10 چالش شهرداریها در مدیریت سنتی پروژهها/ یادداشت از علی کیوانلو، کارشناس ارشد مدیریت پروژه |
محدودیت منابع مالیِ در اختیار شهرداریها از یکسو و نیاز مبرم شهرها به تعریف و اجرای پروژههای زیرساختی و توسعهای، بهعنوان یکی از چالشهای مهم مدیریت شهری شهرداریها، محسوب میشود.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، در این بین، رویکرد سنتی در مدیریت پروژههای شهری باعث هدررفت بخش زیادی از سرمایهها و منابع مالی شهرداریها گشته است که نشانههای بارز در اتلاف منابع را میتوان در موارد ذیل جستجو کرد: افزایش قیمت تمامشده پروژهها؛ تأخیر زمانی در بهرهبرداری از پروژهها؛ کیفیت پایین پروژههای خاتمهیافته؛ نارضایتی عمومی شهروندان.
بنابر بررسیهای صورتگرفته در زمینۀ عملکرد نظام مدیریت پروژه در شهرداریهای کشور، نتایج بهدستآمده حاکی از این بوده که مدتزمان اکثر پروژههای زیرساختی و توسعهای شهری، بیش از 3 تا 4 برابرِ مدتزمان قراردادی و هزینهای 2 تا 3 برابر بیشتر از مبالغ قراردادی به اتمام رسیدهاند.
نتایج ضعیف عملکردی پروژهها محصول اجرای مدیریت سنتی پروژههای شهری است. نبود زیرساختهای لازم مدیریتی، اشکالات ساختاری و فنی در کنار فقدان درک مشترک میان مدیران از برنامههای پروژهها، واقعینبودن برنامهها و تحمیل برخی پروژهها براساس الگوبرداری از پروژههای اجرا شده در دیگر شهرها بدون انجام مطالعات امکانسنجی علمی، هریک به نوبه خود باعث شده تا بهصورت واقعی، فقط 50 الی 60 درصد برنامه عملیاتی میانمدت شهرداریها و سازمان تابعِ آنها در بهرهبرداری از پروژههای شهری تحقق یابد.
با بررسی و تحلیل عملکرد شهرداریهای کشور، 10 نقطهضعف کلیدی را میتوان در نظام مدیریت پروژههای شهری مشاهده کرد که هریک از این موارد را میتوان بهعنوان یکی از چالشهای مهم مدیریتی مرتبط با فرایندها و سازوکارهای درونسازمانی شهرداریها تلقی نمود. این موارد عبارت است از:
1- سهم پایین درآمدهای پایدار: شهرداریها میبایست از لحاظ درآمدی بهعنوان سازمانی خودکفا انجام وظیفه کند و پروژههای شهرداریها در ردیف پروژههای غیرعمرانی قرار میگیرند. به دلیل نبود ثباتِ میزان درآمدهای شهرداریها، برخورداری از کمکهای محدود دولتی و کمی میزان درآمدهای پایدار، پیشبینی تحقق منابع مالی پروژهها را در مقایسه با پیشرفت برنامهای پروژهها با مشکلات جدی مواجه ساخته است؛
2- بهکارگیری شاخصهای محدود در کنترل پیشرفت پروژهها: یکی از مهمترین نقاط ضعفی که در کنترل پیشرفت پروژههای شهرداریها مشاهده میشود، استفاده صرف از شاخص هزینه انجامشده در کنترل پیشرفت پروژههاست؛
3- بهکارگیری شاخصهای ناکافی جهت ارزیابی عملکرد مدیران پروژهها: به دلیل نبود فرایند یا سازوکاری مدوّن جهت مدیریت عملکرد پروژهها در شهرداریها، شاخص جذب بودجه، مهمترین معیار ارزیابی عملکرد مدیران پروژه محسوب شده که بهتنهایی بهعنوان شاخصی جهت میزان عملکرد مدیران پروژه محسوب نمیشود؛
4- نظام دستهبندی نامناسب پروژهها: یکی دیگر از چالشهای پروژههای شهری، نظام دستهبندی نامناسب پروژههاست. رعایت نکردن اصول و ضوابط مرتبط با دانش مدیریت پروژۀ سازمانی و سبد پروژهها دراین نظام، سبب شده تا چالشهایی در تخصیص بودجه سالیانه پروژههای شهری ایجاد شود؛
5- نظام بودجهریزی سنتی پروژهها: ساختار بودجهریزی پروژهها در شهرداریها، براساس رویکردی سنتی در بودجهریزی پروژهها دنبال میشود و در آن توجهی به فرایندهای روشهای نوین مدیریتی همچون مدیریت پورتفولیو (سبد پروژه) مشاهده نمیگردد؛
6- ضعف در اولویتبندی پروژهها: در رویکرد فعلی به مدیریت پروژه در شهرداریها، با توجه به تعدد پروژههای عمرانی و توسعهای، نیازمند تعریف و مدیریت سبد پروژههاست، اما در رویکرد فعلی نظام کارآمد و علمی جهت گزینش، اولویتبندی و ارزیابی جهت درج در آلبوم سالیانه پروژهها وجود ندارد و در عمل پروژهها بهصورت مجزا تعریف و تنها در طرحها جایگذاری میشوند.
7- بهکار نگرفتن استاندارد مدیریت طرح: آلبوم سالیانه پروژههای شهرداریها دربرگیرنده گزارشی درخصوص اولویتبندی طرحهای حوزههای مختلف در شهرداریها است، اما درعمل پروژهها بهصورت مجزا تعریف و تنها در طرحها جایگذاری میشوند؛ حتی در برخی موارد، در زیرمجموعه یک طرح، پروژههایی وجود دارد که هیچ ارتباطی با اهداف و منافع طرحها ندارند.
8- رویکرد «وظیفهمحور» مدیران به پروژهها: رویکرد و نگاه مدیران در شهرداریها نسبتبه پروژهها رویکردی «وظیفه محور» است؛ درصورتی که با این رویکرد نمیتوان پروژهها را بهنحوی چابک و در زمان برآوردشده و بودجۀ تخمینی به پایان رساند. برای حل این معضل، نیازمند رویکردی «پروژهمحور» از جانب مدیران هستیم.
9- بلوغ پایین نظام مدیریت پروژه: بهدلیل بلوغ پایین نظام مدیریت پروژه در شهرداریها، فرایندهایی استاندارد جهت مدیریت مؤثر پروژهها و طرحهای شهرداریها وجود نداشته و در زمینه مدیریت طرح نیز تا کنون نسبتبه آن غفلت شده و بهنظر میرسد تنها تعریفی از طرح صورت گرفته و اقدامی خاص در جهت تعریف مدیریت طرح انجام نپذیرفته است. پروژهها و طرحهای سازمان در قالب یک رویۀ واحد اجرا و مدیریت میشوند وهمچنین هیچ رویکرد مدیریتی نسبتبه شناسایی و همسوسازی فرایندهای پروژهها و طرحها در نظام برنامهریزی پروژهها و طرحها لحاظ نگردیده است.
10- ضعف در تدوین استانداردسازی بومی فرایندها: اغلب فرایندهایی که بهمنظور تعریف و اجرای پروژهها در شهرداریها بهکار میروند با توجه به قوانین و دستورالعملهای کلی وسنتی شکل گرفتهاند و کمتر در زمینه استانداردسازی و تدوین فرایندها متناسب با ساختار و فرهنگ سازمانی شهرداریها اقدامی صورت گرفته است.
یادداشت از علی کیوانلو، کارشناسارشد مدیریت پروژه.
|
- در آستانه آغاز ثبت نام از داوطلبان انتخابات شورای شهر؛ شورای اصلاحطلبان استان خراسان رضوی بیانیه مهمی صادر کرد
- "تدوین ساز و کار انسجام اجتماعی و نظام شورایی " نویسنده: حمیدرضا موحدی زاده عضو منتخب شورای شهر مشهد و شورای اصلاح طلبان خراسان رضوی
- مهندس تقی زاده خامسی شهردار منتخب شهر مشهد مطرح کرد؛ اصلاحطلبم / تکمیل خطوط مترو و میدان شهدا دو اولویت شهرداری جدید
- برگزاری نشست مشترک بین شورای شهر و آموزش و پرورش خراسان رضوی/ تاکید شورا و آموزش پرورش بر ایجاد تعاملات پایدار
- حمیدرضا موحدیزاده، نایب رئیس شورای اسلامی شهر مشهد: نیاز جامعه بیشتر از اینکه گفتاری باشد باید به سمت شنیداری بودن حرکت کند؛ این مهم به معنی انتقادپذیری و استفاده از نظرات دیگران بوده که شورای پنجم آن را خط مشی خود قرار داده است.