بنياد مدارا و تدبير مردم ایران (متد ما) | ظرفيت فراموش شده «اسب اصيل ايراني» در صنعت گردشگري

آخرین مطالب

عنوان رساله دکترای مدیریت دولتی، مدیریت منابع انسانی "طراحی الگوی شایسته سالاری مدیران در شهرداری مشهد به روش تحلیل تم"/theme analysis method/ دانشجوی محقق: حمیدرضا موحدی زاده

نمادهای مدارا و تدبیر

تحولات و چشم انداز سال 1402 را در ایران و جهان چگونه ارزیابی می کنید ؟

1- راهکار رشد تولید و کنترل تورم، اصلاح بنیادین ساختارها و نظام تصمیم گیری و صلح عادلانه با همسایگان و جهان است.

2- برگزاری رفراندوم یکی از ظرفیت های قانون اساسی و راه حل بی بدین بازگشت امید و اعتماد به مردم ایران است.

3- حذف نیروهای متخصص و کارآمد از نظام مدیریتی کشور باعث فلج شدن سیستم اقتصادی و سیاسی کشور می شود.

4- فساد سیستماتیک عامل فقر عمومی بوده و بی عدالتی در برخورد با نسل جوان و معترضان به وضع نامطلوب موجود، تغییر بنیادین را در جامعه و حکومت الزام آور می کند.

ظرفيت فراموش شده «اسب اصيل ايراني» در صنعت گردشگري

گروه: اخبار و چشم انداز ایران
تاریخ درج: 1391/7/25
نویسنده: مدیر سایت
تعداد بازدید: 1

چکيده گزارش:

ايران خاستگاه اصلي و نقطه پاياني تکامل اسب در جهان محسوب مي شود. گويا نخستين بار، آريايي ها بودند که «حيوان نجيب» يا در مفهوم اوستايي «آفريده نيک» را اهلي کردند. نژادهاي اسب عرب، ترکمن، کرد، قشقايي، دره شوري و اسبچه خزر از همان نژادهاي اصيل ايراني هستند. به اعتقاد کارشناسان با برنامه ريزي مي توان از اين ظرفيت در صنعت گردشگري کشور بهره گرفت و آغازين روز شهريور امسال بود که رسانه ها از برگزاري رويداد علمي و گردشگري در کشور با محوريت اسب خبر دادند و پيش بيني مي شود که با برنامه ريزي هاي صورت گرفته، اسب ايراني در سبد جاذبه هاي گردشگري کشور قرار بگيرد.

ظرفيت فراموش شده «اسب اصيل ايراني» در صنعت گردشگري

خراسان - مورخ سه‌شنبه 1391/07/25 شماره انتشار 18244
نويسنده: محسن داوري info@khorasannews.com

اين روزها همين که «آنه محمد قليچي» اندک فرصتي مي يابد، به سراغ اسباني مي رود که «عشق زندگي »اش هستند و تک تک آن ها را تيمار مي کند؛ چيزي که براي او هم تفريح و هم کار است. دقايقي بعد هم که از قبراق و سرحال بودن همه ۳۰ راس اسب راهوارش مطمئن شد، ترجيح مي دهد به دور از هياهوي مرسوم مردمان اين روزگار، در گوشه اتاقش بنشيند؛ به رسم ترکمن ها در کاسه هاي مخصوص، چاي داغ بنوشد و در همان حال، خاطرات خوش ايام گذشته را به ياد آورد.

انگار همين ديروز بود که پس از سال ها، آرزوي ديرينه اش محقق شد و توانست مجموعه پرورش اسب خود را به راه اندازد؛ اين جا، در روستاي «صوفيان» جايي در حاشيه جاده اي با مناظر و چشم اندازهاي زيبا که از کلاله به مراوه تپه مي رود؛ منطقه اي حول و حوش ضلع غربي پارک ملي گلستان، با مراتع وسيع و سرسبز و آب وهوايي معتدل است که همانند ديگر نقاط ترکمن صحرا از ديرباز مهد پرورش اسب هاي چالاک و هماوردگاه چابک سواران و موطن برپايي جشنواره هاي سالانه يا فصلي اسب بوده است.

گشت و گذار در طبيعت و تماشاي شيوه هاي متفاوتي از زندگي و آداب و رسوم فرهنگ بومي و محلي اقوام گوناگون، با حضور در ميان آن دسته از عشاير و روستايياني که هنوز ضوابط خشک و بي روح زندگي شهري بر آن ها چيرگي نيافته و پيوندي نزديک هم با طبيعت پيرامون دارند، به جز گردشگر کنجکاو داخلي و اغلب پايتخت نشين، خريداران بسياري نيز از آن سوي آب ها دارد و براي گردشگر خارجي چه جاذبه اي بالاتر از اين که روزها سوار بر اسب هاي اصيل، کوه ها و دشت هاي ايران زمين را بپيمايد و شب ها در آلاچيق هاي سنتي، غرق لذت توليد هنرمندانه صنايع دستي يا شنيدن نواي دل انگيز برخاسته از آلات موسيقي محلي شود؟

«آنه محمد» نيز در زمره معدود کساني است که سعي داشته از چنين فرصت هايي براي جذب گردشگر بهره گيرد. آن گونه که او مي گويد: در سال هاي گذشته همواره پذيراي گردشگراني از اروپا، خاور دور و آمريکاي شمالي بوده که در قالب تورهاي گروهي به قصد سير و سياحت با اسب، به اين منطقه بکر طبيعي در جنوب شرقي خزر مي آمدند و به کمک راهنمايان محلي به سوارکاري در جنگل هاي زيباي اين گوشه شمال شرقي کشور مي پرداختند؛ کساني که در موسم بازگشت، شيفته اسبان اصيل ترکمن مي شدند و خيلي از آن ها هنوز هم چشم انتظار فراهم شدن امکان صدور اين حيوانات نجيب هستند؛ گردشگراني که عايدي روزانه هر کدام آن ها براي امثال «قليچي» حدود ۲۵۰ دلار بوده است.

اگرچه حالا يک سالي است که از آن ها و دلارهاي شان در اين حوالي خبري نبوده، که شايد نشان دهنده تاثيرگذاري تبليغات سوء رسانه هاي خارجي و البته انفعال و روزمرگي برخي متوليان باشد!

گردشگري با اسب، جاذبه جديد براي جهانگردان

امروزه از صنعت گردشگري به عنوان موتور محرکه اقتصاد بسياري از کشورهاي در حال توسعه ياد مي شود، به نحوي که مسافرت حدود يک ميليارد گردشگر بين المللي با درآمدزايي بيش از هزار ميليارد دلاري در سال ميلادي گذشته، به اقتصاد بحران زده ممالک زيادي پويايي دوباره اي بخشيد. پيش بيني کارشناسان اين است که تا سال ۲۰۲۰ ميلادي نيمي از جهانگردان، طبيعت گرد خواهند بود.

از سوي ديگر، همين چندي پيش بود که رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور در همايش ملي گردشگري و توسعه پايدار، ايران را جزو ۵ کشور برتر به لحاظ جاذبه هاي تاريخي و طبيعي خواند و آن را زمينه ساز جذب سالانه ميليون ها گردشگر خارجي مطرح کرد.«سيد حسن موسوي» هم چنين از برنامه هاي سازمان متبوع خود براي جذب ۷ و نيم ميليون گردشگر خارجي به کشور خبر داد. اين سخنان در حالي مطرح شد که شمار رواديدهاي صادر شده در سال گذشته براي سفر به کشور اعم از رواديد جهانگردي، کار، تحصيل و... به زحمت به يک ميليون و ۷۰۰ هزار فقره رسيد.

با تمام اين اوصاف، به باور بسياري از صاحب نظران مي توان با بهره گيري از ظرفيت هاي بالقوه کشورمان در عرصه طبيعت گردي (اکوتوريسم) علاوه بر ارزآوري براي کشور، به بهبود وضعيت معيشتي و اشتغال زايي ساکنان جوامع محلي و مناطق دور از مرکز ياري رساند. يکي از پيشنهادهاي اين گروه از کارشناسان، رونق بخشيدن به صنعت «گردشگري با اسب» است که به گفته آن ها، علاقه مندان بسياري در جاي جاي گيتي دارد و زمينه و بستر آن هم در کشور تا حدود زيادي فراهم است. دکتر «عبدالجليل غيادي» از جمله اين کارشناسان است. وي که از ۱۸ سال پيش با ورود به جرگه پرورش دهندگان صنعتي اسب، هم اکنون در ۲ استان خراسان شمالي و گلستان به اين حرفه اشتغال دارد و در کنار طبابت، تحقيقات گسترده اي نيز به کمک پژوهشگراني از داخل و خارج کشور در زمينه ژنتيک اسب هاي اصيل انجام داده است، مي گويد: اگر چه مسائل سياسي و تبليغات غيرمنصفانه رسانه هاي غربي تاثير عميقي بر صنعت گردشگري کشور گذاشته است، ولي با حرکت هاي تدريجي در بعضي حوزه ها مثل توريسم اسب و فرش به ويژه در مناطق روستايي و عشايري مي توان گروه هاي هدف را با علايق تجاري و فرهنگي خاصي که دارند، جذب کرد. وي با وجود تاکيد بر ظرفيت هاي بالقوه کشور در اين زمينه اذعان مي کند: چون خيلي از فعاليت ها را بايد از نقطه صفر شروع کرد، شايد ابتدا سخت باشد ولي در هر حال، حمايت مادي و معنوي بخش دولتي خيلي تاثيرگذار خواهد بود.

اين کارشناس و فعال صنعت اسب که پيش از اين، پذيراي گردشگراني در قالب محققان پرورش و اصلاح نژاد، خبرنگاران اين حوزه و البته برخي تورهاي گروهي بوده است، خاطرنشان مي کند: از کانادا، فرانسه و کشورهاي همجوار هميشه گردشگراني براي ديدن اسب هاي اصيل ترکمني و جاذبه هاي سنتي منطقه مثل فرش به مناطق ترکمن نشين کشور مي آيند و ما حتي سابقه ورود تورهاي ۴۰ نفره از گردشگران ايتاليايي را هم داشته ايم، ولي ضعف زيرساخت ها به ويژه در زمينه رفت وآمد و اسکان، مانع استمرار اين فعاليت ها مي شود.

«غيادي» که ترجيح مي دهد از چنين مناطق پرجاذبه براي گردشگران به عنوان «موزه هاي زنده» ياد کند، تصريح مي کند: گردشگران عاشق چنين محيط و فضايي هستند و با برنامه هاي مدون و کمک به روستاييان براي راه اندازي خانه هاي جهانگردي مي توان به متقاضيان ورود به اين عرصه کمک کرد. وي ادامه مي دهد: اين قبيل جهانگردان و دوستداران اسب و طبيعت به هتل هاي مجلل و آن چناني هم علاقه اي ندارند و فقط بايد کارگروه هاي گردشگري استان ها فعال شوند و به خود روستاييان انگيزه فعاليت و مشاوره بدهند و آن وقت است که خواهيم ديد چه ارزآوري و اشتغال زايي عظيمي در پي خواهد داشت.

خيز اسب داران براي جلب جهانگرد

آغازين روز شهريور امسال بود که رسانه ها از برگزاري رويدادي علمي و گردشگري در کشور با محوريت اسب خبر دادند.

گويا فعالان صنعت اسب عزم خود را جزم کرده اند تا با برگزاري همايش علمي و جشنواره ملي نژادهاي اسب ايراني، ضمن معرفي شايسته آن ها به جهانيان، از اين فرصت براي توسعه صنعت گردشگري با اسب نيز بهره بگيرند. حالا دبير اين جشنواره در گفت وگو با «خراسان» از اهداف برگزاري اين رويداد مي گويد که گويا نخستين هفته آبان ماه برپا خواهد شد. «کيومرث عظيمي» در ابتدا محورهاي مختلف اين همايش و جشنواره را برمي شمرد که مباحث ژنتيکي و اصلاح نژادي، اصول پرورش و تغذيه، ورزش هاي اسبي و مسائل مرتبط با سابقه تاريخي اسب و جايگاه آن نزد ايرانيان از آن جمله است. وي سپس از ايران به عنوان «اقيانوس ژن اسب» ياد مي کند و تاکيد دارد: بايد از هر فرصتي براي شناساندن هرچه بيشتر اين ظرفيت استفاده کرد و به اعتقاد ما فعالان صنعت اسب، بايد کم توجهي به اسب هاي اصيل در برابر نژادهاي وارداتي را به کناري گذاشت و هم زمان، نوع نگاه مسئولان به اسب و جايگاه آن نيز تغيير کند و اين بحث را صرفاً در ارتباط با ورزش نبينند.

رئيس هيئت مديره انجمن صنفي پرورش دهندگان و توليدکنندگان اسب که به همراه همفکران خود درصدد متقاعد کردن مسئولان براي قرار دادن اسب در سبد جاذبه هاي گردشگري هستند، اضافه مي کند: امروزه در خارج کشور تقاضا براي خريد اسب از همه نژادهاي اصيل ايراني بسيار زياد است و از اروپا، آمريکا و آسياي شرقي هم تقاضاهاي خيلي زيادي براي گردشگري با اسب داريم اما چون داشته هاي ما ضعيف است و نگاه صنعتي به اين مقوله هم در کشورمان جا نيفتاده است و به اين باور نرسيده ايم که مي توان اين صنعت را بيش از اين تقويت کرد، زيرا موضوع هنوز در اولويت مسئولان قرار نگرفته است. وي سپس خواهان حمايت دولت از تشکل هاي غيردولتي و انجمن هاي نژادي اسب اصيل مي شود که به گفته او مي توانند ظرفيت هاي بالقوه موجود در اين زمينه را شکوفا کنند. «عظيمي» تصريح مي کند: کمک دولت به حل مسائل زيرساختي مي تواند براي ورود و استمرار فعاليت بخش خصوصي در زمينه پرورش صنعتي و اصلاح نژاد اسب هاي اصيل توجيه اقتصادي لازم را فراهم کند. وي بر اين اعتقاد است که با تبليغات گسترده و اطلاع رساني صحيح مي توان پاي «حرفه اي هاي دنياي اسب» را از سراسر جهان به جشنواره ها و مسابقات داخلي باز کرد و به متقاضيان بي شمار طبيعت گردي اسبي اين امکان را داد که طبيعت منحصر به فرد ايران را سوار بر اسب به تماشا بنشينند و از اين رهگذر، نژادهاي اصيل اسب ايران نيز به عنوان ذخاير برتر ژنتيکي به دنيا شناسانده شود.

اسب چموش بازار گردشگري!

اما شايد توسعه صنعت گردشگري با اسب چندان هم راحت نباشد و مشکلات عملي کردن اين ايده به قدري زياد است که حتي خود «عظيمي» به عنوان رئيس هيئت مديره انجمن پرورش دهندگان اسب با وجود اظهار خوشوقتي از نوع نگاه مسئولان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري به اين «مقوله جديد» در حوزه گردشگري ايران، فضاي کار را اندکي«غيرشفاف» مي داند.

«قاسمي» مدير يکي از انجمن هاي اسب نيز که در تارنماي اينترنتي شان، خود را از جمله برگزارکنندگان تورهاي گروهي طبيعت گردي با اسب معرفي کرده اند، نظر مشابهي دارد و مي گويد: مشکلات به قدري زياد است که در ۴ سال گذشته فقط ۲ بار چنين تورهايي را برگزار کرديم که البته آن هم با محوريت گردشگران داخلي و در اطراف کرج بود.

وي ادامه مي دهد: در شرايطي که گردشگر خارجي معمولي هم به زحمت به ايران مي آيد، به نظر مي رسد در زمينه اکوتوريسم اسب بايد بيشتر روي گردشگران داخلي سرمايه گذاري کرد که البته در اين مورد هم چون هزينه ها بسيار بالاست و از طرف ديگر خيلي از آن ها اصولاً سوارکاري بلد نيستند، فعاليت ها محدود است.

با اين حال، گويا برخي فعالان صنعت اسب بر اين باورند که با درگير کردن سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در اين مباحث مي توان گره از کار گشود؛ هرچند که از گفت وگو با مدير کل طبيعت گردي اين سازمان به اين نتيجه مي رسيم که شايد در کوتاه مدت نبايد انتظار زيادي از اين مجموعه داشت! آن گونه که «محمد علي فياضي» مي گويد: برنامه هاي معاونت گردشگري و حوزه تبليغات و بازاريابي اين سازمان بيشتر بر معرفي جاذبه هاي پيشتر معروف شده و نيز لغو صدور رواديد براي گردشگران ۶۰ مليت خاص متمرکز است و اسب «موضوع جديدي» براي آن ها به شمار مي رود که البته جاي کار دارد. وي با تاييد دريافت پيشنهادهايي از سوي فعالان اسب براي گنجاندن اين صنعت در زمره جاذبه هاي گردشگري کشور همانند فرش، پسته و زعفران، تاکيد مي کند: هم اکنون که بخش خصوصي در تدارک برگزاري جشنواره اي بااين موضوع برآمده است، از آن ها حمايت مي کنيم چون مي تواند مقدمه اي باشد براي تعيين مراکز آزمايشي گردشگري با اسب؛ يعني مناطقي مثل استان گلستان که با همکاري بخش خصوصي مي توان آن ها را فعال کرد. وي ادامه مي دهد: درصدد هستيم با همکاري صاحب نظران اين رشته براي سال هاي آينده برنامه هاي مدوني داشته باشيم، همان طوري که با تشکيل کارگروه هايي توانستيم گردشگري با هدف پرنده نگري را در کشور فعال کنيم و فکر مي کنم که براي اسب هم بتوان به چنين اقداماتي دست زد.

يک وعده و هزار حرف و حديث!

همين يک ماه پيش بود که رئيس سازمان ميراث فرهنگي کشور از توسعه گردشگري به عنوان بهترين راه تحقق اقتصاد مقاومتي نام برده و براي تحقق آرزوهاي فعالان اين حوزه و جذب ۲۰ ميليون گردشگر در ۵ سال آينده اظهار اميدواري کرده بود. اما آيا به راحتي مي توان پذيرفت که «هيچ رويايي هميشه يک رويا نيست»؟

عضو هيئت مديره جامعه تورگردانان ايران که با ديدي نه چندان خوش بينانه به اين قضيه مي نگرد، مي گويد: اگرچه کشور ظرفيت هاي بالقوه فراواني در اکوتوريسم دارد اما تا به حال از فعاليت ها در اين حوزه به بهره وري راضي کننده اي نرسيده ايم. «محمود بنکدار» موفقيت ترکيه در رونق بخشيدن به صنعت گردشگري را مثال مي زند و مي افزايد: اين جا فقط حرف از اين است که جزو ۵ يا ۱۰ کشور برتر داراي جاذبه هاي تاريخي و طبيعي هستيم ولي ببينيد ترکيه که جايگاهي در فهرست اين کشورها ندارد، به کجا رسيده است و ما کجا هستيم؟

وي مهم ترين دليل اين عقب ماندگي را ضعف در معرفي جاذبه هاي کشور مي داند و تصريح مي کند: دولت در سال هاي اخير در اين زمينه به بخش خصوصي کمکي نکرده است، در حالي که از آن طرف هم مدام عليه کشورمان تبليغ مي شود و همه اين ها در شرايطي است که ايران در مقايسه با خيلي از کشورهاي ديگر مقصد گراني براي گردشگران محسوب مي شود؛ در اين شرايط هم جهانگرد بايد براي ورود به کشورمان انگيزه هاي خيلي قوي داشته باشد که به نظرم در حال حاضر وجود ندارد.

به ادعاي وي هيچ يک از شرکت هاي عضو جامعه تورگردانان ايران به موضوع طبيعت گردي با اسب به طور جدي و حرفه اي نمي انديشند، چون امکانات و فضاي مناسب آن هنوز فراهم نيست و براي آن تبليغي هم نمي شود و در شرايطي که به اذعان مديرکل طبيعت گردي سازمان ميراث فرهنگي، آماري از شمار اکوتوريست هاي وارد شده به کشور در دسترس نيست، «بنکدار» تخمين خود از اين تعداد را در يک جمله اين گونه اعلام مي کند: شايد فقط يک درصد کل گردشگران ورودي به کشور!

زماني براي فراموشي اسب ها!

ايران خاستگاه اصلي و نقطه پاياني تکامل اسب در جهان محسوب مي شود. گويا نخستين بار، اين آريايي ها بودند که «حيوان نجيب» يا به تصريح مفاهيم اوستايي، «آفريده نيک» را اهلي کردند. با اين حال، کم توجهي به نژادهاي اصيل اسب ايراني در سده هاي اخير و ورود و کاربرد گسترده نژادهاي وارداتي، نسل اسبان اصيل ايراني را در معرض نابودي قرار داده است در حالي که به اذعان اکثر قريب به اتفاق کارشناسان مطرح اسب در جهان، سرمنشاء نژادهاي متنوع فعلي اسب در جهان، نژادهاي ايراني بوده اند.

«سهيل يوسف نيا» از کارشناسان اسب و سردبير يکي از نشريات تخصصي در اين حوزه، از اين کم توجهي به عنوان «فاجعه» ياد مي کند و مي گويد: بي برنامگي متوليان، انحصار تمام اختيارات در مجموعه دولتي و مقاومت در برابر فعاليت بخش غيردولتي، در کنار واردات بي رويه و افسارگسيخته نژادهاي مختلف باعث شده است که بحث هويت بخشي به نژادهاي اصيل ايراني در عمل تعطيل شود. وي از اسبان اصيل خوزستاني معروف به اسب عرب و نيز نژادهاي ترکمن، کرد، قشقايي، دره شوري و اسبچه خزر به عنوان تيره هايي از نژادهاي اصيل ايراني ياد مي کند که به گفته او، در حال حذف شدن از صحنه روزگار هستند و پيامد آن چيزي جز حسرت و مرثيه سرايي براي از دست دادن اين نشانه هاي عظمت تاريخي اقوام ساکن در اين مرز و بوم کهن نخواهد بود. وي از جمله موانع توسعه گردشگري با اسب را نيز نبود ساختار متناسب با موضوع در کشور، کمبود متخصص و بازارياب، ضعف خدمات زيرساختي و بي اعتمادي مفرط به بخش خصوصي برمي شمرد.

از اسب افتاده، نه از اصل!

اسب هاي اصيل ايراني اگرچه در گذر تاريخ با بي مهري مواجه شده اند، اما هنوز هم مي توان با جبران غفلت ها، افق هاي روشني براي آينده آن ها ترسيم کرد. پايان هاي خوش فقط در فيلم ها رخ نمي دهد؛ با تلفيق مديريت، دلسوزي و اراده قوي مي شود صنعت اسب را از هجوم بادهاي سرد فراموشي رهاند. در فيلم «کمال الملک» ساخته زنده ياد «علي حاتمي» استاد نقاش مي گويد: «من آرزو طلب نمي کنم، آرزو مي سازم» شايد هنوز هم بتوان با بهره گيري از شيوه هاي صحيح تبليغاتي، آرزوي طبيعت گردي در ايران و تاختن با اسب هاي راهوار اصيل ايراني را در نظر جهانگردان بين المللي زنده کرد. بدين سان مي توان از مرگ تدريجي روياي دوستداران اسب جلوگيري کرد. در حديث شريف نبوي آمده است «خداوند متعال در پيشاني اسب تا روز قيامت، خير و برکت نهاده است» مبادا که اين مرکب آرزو به حال خود رها شود.

چکيده گزارش

http://www.modarair.com/news/1391-07-15-14-25-57/صنعت-گردشگري.html

مطالب مرتبط:

نام شما:
ایمیل مقصد:

نام شما:
ایمیل مقصد: