ميرزا مهدي بن اسماعيل غروي اصفهاني در حدود سال 1264 ش (1303 ق) در اصفهان به دنيا آمد. وي پس از تحصيل در خدمت پدر، سيدمحمدباقر درچه‏اي، آخوند ملامحمد كاشاني و جهانگيرخان قشقايي، در دوازده سالگي به عتبات رفت و از محضر عالمان نامداري همچون حضرات آيات: سيداسماعيل صدر، آخوند خراساني، سيدمحمدكاظم يزدي و ميرزاي ناييني استفاده برد تا به مقام رفيع اجتهاد دست يافت. حكيم غروي اصفهاني همچنين هم‏دوره‏اي عارفان و عالماني همچون سيداحمد كربلايي، سيدعلي قاضي طباطبايي، شيخ‏محمد بهاري و سيدجمال‏الدين گلپايگاني بود و پس از سال‏ها مراقبت و سير و سلوك به درجه والايي در اخلاق و عرفان رسيد. وي با چند تن از علماي معاصر خود، اولين دوره درس ميرزاي ناييني را طي جلساتي طولاني مورد بحث و بررسي قرار دادند. در اين نشست‏ها، كليه مباني شيخ انصاري مورد پژوهش قرار گرفت. وي پس از مدتي اعتكاف در مسجد سهله و مكاشفه‏اي كه به او دست داد، جزوه‏هايي را كه در حين اشتغال به فلسفه و عرفان نوشته بود در رود كوفه انداخت و مكتبي جديد در معارف ربوبي مبتني بر قرآن و احاديث پديد آورد كه مكتب تفكيك نام گرفت و توسط چند تن از شاگردانش به كمال رسيد. او در اين مكتب معتقد بود كه فلسفه اسلام را بايد از متن قرآن و سنت معصوم استخراج كرد. حكيم‏غروي اصفهاني در سال 1305 ش به مشهد رفت و تا پايان عمر به مدت بيست سال به تدريس و تاليف همت گماشت. وي در طول نزديك به سي سال، سه دوره به تدريس اصول پرداخت. نخست: مفصّل مطابق معمول بين فقها و اصوليين؛ دوم: بيان مباني و افكار خود؛ سوم: بيان قواعد مهم اصولي كه براي استدلال احكام فقهي به آن احتياج مي‏شود. دانشمنداني همچون سيدصدرالدين صدر، ميرزا هاشم قزويني، محمدكاظم دامغاني، ميرزامجتبي قزويني، محمدتقي شريعتي، شيخ‏حسنعلي مرواريد، حسنعلي راشد و ده‏ها عالم فرزانه ديگر از جمله شاگردان ايشان بودند. همچنين ابواب الهُدي، اعجاز قرآن و معارف قرآن از تأليفات اوست. ميرزامهدي اصفهاني سرانجام در 23 آبان 1325 ش برابر با نوزدهم ذي‏حجه 1365 ق در شصت و يك سالگي دار فاني را وداع گفت و در حرم مطهر امام‏رضا(علیه السلام) به خاك سپرده شد. 3) 14 ذيقعده سال 387 هجري قمري: «ابن سَمعُون» واعظ و خطيب حنبلي در 87 سالگي در بغداد درگذشت براي گرد آوري حديث و فراگيري علوم ديني سفرهاي متعددي كرداما فقط از يك سفرش به مكه و مدينه گزارش مستند و مكتوب موجود است . ابن سمعون در موعظه هاي خود چندان تابع ملاحظات سياسي نبود از اين رو وقتي كه عَضَدُالدّوله دِيلمي براي پايان دادن به درگيري‎هاي فرقه‎اي در بغداد، واعظان و داستانسرايان را از رفتن بر منبر منع كرد ابن سمعون بدون توجه به اين فرمان طبق معمول هر جمعه بر منبر مي رفت و به وعظ مي پرداخت . از آثار ابن سمعون «اَلآمالي و جزء فيه مَساَلةُ مِن كَلام» را نام برد. 4) 14 ذيقعده سال 1294 هجري قمري: آيت الله حاج ميرزا رضي ذوالنور از علما و استادان مكتب تشيع در تبريز متولد شد . وي در دوران كودكي و جواني را به تحصيل علوم ديني و ادبيات عرب در زادگاهش گذراند؛ و پس از اتمام علوم مقدماتي و سطوح فقه و اصول رهسپار نجف اشرف شد. مرحوم ذوالنّوري آثاري چون« قَضا و شَهادت ؛ شَرح نِجاةالعِباد؛ و شَرحي بر عُروَة الوثقي» را از خود به يادگار گذاشت.

5) تصويب قانون اساسي مشروطيت ايران(1324 ق):   پس از وقوع حوادث بسيار و مبارزات پيگير آزادي‏خواهان و مشروطه‏طلبان، سرانجام مجلس شوراي ملي در چهاردهم جمادي الثاني 1324 ق با دستور مظفرالدين شاه قاجار تاسيس شد. از آن پس نمايندگان منتخب، سعي در تدوين قانون اساسي داشتند كه در اين راه با مشكلاتي مواجه بودند. آزادي‏خواهان واقعي درصدد بودند تا قدرت ملي را افزون سازند ولي درباريان تمايل داشتند قدرت را در وجود شاه متمركز كنند و مجلس را به صورت يك هيئت مشورتي درآوردند. سرانجام با پيروزي آزادي‏خواهان، متن قانون اساسي مشروطيت با 51 اصل تهيه شد و در 14 ذي‏القعده‏ي 1324 ق به امضاء مظفرالدين شاه قاجار رسيد. قانون اساسي با تشريفات خاص توسط چهار نفر: مشيرالدوله صدراعظم، ناصر الملك همداني وزير ماليه، محتشم السلطنه و مشيرالملك از سياست‏مدارانِ وقت، به مجلس آورده شد. نمايندگان مجلس از قانون اساسي استقبال كردند و به هم تبريك گفتند. به دنبال آن جشن‏ها بر پا شد و تهران چراغاني گرديد.

بستن http://www.modarair.com/news/1391-07-15-14-25-57/مجلس-سوم-شوراي-ملي.html
مطالب مرتبطمطالب مرتبط:
بازديد کل : 496079     
تمام حقوق مادی و معنوی محفوظ و متعلق به سايت بنياد مدارا و تدبير مردم ایران ( تأسیس: سال 1384 ) می باشد.
نام شما:
ایمیل مقصد: